8/12/2025
Η διάρκεια που παραμένουν τα κόπρανα στο σώμα μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την υγεία μας. Ο χρόνος πέψης και αποβολής παίζει καθοριστικό ρόλο στη σωστή λειτουργία του εντέρου και στη γενική ευεξία.
Πώς η διάρκεια που μένουν τα κόπρανα στο έντερο ρυθμίζουν την υγεία μας;
Η ομαλή λειτουργία του εντέρου δεν επηρεάζει μόνο την πέψη, αλλά αποτελεί θεμέλιο της συνολικής υγείας. Σύμφωνα με την ανασκόπηση “Gut health: a new objective in medicine?” που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό BMC Medicine, η φυσιολογική κινητικότητα του εντέρου και η απουσία συμπτωμάτων όπως φούσκωμα, πόνος ή δυσκοιλιότητα συμβάλλουν στη διατήρηση ενός ισορροπημένου μικροβιώματος. Ένα υγιές μικροβίωμα ενισχύει τον εντερικό φραγμό, προλαμβάνοντας τη διείσδυση τοξινών και μειώνοντας τη φλεγμονή, ενώ ταυτόχρονα υποστηρίζει την απορρόφηση θρεπτικών συστατικών και τη σωστή λειτουργία του ανοσοποιητικού. Η μελέτη καταλήγει ότι η καλή εντερική λειτουργία αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για την ενέργεια, την ευεξία και τη μακροπρόθεσμη υγεία του οργανισμού.
Το αν τα κόπρανα σας διασχίζουν το έντερό σας σαν σφαίρα ή αν ακολουθούν μια πιο «αργή και απολαυστική» διαδρομή, μπορεί να έχει βαθύτερες επιπτώσεις στην υγεία σας απ’ ό,τι φαίνεται με μια πρώτη ματιά.
Σύμφωνα με μια ανασκόπηση του 2023 που συγκέντρωσε δεδομένα από δεκάδες μελέτες, παρατηρούνται σαφείς διαφορές ανάμεσα στο μικροβίωμα του εντέρου των «γρήγορων» και των «αργών».
Καθώς το μικροβίωμα του ανθρώπινου εντέρου συνδέεται άμεσα με την υγεία, αυτό θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις που μέχρι πρότινος περνούσαν απαρατήρητες.
Συγκεκριμένα, οι αργοί χρόνοι διέλευσης και η δυσκοιλιότητα έχουν συνδεθεί με μεταβολικές και φλεγμονώδεις διαταραχές, καθώς και με νευρολογικές παθήσεις όπως η νόσος Πάρκινσον.
Η αναγνώριση των προφίλ μικροβιώματος που συνδέονται με αυτούς τους χρόνους διέλευσης θα μπορούσε να βοηθήσει στην ανάπτυξη νέων μεθόδων για τη θεραπεία και διαχείριση αυτών των καταστάσεων.
«Λαμβάνοντας υπόψη τις διαπροσωπικές και ενδοπροσωπικές διαφορές στον χρόνο διέλευσης του εντέρου, μπορούμε να προωθήσουμε την κατανόηση των αλληλεπιδράσεων μεταξύ διατροφής και μικροβιώματος, καθώς και των μικροβιακών χαρακτηριστικών που σχετίζονται με ασθένειες», γράφει μια ομάδα με επικεφαλής τους διατροφολόγους Nicola Procházková και Henrik Roager από το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης.
«Συνολικά, απαιτείται μια καλύτερη κατανόηση των περίπλοκων, αμφίδρομων αλληλεπιδράσεων μεταξύ του μικροβιώματος του εντέρου και του χρόνου διέλευσης, ώστε να κατανοήσουμε καλύτερα τις παραλλαγές του μικροβιώματος σε συνθήκες υγείας και ασθένειας».
Τι προειδοποιεί ειδικός του Harvard για όσους πίνουν τσάι
Πώς λειτουργεί το μικροβίωμα του εντέρου
Γνωρίζουμε ότι το μικροβίωμα του εντέρου, τόσο στη σύνθεσή του όσο και στη δραστηριότητά του, παίζει σημαντικό ρόλο στην υγεία. Γνωρίζουμε επίσης ότι μπορεί να επηρεαστεί από ποικίλους παράγοντες, από την άσκηση και τη διατροφή μέχρι και τις ασθένειες.
Η Procházková και οι συνεργάτες της ήθελαν να διαπιστώσουν αν παραβλέπαμε κάτι πολύ απλό που θα μπορούσε να επηρεάζει τα μικρόβια του εντέρου: το πόσο χρόνο περνούν με τα κόπρανα προτού αυτά αποβληθούν από το σώμα.
Η ομάδα μελέτησε ήδη δημοσιευμένες έρευνες σχετικά με τον χρόνο διέλευσης του εντέρου, περιλαμβάνοντας τη σύσταση των κοπράνων (ως ένδειξη του χρόνου διέλευσης), τη διατροφή, τη σύνθεση του μικροβιώματος και τους μεταβολίτες που παράγονται από αυτά τα μικρόβια.
Τα αποτελέσματά τους βασίστηκαν σε μελέτες που αφορούσαν χιλιάδες άτομα, τόσο υγιείς όσο και ασθενείς με παθήσεις όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, δυσκοιλιότητα και κίρρωση του ήπατος.
Η κατανόηση του χρόνου διέλευσης του εντέρου δεν είναι τόσο απλή όσο να κρατάει κάποιος ημερολόγιο αφόδευσης. Μπορεί να περιλαμβάνει ειδικές κάψουλες που καταπίνονται και είναι εξοπλισμένες με αισθητήρες που καταγράφουν το ταξίδι τους στο πεπτικό σύστημα.
Μια άλλη προσέγγιση είναι η Κλίμακα Κοπράνων του Bristol, ένα διαγνωστικό εργαλείο που βασίζεται στην εικόνα και ταξινομεί τα κόπρανα με βάση τη σύστασή τους, από σκληρά, πετρώδη σφαιρίδια (μακρύς χρόνος διέλευσης) μέχρι υδαρές υλικό (σύντομος χρόνος διέλευσης). Άλλες μελέτες παρακολουθούν πόσο χρόνο χρειάζεται για να αποβληθεί μια χρωστική ουσία (όπως μπλε χρώμα) ή καλαμπόκι.
Όλες αυτές οι μέθοδοι έχουν τον ίδιο στόχο: να εκτιμήσουν πόσο χρόνο παραμένει η τροφή στο παχύ έντερο. Όσο περισσότερο μένει, τόσο περισσότερο χρόνο έχουν τα βακτήρια να ζυμώσουν το περιεχόμενο, να ρυθμίσουν την οξύτητα του εντέρου και να παράγουν μεταβολίτες που μπορούν να επηρεάσουν την υγεία του σώματος με πολλούς τρόπους.
Τελικά, τα αποτελέσματα της ανάλυσης της ομάδας ήταν εντυπωσιακά. Άτομα με γρήγορους χρόνους διέλευσης στο έντερο είχαν εντελώς διαφορετικά μικροβιώματα σε σύγκριση με εκείνα που είχαν πιο αργούς χρόνους. Η ενσωμάτωση του χρόνου διέλευσης στα δεδομένα των ασθενών παρείχε καλύτερες προβλέψεις για το μικροβίωμα του εντέρου από ό,τι η μελέτη της διατροφής και μόνο.
Τα άκρα δείχνουν μειωμένη ποικιλότητα στο μικροβίωμα
Όπως ήταν αναμενόμενο, όσοι είχαν ταχύτερη διέλευση συνήθως είχαν μικροβιώματα που κυριαρχούνταν από ταχέως αναπτυσσόμενα είδη που ευδοκιμούν σε διατροφή με υψηλούς υδατάνθρακες και χαμηλά λιπαρά. Αντίθετα, οι πιο αργοί χρόνοι διέλευσης συνδέθηκαν σε ορισμένες περιπτώσεις με είδη που ευδοκιμούν με βάση την πρωτεΐνη.
Κάθε ένα από αυτά τα άκρα εμφάνισε επίσης μειωμένη ποικιλότητα στο μικροβίωμα του εντέρου σε σύγκριση με άτομα που είχαν μέσους χρόνους διέλευσης, κάτι που υποδηλώνει ότι η πολύ γρήγορη ή πολύ αργή διέλευση δημιουργεί περιβάλλοντα όπου κυριαρχούν εξειδικευμένα είδη.
Αυτό με τη σειρά του δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο, κατά τον οποίο τα κυρίαρχα είδη στο κάθε περιβάλλον απελευθερώνουν μεταβολίτες που διατηρούν το υπάρχον status quo.
Συνολικά, τα αποτελέσματα υποδεικνύουν ότι ο χρόνος διέλευσης του εντέρου είναι ένα παραγνωρισμένο εργαλείο για την κατανόηση της λειτουργίας του εντέρου, του ρόλου του στην υγεία συνολικά και του τρόπου με τον οποίο οι ασθενείς ανταποκρίνονται σε θεραπείες όπως τα προβιοτικά.
Αυτό μπορεί επίσης να εξηγεί γιατί οι ίδιες συμβουλές για την υγεία του εντέρου δεν λειτουργούν για όλους. Δύο άτομα μπορούν να φάνε το ακριβώς ίδιο γεύμα και να έχουν εντελώς διαφορετικά αποτελέσματα, ανάλογα με το πόσο γρήγορα κινείται συνήθως το έντερό τους.
Οι χρόνοι διέλευσης μπορεί ακόμη και να επηρεάζουν το πώς ανταποκρίνεται το σώμα σας σε προβιοτικά και σε ορισμένα συμπληρώματα ή φάρμακα που αλληλεπιδρούν με το έντερο. Αυτό υποδηλώνει ότι η αναγνώριση του ατομικού ρυθμού λειτουργίας του εντέρου ενός ασθενή θα μπορούσε να βοηθήσει στην εξατομίκευση θεραπειών και διατροφικών συστάσεων που να ταιριάζουν ακριβώς στο σώμα του.
«Με την ενσωμάτωση των μετρήσεων του χρόνου διέλευσης σε μελέτες σχετικές με το μικροβίωμα του εντέρου, μπορούμε να προωθήσουμε την κατανόηση των συνδέσεων μεταξύ του μικροβιώματος, της διατροφής και των ασθενειών», γράφουν οι ερευνητές στο άρθρο τους.
«Τέτοιες γνώσεις μπορεί να είναι καθοριστικές για την πρόληψη, διάγνωση και θεραπεία διαφόρων ασθενειών, τόσο στο έντερο όσο και πέρα από αυτό, καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής».
