16/4/2025
Για άτομα που ζουν με διαβήτη τύπου 1, οι καθημερινές ενέσεις ινσουλίνης είναι μια σωτήρια ρουτίνα—αλλά όχι χωρίς κινδύνους. Η υπογλυκαιμία, οι δυσκολίες στη δοσολογία και οι μακροχρόνιες επιπλοκές παραμένουν σοβαρές ανησυχίες.
Τώρα, οι ερευνητές εξερευνούν μια νέα προσέγγιση που θα μπορούσε να μειώσει πλήρως την εξάρτηση από την ινσουλίνη.
Πρόσφατες επιστημονικές εξελίξεις αποκαλύπτουν νέο τρόπο ελέγχου των επικίνδυνων επιπέδων κετονών στο αίμα, με πιθανή αλλαγή στη θεραπευτική προσέγγιση όσων έχουν ελάχιστη ή καθόλου παραγωγή ινσουλίνης.
Διαβήτης τύπου 1: Νέα πιθανή θεραπεία με κετόνες, σύμφωνα με νέα μελέτη
Ο διαβήτης τύπου 1 συχνά εκδηλώνεται ξαφνικά, ειδικά σε παιδιά και νεαρούς ενήλικες, και μπορεί να εξελιχθεί γρήγορα σε επείγουσα ιατρική κατάσταση. Καθώς το σώμα σταματά να παράγει ινσουλίνη, εμφανίζονται προειδοποιητικά σημάδια όπως έντονη δίψα, συχνή ούρηση και ανεξήγητη απώλεια βάρους—σημάδια που συχνά αγνοούνται.
Η έγκαιρη διάγνωση παραμένει κρίσιμη, καθώς οι καθυστερήσεις μπορούν να οδηγήσουν σε σοβαρές επιπλοκές, όπως η διαβητική κετοξέωση. Σε αυτό το τοπίο υψηλού κινδύνου, οι ερευνητές αναζητούν επειγόντως καλύτερους τρόπους για να διαχειριστούν τη νόσο—προσφέροντας ελπίδα για πιο ασφαλείς και αποτελεσματικές θεραπείες πέρα από την τυπική προσέγγιση με ινσουλίνη.
Διαβήτης τύπου 1: Συμπτώματα
Ο διαβήτης τύπου 1 είναι μια αυτοάνοση πάθηση όπου το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος επιτίθεται και καταστρέφει τα β-κύτταρα που παράγουν ινσουλίνη στο πάγκρεας. Αυτό οδηγεί σε αυξημένα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και απαιτεί δια βίου θεραπεία με ινσουλίνη. Τα συμπτώματα συχνά εμφανίζονται ραγδαία, ιδιαίτερα σε παιδιά και εφήβους, αλλά μπορεί να εκδηλωθούν σε οποιαδήποτε ηλικία.
Συνηθισμένα συμπτώματα διαβήτη τύπου 1
- Αυξημένη δίψα (πολυδιψία): Επίμονη ξηροστομία και ακατάπαυστη δίψα είναι πρώιμα σημάδια.
- Συχνή ούρηση (πολυουρία): Η περίσσεια γλυκόζης στο αίμα οδηγεί σε αυξημένη ούρηση, συμπεριλαμβανομένης της νυχτερινής ούρησης.
- Ανεξήγητη απώλεια βάρους: Παρά τη φυσιολογική ή αυξημένη όρεξη, το σώμα χάνει βάρος λόγω της αδυναμίας του να χρησιμοποιήσει τη γλυκόζη για ενέργεια.
- Έντονη πείνα (πολυφαγία): Η έλλειψη ινσουλίνης προκαλεί ενεργειακή στέρηση, οδηγώντας σε αυξημένη πείνα.
- Κόπωση και αδυναμία: Η ανεπαρκής απορρόφηση γλυκόζης από τα κύτταρα οδηγεί σε χαμηλά επίπεδα ενέργειας και συνεχή κόπωση.
- Θολή όραση: Τα υψηλά επίπεδα σακχάρου μπορούν να προκαλέσουν αφαίρεση υγρού από ιστούς, συμπεριλαμβανομένων των φακών των ματιών, επηρεάζοντας την ικανότητα εστίασης.
- Αλλαγές στη διάθεση και ευερεθιστότητα: Οι διακυμάνσεις στο σάκχαρο του αίματος μπορούν να επηρεάσουν τη διάθεση και τη διαύγεια σκέψης.
- Πληγές που αργούν να επουλωθούν ή συχνές λοιμώξεις: Τα υψηλά επίπεδα γλυκόζης μπορούν να επηρεάσουν τη φυσική διαδικασία επούλωσης και την ανοσολογική απόκριση του σώματος.
- Μουδιάσματα ή τσιμπήματα σε χέρια ή πόδια: Η παρατεταμένη υπεργλυκαιμία μπορεί να προκαλέσει νευρική βλάβη, προκαλώντας αίσθηση μουδιάσματος ή τσιμπήματος.
- Ναυτία και εμετός: Σε περιπτώσεις διαβητικής κετοξέωσης (DKA), μιας σοβαρής επιπλοκής του διαβήτη τύπου 1, τα άτομα μπορεί να εμφανίσουν ναυτία, εμετό και κοιλιακό πόνο.
S100A9: Πρωτεΐνη πιθανώς αντικαθιστά την ινσουλίνη ως θεραπεία σε άτομα με διαβήτη τύπου 1
Στην αναζήτηση για καλύτερους τρόπους αντιμετώπισης του διαβήτη, ερευνητές στο University of Geneva αποκάλυψαν μια πολλά υποσχόμενη νέα προσέγγιση που θα μπορούσε να αναδιαμορφώσει τον τρόπο διαχείρισης αυτής της νόσου. Στο επίκεντρο της ανακάλυψής τους βρίσκεται μια πρωτεΐνη που ονομάζεται S100A9, η οποία έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τα επικίνδυνα επίπεδα κετονών στο αίμα—χωρίς να βασίζεται στην ινσουλίνη.
Για άτομα που ζουν με διαβήτη τύπου 1 ή με σοβαρή ανεπάρκεια ινσουλίνης, η ζωή εξαρτάται από τις καθημερινές ενέσεις ινσουλίνης. Ενώ η θεραπεία με ινσουλίνη έχει σώσει εκατομμύρια ζωές, απέχει πολύ από το να θεωρείται ιδανική. Είναι δύσκολο να δοσολογηθεί, μπορεί να προκαλέσει σοβαρές παρενέργειες και συχνά οδηγεί σε επιπλοκές όπως η υπογλυκαιμία ή η διαβητική κετοξέωση (DKA), μια πάθηση απειλητική για τη ζωή. Οι ερευνητές στο University of Geneva εργάζονται τώρα πάνω σε μια θεραπεία που θα μπορούσε να υποστηρίξει ή ακόμα και να αντικαταστήσει την ινσουλίνη σε ορισμένες περιπτώσεις.
Κατανόηση του συστήματος κετονών του σώματος
Υπό κανονικές συνθήκες, το σώμα δημιουργεί κετόνες ως εφεδρική πηγή ενέργειας κατά τη διάρκεια μακρών περιόδων χωρίς τροφή. Αυτή η διαδικασία—που ονομάζεται κετογένεση—συμβαίνει σε ηπατικά κύτταρα που ονομάζονται ηπατοκύτταρα. Μετατρέπει το λίπος σε σωμάτια κετονών όπως το ακετοξικό και το β-υδροξυβουτυρικό. Αυτά τα μόρια ταξιδεύουν μέσω του αίματος και βοηθούν στην τροφοδοσία άλλων ιστών στο σώμα, περιλαμβανομένων του εγκεφάλου και των μυών.
Σε υγιείς συνθήκες, αυτός είναι ένας μηχανισμός επιβίωσης. Όταν όμως το σώμα δεν έχει ινσουλίνη, όπως συμβαίνει στον διαβήτη τύπου 1, η κετογένεση μπορεί να βγει εκτός ελέγχου. Το αίμα γίνεται υπερβολικά όξινο, κάτι που οδηγεί σε διαβητική κετοξέωση. Κάθε χρόνο, μεταξύ 2–4% των ατόμων με διαβήτη τύπου 1 καταλήγουν στο νοσοκομείο με διαβητική κετοξέωση, και αυτές οι επείγουσες καταστάσεις μπορεί να αποβούν θανατηφόρες αν δεν αντιμετωπιστούν άμεσα.
Για δεκαετίες, ο μόνος αξιόπιστος τρόπος καταστολής της υπερβολικής παραγωγής κετονών ήταν μέσω της ινσουλίνης. Όμως η ινσουλίνη έχει τους δικούς της κινδύνους. Υπερβολική δόση μπορεί να οδηγήσει σε υπογλυκαιμία. Με την πάροδο του χρόνου, μπορεί να βλάψει τον μεταβολισμό του λίπους και να αυξήσει τα επίπεδα χοληστερίνης. Τα άτομα που εξαρτώνται από την ινσουλίνη συνήθως ζουν 10 έως 15 χρόνια λιγότερο από το μέσο όρο.
S100A9: Ο νέος παίκτης χωρίς παρενέργειες που αντικαθιστά την ινσουλίνη
Ο καθηγητής Roberto Coppari, ο οποίος εργάζεται στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης, και η ομάδα του έχουν αφιερώσει πάνω από δέκα χρόνια εξερευνώντας πώς το σώμα μπορεί να επιβιώσει χωρίς ινσουλίνη. Το 2019, ανακάλυψαν μια πρωτεΐνη—την S100A9—η οποία μπορούσε να κάνει κάτι αξιοσημείωτο: βελτίωνε τα επίπεδα σακχάρου, τις κετόνες και τα λιπίδια στο αίμα σε διαβητικά ποντίκια, όλα αυτά χωρίς ινσουλίνη. Ακόμη πιο σημαντικό, δεν προκαλούσε επικίνδυνες παρενέργειες.
Για να κατανοήσουν πώς λειτουργούσε αυτό, οι ερευνητές έπρεπε πρώτα να αποκαλύψουν την ακριβή οδό που ακολουθούσε η S100A9. Ανακάλυψαν ότι η πρωτεΐνη δεν εισέρχεται απευθείας στα ηπατικά κύτταρα.
Αντίθετα, δρα από έξω, ενεργοποιώντας έναν υποδοχέα που ονομάζεται Toll-like receptor 4 (TLR4), ο οποίος βρίσκεται στην επιφάνεια συγκεκριμένων μη παρεγχυματικών κυττάρων στο ήπαρ. Αυτή η ενεργοποίηση οδηγεί σε διέγερση ενός σύμπλοκου πρωτεϊνών που ονομάζεται mTORC1, το οποίο τελικά μειώνει την παραγωγή κετονών.
Η μεγάλη εικόνα με τα νέα δεδομένα
Πέρα από τη διαχείριση του διαβήτη, η οδός δράσης της S100A9 μπορεί να προσφέρει οφέλη και για άλλες παθήσεις που σχετίζονται με φλεγμονή ή διαταραγμένο μεταβολισμό. Επειδή λειτουργεί χωρίς να ενεργοποιεί τα φλεγμονώδη σήματα του σώματος, ίσως προσφέρει έναν ασφαλέστερο τρόπο διαχείρισης της ενεργειακής ισορροπίας σε πολλές ασθένειες.
Για να προωθήσουν αυτή την καινοτομία, ο Coppari και ο Ramadori ίδρυσαν την εταιρεία Diatheris, μια startup με έδρα τη Γενεύη. Με την υποστήριξη του γραφείου μεταφοράς τεχνολογίας του πανεπιστημίου, UNITEC, και του FONGIT, που υποστηρίζει νέες τεχνολογίες στην περιοχή, η εταιρεία στοχεύει στην ανάπτυξη της S100A9 ως θεραπεία στον πραγματικό κόσμο.
Η εργασία των ερευνητών μπορεί να σηματοδοτήσει σημείο καμπής στη διαχείριση του διαβήτη τύπου 1. Αντί να βασίζονται σε μια παλιά θεραπεία με γνωστούς κινδύνους, τα άτομα μπορεί κάποια μέρα να ελέγχουν την κατάστασή τους με μια ασφαλέστερη, πιο σταθερή επιλογή. Και με τις κλινικές δοκιμές στον ορίζοντα, αυτό το μέλλον ίσως είναι πιο κοντά απ’ ό,τι νομίζουμε.
Πηγή: https://www.oloygeia.gr
Πηγή φωτογραφίας: https://secure.gravatar.com
