11/8/2025
Ανησυχητικές είναι οι ενδείξεις για την ξηρασία στη χώρα, όπως προκύπτει από την πρόσφατη ανάλυση της ομάδας meteo του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών.
Με βάση τον δείκτη ξηρασίας, το μεγαλύτερο μέρος της Ελλάδας βιώνει ανεπάρκεια υγρασίας στο έδαφος, με εξαιρέσεις σε περιοχές της Μακεδονίας, της Θεσσαλίας και της κεντρικής Στερεάς Ελλάδας.
Έντονη ή και ακραία ξηρασία καταγράφεται σε ευρείες ζώνες, όπως στην Κρήτη, στην Πελοπόννησο, στη Λέσβο, στη Θράκη και σε τμήματα της ανατολικής Μακεδονίας, με τις συνθήκες να κατατάσσονται στα υψηλότερα επίπεδα 4 και 5. Αντίστοιχα, σε επίπεδα 2 και 3, δηλαδή μέτριας ή σημαντικής ξηρασίας, εντάσσονται περιοχές όπως η Αττική, η Εύβοια, η δυτική Στερεά Ελλάδα, η Ήπειρος και αρκετά νησιά του Αιγαίου.
Μετά τον θερμό και ξηρό Ιούλιο, η εικόνα είναι σαφώς πιο επιβαρυμένη σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα. Η γενικευμένη έλλειψη υγρασίας αποδίδεται στις περιορισμένες βροχοπτώσεις και στις παρατεταμένες υψηλές θερμοκρασίες.
Η ανάλυση βασίζεται στην περιεκτικότητα υγρασίας στο υπέδαφος, συγκεκριμένα σε βάθος από 28 έως 100 εκατοστά. Το συγκεκριμένο βάθος είναι καθοριστικό για την ανάπτυξη και την απόδοση των αγροτικών καλλιεργειών, καθώς επηρεάζεται από τη βροχόπτωση, την εξατμισοδιαπνοή και τη διήθηση ή απορροή του νερού.
Όταν η υγρασία στο υπέδαφος υποχωρεί σημαντικά κάτω από τα φυσιολογικά επίπεδα για την εποχή, αυτό θεωρείται ένδειξη σχετικής ξηρασίας και οδηγεί σε αυξανόμενο υδατικό στρες για τα φυτά.
Πώς υπολογίζεται ο δείκτης SSMI και τι σημαίνουν τα επίπεδά του
Ο δείκτης SSMI (Standardized Soil Moisture Index) προκύπτει με βάση τα δορυφορικά δεδομένα εδαφικής υγρασίας της ευρωπαϊκής υπηρεσίας Copernicus, λαμβάνοντας υπόψη τόσο τις τρέχουσες συνθήκες όσο και την περίοδο αναφοράς 1991–2020.
Ο δείκτης ταξινομεί την ξηρασία σε πέντε επίπεδα: από ήπια (1) έως ακραία (5), ανάλογα με τη σχετική απόκλιση της υγρασίας από τον μέσο όρο της εποχής για κάθε περιοχή. Οι κατατάξεις αυτές δεν είναι απόλυτες αλλά σχετικές, δηλαδή μια περιοχή μπορεί να χαρακτηριστεί με «ακραία ξηρασία» ακόμη και αν το έδαφος δεν είναι τελείως ξερό, αρκεί η υγρασία να είναι πολύ κάτω από τον μέσο όρο.
Σε περιοχές όπου ο δείκτης είναι κοντά στο μηδέν ή θετικός, οι συνθήκες θεωρούνται φυσιολογικές, ενώ θετικές αποκλίσεις υποδεικνύουν πλεόνασμα υγρασίας. Αντιθέτως, ισχυρά αρνητικές τιμές υποδηλώνουν σοβαρό έλλειμμα.
Τα στοιχεία εδαφικής υγρασίας είναι προϊόν υπολογισμών του μοντέλου ERA5-Land, καθώς δεν υπάρχουν επίγειες μετρήσεις σε όλες τις περιοχές. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να υπάρχουν αποκλίσεις από την πραγματική κατάσταση στο έδαφος, κυρίως σε τοπικό επίπεδο.
Ωστόσο, η συνολική εικόνα δείχνει έναν αυξανόμενο κίνδυνο για τις γεωργικές δραστηριότητες, με τη χώρα να εισέρχεται σε περίοδο που απαιτεί προσοχή, πρόληψη και πιθανώς μέτρα διαχείρισης των υδάτινων πόρων, προκειμένου να μετριαστούν οι επιπτώσεις στην αγροτική παραγωγή και τα οικοσυστήματα.
Εικόνα 1. Επίπεδα ξηρασίας στην Ελλάδα κατά την 1η Αυγούστου 2025. Οι περιοχές που βρίσκονται σε κατάσταση σχετικής ξηρασίας είναι χρωματισμένες σύμφωνα με την 5-βάθμια κλίμακα στο άνω δεξιά άκρο του χάρτη.
Περιοχές όπου η εδαφική υγρασία είναι σημαντικά πάνω από τα κανονικά επίπεδα απεικονίζονται με πράσινο, ενώ περιοχές με εδαφική υγρασία κοντά στην μέση τιμή απεικονίζονται με άσπρο.