20/6/2025
Βλέμματα που λένε περισσότερα από λέξεις. Ένα χαμόγελο που φανερώνει χαρά, ή σταυρωμένα χέρια που δείχνουν ενόχληση χωρίς να χρειάζεται να ειπωθεί κάτι.
Κάθε μέρα, επικοινωνούμε περισσότερο με το σώμα, το πρόσωπο και τη στάση μας, παρά με αυτά που λέμε.
Σύμφωνα με μελέτες περίπου το 80% της επικοινωνίας μας γίνεται μέσω αυτών των μη λεκτικών σημάτων, αφήνοντας μόλις το 20% στη χρήση του λόγου.
Η μη λεκτική επικοινωνία είναι πολύ ισχυρή – και συχνά πιο ειλικρινής από τον λόγο. Δεν είναι συμπλήρωμα της ομιλίας, είναι η γλώσσα πίσω και πέρα από τις λέξεις.
Από τη χειραψία μέχρι το χτένισμά μας, αποκαλύπτει την προσωπικότητά μας και επηρεάζει τις σχέσεις μας.
Η επιστημονική μελέτη της μη λεκτικής συμπεριφοράς ξεκίνησε το 1872 με το έργο του Κάρολου Δαρβίνου «Η Έκφραση των Συναισθημάτων στον Άνθρωπο και τα Ζώα».
Από τότε, όπως επισημαίνεται από το Very Well Mind, η έρευνα έχει εντοπίσει εννέα βασικούς τύπους μη λεκτικής επικοινωνίας:
1. Εκφράσεις προσώπου
Το πρόσωπο μας μπορεί να μεταδώσει χαρά, λύπη, θυμό και φόβο σε δευτερόλεπτα, ανεξαρτήτως πολιτισμού. Ένα χαμόγελο, ένα συνοφρύωμα ή ένα βλέμμα περιέχουν πληθώρα πληροφοριών χωρίς να ειπωθεί λέξη.
2. Χειρονομίες
Οι συνειδητές κινήσεις, όπως το να χαιρετήσουμε, να δείξουμε ή να σηκώσουμε τον αντίχειρα, μεταφέρουν νόημα. Οι πολιτισμικές διαφορές είναι σημαντικές: η ίδια χειρονομία μπορεί να θεωρηθεί θετική ή προσβλητική ανάλογα με τη χώρα.
3. Παραγλωσσικά στοιχεία
Ο τόνος, η ένταση και το ύψος της φωνής παίζουν καθοριστικό ρόλο στο πώς ερμηνεύεται ένα μήνυμα. Ένα «Μπράβο!» μπορεί να εκφράζει ενθουσιασμό ή ειρωνεία, ανάλογα με τον τρόπο που θα ειπωθεί.
4. Στάση σώματος και κινήσεις
Το πώς καθόμαστε, στεκόμαστε ή κινούμαστε επηρεάζει την αντίληψη των άλλων. Αν και ορισμένες στάσεις έχουν ερμηνευτεί υπερβολικά (π.χ. σταυρωμένα χέρια = αμυντικότητα), η γλώσσα του σώματος συνεχίζει να αποτελεί σημαντική ένδειξη συναισθημάτων.
5. Προσωπικός χώρος – Απόσταση από τον συνομιλητή
Όλοι έχουμε μια «φούσκα» γύρω μας. Όταν κάποιος την παραβιάζει, νιώθουμε άβολα. Η απόσταση που κρατάμε εξαρτάται από την κουλτούρα, την προσωπικότητα και τη σχέση μας με το άλλο άτομο.
6. Βλέμμα
Τα μάτια μας αποκαλύπτουν ενδιαφέρον, έλξη ή δυσφορία. Η συνεχής επαφή δείχνει ειλικρίνεια, ενώ η αποστροφή βλέμματος συχνά παρερμηνεύεται ως ψέμα.
7. Άγγιγμα
Το άγγιγμα εκφράζει στοργή, φροντίδα ή εξουσία. Άνθρωποι με υψηλό κοινωνικό στάτους συνήθως αγγίζουν περισσότερο. Το άγγιγμα είναι κρίσιμο και στην παιδική ανάπτυξη.
8. Εμφάνιση
Η ενδυμασία, το χτένισμα και η γενική εμφάνιση μεταφέρουν πληροφορίες για τον εαυτό μας. Το πρώτο «οπτικό» μήνυμα είναι ισχυρό – επηρεάζει κρίσεις, προσδοκίες και εντυπώσεις.
9. Αντικείμενα και εικόνες
Αντικείμενα όπως στολές, σύμβολα, μπλούζες με μηνύματα ή ακόμη και avatars στο διαδίκτυο δηλώνουν την ταυτότητά μας. Ένας γιατρός με λευκή ρόμπα ή ένας αστυνομικός με στολή επικοινωνούν τον ρόλο τους αμέσως.
Γιατί έχει σημασία η μη λεκτική επικοινωνία:
- Δυναμώνει τις σχέσεις
- Αντικαθιστά τα λόγια όταν χρειάζεται
- Ενισχύει το νόημα
- Ρυθμίζει τη ροή της συζήτησης
Πώς να βελτιώσεις τη μη λεκτική επικοινωνία
- Παρατήρησε τις δικές σου εκφράσεις και στάσεις.
- Πρόσεξε πώς επικοινωνούν οι άλλοι.
- Ψάξε για αντικρουόμενα σήματα (λέξεις που δεν συμφωνούν με τις πράξεις).
- Σκέψου πριν αντιδράσεις.
- Ρώτα πριν βγάλεις συμπεράσματα – η κουλτούρα και η προσωπικότητα παίζουν ρόλο.
Η επικοινωνία δεν είναι μόνο λόγια. Είναι βλέμματα, κινήσεις, τόνος, ακόμη και σιωπή. Κι όταν μάθεις να τα διαβάζεις όλα μαζί, μπορείς να καταλάβεις τι πραγματικά θέλει να πει κάποιος.
