12/1/2025
Η έναρξη του νέου έτους φέρνει συχνά μαζί της την ανάγκη για αλλαγές. Πόλλοι άνθρωποι θέτουν στόχους για το νέο έτος και οι περισσότεροι εστιάζουν στο να ξεπεράσουν κακές συνήθειες και να αφήσουν πίσω ανθυγιεινές συμπεριφορές.
Ωστόσο συχνά πολλοί δυσκολεύονται να υλοποιήσουν τους στόχους που θέτουν, απογοητεύονται και εγκαταλείπουν την προσπάθεια, αφήνοντας να περάσει κι άλλος ένας χρόνος, με συνήθειες που τους κρατούν πίσω, σωματικά και ψυχικά.
Ο Δρ. Άντι Τζάφι, ψυχολόγος με έδρα την Καλιφόρνια, είναι ένα ζωντανό παράδειγμα μιας επιτυχημένης αλλαγής και μάλιστα με μια τεράστια πρόκληση. Ο ίδιος πάλεψε με τον εθισμό στα ναρκωτικά για χρόνια πριν κατορθώσει να ανατρέψει τη ζωή του.
Μετά από σπουδές και έρευνες, μοιράζεται πλέον τις γνώσεις του για το πώς να ξεπεράσεις κακές συνήθειες — και το πρώτο βήμα ξεκινά με την κατανόηση της ρίζας του προβλήματος.
1. Αναγνώρισε τη Συμπεριφορά
Ο εθισμός δεν περιορίζεται μόνο σε ουσίες όπως το αλκοόλ ή τα ναρκωτικά. Όπως εξηγεί ο Τζάφι στο Fox News, μπορεί να πάρει πολλές μορφές: από την υπερκατανάλωση φαγητού και το υπερβολικό αλκοόλ, έως το ατελείωτο «doom-scrolling» στα κοινωνικά δίκτυα. Ακόμα και η υπερβολική εργασία ή το κυνήγι της επιτυχίας μπορούν να γίνουν εθιστικά.
Αν παρατηρείς ότι ασχολείσαι με μια δραστηριότητα τόσο συχνά που επηρεάζει αρνητικά την καθημερινότητά σου και δεν μπορείς να σταματήσεις, παρόλο που το έχεις προσπαθήσει, τότε αυτό είναι το πρώτο σημάδι ότι χρειάζεται αλλαγή.
2. Κατανόησε τις «άγκυρες»
Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι το πρόβλημα είναι η ίδια η συμπεριφορά. Όμως, όπως εξηγεί ο Τζάφι, πίσω από κάθε κακή συνήθεια υπάρχει ένα βαθύτερο αίτιο. «Ο λόγος που επαναλαμβάνεις μια συμπεριφορά είναι ότι κάποτε, στο παρελθόν, σου πρόσφερε ανακούφιση από τη συναισθηματική δυσφορία», αναφέρει. Αυτή η συμπεριφορά έγινε το «φάρμακο» που σε βοήθησε να ξεφύγεις από τον πόνο, τη μοναξιά ή το άγχος.
Για παράδειγμα, ο ίδιος βίωσε έντονο κοινωνικό άγχος ως έφηβος. Όταν του έδωσαν για πρώτη φορά αλκοόλ, ένιωσε ότι μπορούσε να κοινωνικοποιηθεί χωρίς φόβο. Αυτή η εμπειρία τον έκανε να πιστέψει ότι το αλκοόλ ήταν η λύση στο πρόβλημά του — έως ότου κατέληξε εθισμένος. Η κατανόηση του τι σε οδηγεί στη συμπεριφορά αυτή, τι σε κρατάει «δεμένο», είναι κρίσιμη. Όταν εντοπίσεις τις «άγκυρες» σου, μπορείς να ξεκινήσεις την αλλαγή.
3. Αντικατάστησε τη Συνήθεια
Ένα από τα μεγαλύτερα λάθη που κάνουν οι άνθρωποι είναι να προσπαθούν απλώς να σταματήσουν μια κακή συνήθεια, χωρίς να έχουν ένα σχέδιο. Αυτό, όπως επισημαίνει ο Τζάφι, συνήθως αποτυγχάνει. Η έρευνα δείχνει ότι ο καλύτερος τρόπος για να ξεπεράσεις μια συνήθεια είναι να την αντικαταστήσεις με κάτι θετικό.
Για παράδειγμα, αν θέλεις να κόψεις το κάπνισμα, μπορείς να έχεις πάντα μαζί σου τσίχλες ή ηλιόσπορους ως εναλλακτική. Αν νιώθεις ότι δουλεύεις υπερβολικά, δοκίμασε να μεταβιβάσεις ορισμένα καθήκοντα σε άλλους. Το μυστικό είναι να μην αφήνεις κενό αλλά να εισάγεις κάτι νέο που σε ικανοποιεί.
4. Αποδέξου τα Λάθη
Η διαδικασία αλλαγής συνήθειας δεν είναι γραμμική. Μπορεί να πέσεις και να ξαναρχίσεις πολλές φορές. Όμως, όπως τονίζει ο Τζάφι, αυτό είναι μέρος της διαδικασίας. «Δεν πειράζει να αποτύχεις μερικές φορές. Το σημαντικό είναι να συνεχίσεις να προσπαθείς», λέει. Η αλλαγή απαιτεί χρόνο, επιμονή και υπομονή.
Μια νέα αρχή
Οι κακές συνήθειες μπορεί να σε κρατούν πίσω, αλλά η αλλαγή είναι δυνατή. Με την κατανόηση του εαυτού σου, την αντικατάσταση αρνητικών συμπεριφορών με θετικές και τη δύναμη να συνεχίζεις παρά τις δυσκολίες και τις αποτυχίες, μπορείς να φέρεις την αλλαγή που χρειάζεσαι.
