15/5/2025
Με το καλοκαίρι να είναι προ των πυλών, πολλοί θα αγοράσουν νέα μπουκάλια αντηλιακών για προστασία από τον ήλιο.
Το αντηλιακό είναι καθημερινώς απαραίτητο για την προστασία του δέρματός σας από τις βλαβερές ακτίνες UV. Αλλά, ενώ πολλές φόρμουλες προσφέρουν αξιόπιστη αντηλιακή προστασία, ορισμένες περιέχουν αμφιλεγόμενα ή δυνητικά επιβλαβή συστατικά, τόσο για την υγεία σας όσο και για το περιβάλλον.
Διαβάστε επίσης: Είναι ασφαλή τα αντηλιακά με χρώμα; Κίνδυνοι και σωστή χρήση
Αυτό το άρθρο παραθέτει τα βασικά συστατικά που πρέπει να αποφεύγετε στα αντηλιακά, εξηγεί γιατί ορισμένες ενώσεις εξετάζονται εξονυχιστικά από επιστήμονες και ρυθμιστικές αρχές και τι να προσέχετε στην ετικέτα ενός αντηλιακού προϊόντος.
Γιατί τα συστατικά στα αντηλιακά έχουν σημασία
Τα αντηλιακά λειτουργούν είτε απορροφώντας είτε αντανακλώντας τις υπεριώδεις ακτίνες (UV). Αλλά καθώς η έρευνα στον τομέα εξελίσσεται, οι ανησυχίες έχουν αυξηθεί σχετικά με το πώς ορισμένα χημικά φίλτρα:
- Απορροφώνται στην κυκλοφορία του αίματος
- Διαταράσσουν την ορμονική ισορροπία
- Ερεθίζουν το ευαίσθητο δέρμα
- Βλάπτουν τα θαλάσσια οικοσυστήματα, συμπεριλαμβανομένων των κοραλλιογενών υφάλων
Η κατανόηση του τι περιέχει ένα αντηλιακό σάς βοηθά να αποφύγετε αυτούς τους κινδύνους, ενώ παράλληλα εξασφαλίζετε προστασία ευρέος φάσματος από την ακτινοβολία UVA και UVB.
Δείτε ποια συστατικά που πρέπει να αποφεύγετε στα αντηλιακά:
1. Οξυβενζόνη (Βενζοφαινόνη-3)
Ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα συστατικά, η οξυβενζόνη (oxybenzone), είναι ένα χημικό φίλτρο που συνδέεται με:
- Ορμονική διαταραχή (μελέτες έχουν δείξει ότι μιμείται την λειτουργία των οιστρογόνων)
- Δερματικές αλλεργίες και δερματίτιδα εξ επαφής, ιδιαίτερα σε ευαίσθητα άτομα
- Περιβαλλοντική τοξικότητα (πιστεύεται ότι συμβάλλει στην λεύκανση των κοραλλιών)
Είναι απαγορευμένο ή περιορισμένο σε μέρη όπως η Χαβάη, το νησιωτικό σύμπλεγμα Κι Γουέστ και το Παλάου λόγω των ιδιοτήτων του που καταστρέφουν τους υφάλους.
2. Οκτινοξάτη (μεθοξυκινναμικός αιθυλεξυλεστέρας)
Συχνά χρησιμοποιείται για την προστασία από τις ακτίνες UVB. Η octinoxate είναι μια άλλη χημική ουσία που διαταράσσει τις ορμόνες. Μελέτες προτείνουν ότι:
- Παρεμβαίνει στην παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών
- Συσσωρεύεται στο περιβάλλον και στην υδρόβια άγρια ζωή
- Προκαλεί ερεθισμό του δέρματος σε ορισμένους χρήστες
Όπως και το oxybenzone, το octinoxate απαγορεύεται επίσης σε περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές.
3. Ομοσαλάτης
Το homosalate είναι ένας απορροφητής υπεριώδους ακτινοβολίας, που εξακολουθεί να βρίσκεται υπό εξέταση από υγειονομικές αρχές, λόγω ανησυχιών σχετικά με:
- Απορρόφηση από τον οργανισμό
- Δυνατότητα διακοπής της δραστηριότητας οιστρογόνων, ανδρογόνων και προγεστερόνης
- Βιοσυσσώρευση στο σώμα με την πάροδο του χρόνου
Μπορεί να ενισχύσει την απορρόφηση άλλων τοξικών συστατικών μέσω του δέρματος, προκαλώντας επιπλέον ανησυχίες υγείας.
4. Οκτοκρυλένιο (octocrylene)
Αυτό το χημικό φίλτρο χρησιμοποιείται ευρέως ως ανθεκτικό στο νερό, αλλά έχει αποδειχθεί ότι:
- Διασπάται σε βενζοφαινόνη (benzophenone), έναν πιθανό καρκινογόνο και ενδοκρινικό διαταράκτη
- Παραμένει στο σώμα και στο περιβάλλον (δεν διασπάται εύκολα)
- Προκαλεί αλλεργίες εξ επαφής σε ευαίσθητα άτομα
Το προφίλ ασφαλείας του έχει τεθεί υπό αυξημένο έλεγχο, ιδιαίτερα στην Ευρώπη και τον Καναδά.
5. Parabens (Methylparaben, Propylparaben κ.λπ.)
Χρησιμοποιούνται ως συντηρητικά. Τα parabens μπορεί να υπάρχουν σε αντηλιακά σκευάσματα, αν και λιγότερο συνηθισμένα σήμερα. Μελέτες συσχετίζουν τα parabens με:
- Ενδοκρινική διαταραχή
- Συσσώρευση στον ιστό του μαστού
- Πιθανές επιπτώσεις στη γονιμότητα και την ανάπτυξη του εμβρύου
Αν και δεν είναι φίλτρα υπεριώδους ακτινοβολίας, τα parabens είναι σώφρον να αποφεύγονται για όσους αναζητούν μια καθαρότερη σύνθεση με χαμηλότερο κίνδυνο.
6. Αρώματα και βαφές
Τα τεχνητά αρώματα και οι βαφές συνδέονται με:
- Ερεθισμούς του δέρματος
- Αλλεργικές αντιδράσεις
- Φωτοευαισθησία, επιδείνωση των επιπτώσεων της έκθεσης στον ήλιο
Αυτά είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά για παιδιά, άτομα με έκζεμα ή άτομα με ευαίσθητο δέρμα.
Ασφαλέστερες εναλλακτικές λύσεις στα συστατικά των αντηλιακών
Όταν επιλέγετε αντηλιακό, επιλέξτε προστασία ευρέος φάσματος με συστατικά ελάχιστου κινδύνου, όπως:
1. Μεταλλικά (φυσικά) φίλτρα:
- Οξείδιο ψευδαργύρου
- Διοξείδιο του τιτανίου
Αυτά κάθονται στην επιφάνεια του δέρματος και αντανακλούν τις ακτίνες UV αντί να τις απορροφούν.
2. Υποαλλεργικές φόρμουλες χωρίς άρωμα
3. Πιστοποιημένα προϊόντα, ασφαλή για τους υφάλους, ή βιοδιασπώμενα
Αναζητήστε ετικέτες που αναγράφουν «χωρίς νανοσωματίδια» για να μειώσετε τον κίνδυνο εισπνοής ή διείσδυσης σε σπρέι και σκόνες.
Συμβουλές για την ανάγνωση ετικετών
- «Ευρέος φάσματος» = προστατεύει από τις ακτίνες UVA και UVB
- SPF 30 ή υψηλότερος συνιστάται για καθημερινή χρήση
- Ελέγξτε για ημερομηνίες λήξης: Τα συστατικά των αντηλιακών αλλοιώνονται με την πάροδο του χρόνου
Αποφύγετε όρους όπως «αδιάβροχο» (κανένα αντηλιακό δεν είναι πραγματικά αδιάβροχο). Αναζητήστε “αντίσταση στο νερό (40 ή 80 λεπτά)”.
Συχνές Ερωτήσεις
Γιατί ορισμένα από αυτά τα συστατικά επιτρέπονται ακόμα στα αντηλιακά;
Πολλά συστατικά έχουν εγκριθεί με βάση παλαιότερα δεδομένα ασφάλειας. Ρυθμιστικοί φορείς έχουν αρχίσει να επαναξιολογούν αρκετά φίλτρα UV λόγω νεότερων μελετών σχετικά με την απορρόφηση και τις ορμονικές επιδράσεις. Οι απαγορεύσεις συστατικών διαφέρουν ανά χώρα και περιοχή.
Είναι τα μεταλλικά αντηλιακά εξίσου αποτελεσματικά με τα χημικά;
Ναι, αρκεί να εφαρμόζεται σωστά. Το οξείδιο του ψευδαργύρου και το διοξείδιο του τιτανίου παρέχουν εξαιρετική προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία. Ωστόσο, μπορεί να αφήσουν όψη σαν λευκό γύψο, ειδικά σε πιο σκούρες αποχρώσεις δέρματος. Τα νεότερα σκευάσματα προσφέρουν χρωματισμένες επιλογές για μείωση αυτού του προβλήματος.
Μπορούν αυτά τα επιβλαβή συστατικά να επηρεάσουν διαφορετικά τα παιδιά;
Τα παιδιά έχουν λεπτότερο, πιο διαπερατό δέρμα και τα αναπτυσσόμενα συστήματα τους μπορεί να είναι πιο ευαίσθητα στους ορμονικούς διαταράκτες. Οι παιδίατροι συστήνουν για βρέφη και παιδιά συχνά αντηλιακά με βάση τα μέταλλα, χωρίς άρωμα.
Τα αντηλιακά σπρέι ενέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο;
Τα αντηλιακά σε σπρέι μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εισπνοής νανοσωματιδίων ή χημικών φίλτρων, ειδικά όταν χρησιμοποιούνται στο πρόσωπο ή από παιδιά. Πάντα να ψεκάζετε στα χέρια πριν την εφαρμογή στο πρόσωπο και ποτέ μην ψεκάζετε απευθείας κοντά στο στόμα ή την μύτη.
Είναι το «ασφαλές για ύφαλους» το ίδιο με το ασφαλές για τον άνθρωπο;
Όχι πάντα. “Ασφαλές για ύφαλους” σημαίνει ότι το προϊόν αποφεύγει ορισμένα θαλάσσια τοξικά συστατικά, αλλά δεν εγγυάται ότι είναι απαλλαγμένο από ορμονικούς διαταράκτες ή αλλεργιογόνα. Ελέγχετε πάντα την πλήρη λίστα συστατικών τόσο για περιβαλλοντική όσο και για προσωπική ασφάλεια.
Σύνοψη
Το να γνωρίζετε ποια αντηλιακά συστατικά πρέπει να αποφεύγετε είναι απαραίτητο, για να κάνετε ασφαλέστερες επιλογές για το δέρμα, το σώμα σας και τον πλανήτη μας. Συστατικά όπως η οξυβενζόνη, το οκτινοξικό και τα πρόσθετα αρωμάτων πιθανώς προκαλούν ορμονικές διαταραχές, ερεθισμό του δέρματος και περιβαλλοντική βλάβη.
Πηγές:
healthline.com
ewg.org
fda.gov
pmc.ncbi.nlm.nih.gov
skincancer.org
Πηγή: https://www.onmed.gr
Πηγή φωτογραφιών: https://www.onmed.gr
