17/7/2025
Με τους λεονταρισμούς της κυβέρνησης της Λιβύης να επανέρχονται στο προσκήνιο, αμφισβητώντας τις ελληνικές παραχωρήσεις υδρογονανθράκων νοτίως της Κρήτης και με το χρονικό ορόσημο της 10ης Σεπτεμβρίου, ημερομηνία λήξης του διεθνούς διαγωνισμού να πλησιάζει, η ελληνική κυβέρνηση εντείνει τις πολιτικές και διπλωματικές της κινήσεις.
Στόχος της ηγεσίας του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας είναι να θωρακίσει την αξιοπιστία της διαδικασίας και να στείλει ξεκάθαρο μήνυμα προς κάθε κατεύθυνση ότι ο διαγωνισμός προχωρά κανονικά και εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, παρά τις εξωτερικές παρεμβάσεις και τα διλήμματα της Τρίπολης και της Άγκυρας κάτι που επιβεβαιώνει και η τηλεφωνική επικοινωνία του υπουργού ΠΕΝ Σταύρου Παπασταύρου στις 15 Ιουλίου με την Αντιπρόεδρο της Chevron Λιζ Σβάρτσε.
Κλειδί για αυτή την πολιτική αποτελεί το ισχυρό ενδιαφέρον της Αμερικανικής εταιρείας για τα μπλοκ υδρογονανθράκων που αποτελεί αναμφίβολα τον πρωταγωνιστή του ελληνικού upstream με την εκδήλωση ενδιαφέροντος για τα νέα θαλάσσια οικόπεδα σε Κρήτη και Νότια Πελοπόννησο που μένει να επιβεβαιωθεί και επί του πεδίου μέσα στο επόμενο διάστημα αφού ήδη τρέχει η προθεσμία των 90 ημερών από την επίσημη έναρξη του διεθνούς διαγωνισμού στις 12 Ιουνίου με την δημοσίευση του κειμένου της προκήρυξης στην επίσημη εφημερίδα της ΕΕ.
Την ίδια ώρα όμως η Λιβύη κλιμακώνει την ένταση και καταθέτει χάρτη στον ΟΗΕ με τα εξωτερικά όρια υφαλοκρηπίδας έως την Κρήτη καλώντας την Αθήνα και το Κάιρο να σεβαστούν το τουρκολιβικό μνημόνιο και να ακυρώσουν έρευνες και διαγωνισμούς υδρογονανθράκων μέχρι να επιλυθούν οι διαφορές. Ταυτόχρονα απορρίπτει και τον Ελληνικό Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό, υποστηρίζοντας ότι παραβιάζει τις θαλάσσιες δικαιοδοσίες της Λιβύης στη Μεσόγειο και την υφαλοκρηπίδα της.
Κρίσιμη γεωπολιτική συγκυρία – Ψήφος εμπιστοσύνης από τη Chevron
Η αμερικανική Chevron, η οποία πρώτη εκδήλωσε επίσημα ενδιαφέρον για τα τρία από τα τέσσερα θαλάσσια οικόπεδα νοτίως της Κρήτης (για το τέταρτο εκδήλωσε ενδιαφέρον η Helleniq Energy), συνεχίζει να επαναβεβαιώνει τη δέσμευσή της προς τον ελληνικό διαγωνισμό, όπως επιβεβαιώθηκε και στην πρόσφατη επικοινωνία με το ΥΠΕΝ. Οι δύο πλευρές συζήτησαν, σύμφωνα με πληροφορίες, και ενδεικτικά χρονοδιαγράμματα για σεισμικές έρευνες, οι οποίες αναμένεται να ξεκινήσουν σε περίπτωση ανάδειξης της Chevron ως προτιμητέου επενδυτή.
Υπενθυμίζεται ότι με την Αμερικανική εταιρεία είχαν συναντηθεί τον περασμένο Μάιο στα κεντρικά της γραφεία στις ΗΠΑ, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Σταύρος Παπασταύρου και αντίστοιχα ο Υφυπουργός κ. Νίκος Τσάφος στέλνοντας το μήνυμα ότι η Ελλάδα αποτελεί τμήμα του παζλ της ευρύτερης περιοχής ενδιαφέροντος της Chevron στην Ανατολική Μεσόγειο όπου διαθέτει παραχωρήσεις σε Ισραήλ, Αίγυπτο και Κύπρο.
Το τελευταίο διάστημα, πέραν της Chevron, υπήρξαν πληροφορίες που ούτε επιβεβαιώθηκαν αλλά και ούτε διαψεύστηκαν ότι τουλάχιστον τρεις ακόμη διεθνείς πετρελαϊκοί κολοσσοί έχουν έρθει σε επαφή με την ΕΔΕΥΕΠ ζητώντας πρόσβαση στο data room με τα σεισμικά δεδομένα των περιοχών. Ανάμεσα σε αυτούς φέρονται να είναι η BP, η Eni και πιθανώς η TotalEnergies, η οποία είχε αποσυρθεί από την ελληνική αγορά πριν από πέντε χρόνια, αλλά πλέον φέρεται να εξετάζει την επιστροφή της μέσω συνεργασιών. Μένει βέβαια αυτή η προοπτική να επιβεβαιωθεί και στην πράξη το επόμενο διάστημα και να μετουσιωθεί σε εκδήλωση ενδιαφέροντος.
Αν και μέχρι στιγμής δεν έχουν υποβληθεί επίσημες δηλώσεις ενδιαφέροντος, οι διεργασίες βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη, με την Helliniq Energy να δηλώνει πρόσφατα ανοιχτή σε κοινοπρακτικά σχήματα με διεθνείς εταίρους.
Το στοίχημα για την Αθήνα
Η επιτυχία του διαγωνισμού για τις θαλάσσιες παραχωρήσεις της Κρήτης και της Πελοποννήσου εξελίσσεται σε κομβικό τεστ διεθνούς αξιοπιστίας για την ελληνική ενεργειακή στρατηγική. Το ΥΠΕΝ, σε συντονισμό με τα Υπουργεία Εξωτερικών και Άμυνας, κινείται σε διπλωματικό και τεχνικό επίπεδο, ώστε να αποτρέψει κάθε απόπειρα υπονόμευσης του διαγωνισμού, είτε μέσω πολιτικών ενστάσεων είτε μέσω παρασκηνιακής πίεσης προς τις ενδιαφερόμενες εταιρείες.
Η Αθήνα προβάλλει το διεθνές δίκαιο, τις αποφάσεις του ΣτΕ και τον σαφή καθορισμό της ελληνικής ΑΟΖ, διαμηνύοντας ότι ο διαγωνισμός διεξάγεται σε περιοχές πλήρους ελληνικής δικαιοδοσίας και αποτελεί αναφαίρετο κυριαρχικό δικαίωμα.
Kαι θυμίζει ότι όταν η Λιβύη προκήρυξε τον δικό της διαγωνισμό στις αρχές Μαρτίου για την παραχώρηση 22 οικοπέδων η χώρα έδειξε να έχει σεβαστεί την μέση γραμμή που η Ελλάδα θεσμοθέτησε το 2011.
