26/9/2025
Τα δάκρυα μπορεί να είναι σημάδι θλίψης, χαράς και ανακούφισης. Μπορούν να αποκαλύψουν και πληροφορίες για την υγεία του εγκεφάλου;
Τα δάκρυα, που παραδοσιακά συνδέονται με το συναίσθημα, ενδέχεται σύντομα να γίνουν πολύτιμο εργαλείο στα χέρια των γιατρών. Επιστήμονες πιστεύουν ότι περιέχουν στοιχεία που δείχνουν τι συμβαίνει βαθιά μέσα στον εγκέφαλο και ότι κάποια μέρα θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην έγκαιρη διάγνωση όγκων.
Στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, η καθηγήτρια Πέτρα Χάμερλικ ηγείται μιας πρωτοποριακής έρευνας που εξετάζει αυτήν την υπόθεση. Τα πρώτα ευρήματα δείχνουν πως οι αλλαγές στη σύσταση των δακρύων μπορεί να προσφέρουν ένα «παράθυρο» στον εγκέφαλο, βοηθώντας τους γιατρούς να εντοπίσουν μια ασθένεια που συχνά διαγιγνώσκεται αργά και με δυσκολία.
Όπως εξηγεί η ίδια, οι όγκοι του εγκεφάλου εντοπίζονται συχνά καθυστερημένα επειδή τα συμπτώματά τους είναι ασαφή, ένας πονοκέφαλος ή μια κρίση μπορεί να είναι η πρώτη ένδειξη. Η καθυστέρηση στη διάγνωση μπορεί να επιβαρύνει σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών.
Ο «κρυφός» φραγμός του εγκεφάλου
Η επιστημονική κοινότητα ήδη εξετάζει σωματικά το αίμα και το σάλιο για βιολογικά στοιχεία που θα μπορούσαν να αποκαλύψουν καρκίνους. Όμως ο εγκέφαλος προστατεύεται από τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό, μια «ασπίδα» που φιλτράρει βλαβερές ουσίες αλλά δυσκολεύει και την ανίχνευση βιολογικών δεικτών. Έτσι, όταν τα σημάδια του όγκου φτάσουν στο αίμα σε ανιχνεύσιμες ποσότητες, η νόσος συχνά έχει ήδη προχωρήσει.
Γιατί τα δάκρυα μπορεί να είναι η λύση
Τα δάκρυα δεν εκφράζουν μόνο συναισθήματα: παρέχουν οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά στα μάτια, απομακρύνουν απόβλητα και προστατεύουν από μολύνσεις. Παράγονται από πλάσμα αίματος που φιλτράρεται μέσω αδένων ελεγχόμενων από το εγκεφαλικό στέλεχος, γεγονός που τους προσδίδει πλούσιες βιολογικές πληροφορίες.
Η στενή σύνδεση μεταξύ ματιών και εγκεφάλου έκανε την ομάδα της Χάμερλικ να αναρωτηθεί αν τα δάκρυα αντανακλούν ανοσολογικές αλλαγές που προκαλεί ένας όγκος.