12/5/2025
Οι προτεραιότητες και τα μέτρα που θα αντιμετωπίσουν την κυριαρχία των ΑΠΕ στο ηλεκτρικό μας σύστημα.
Για τις άμυνες του ηλεκτρικού συστήματος απέναντι στο «δράκο» του μπλακάουτ που βίωσε πρόσφατα η Ιβηρική Χερσόνησος, τις ραγδαίες μεταβολές στο ηλεκτρικό μας σύστημα από την κυριαρχία των ΑΠΕ αλλά το ρόλο των διασυνδέσεων μίλησε πρόσφατα ο Αντιπρόεδρος του κλάδου ενέργειας της ΡΑΑΕΥ Δημήτρης Φούρλαρης.
Ως βασικός ομιλητής στο συνέδριο της Νομικής Βιβλιοθήκης με τίτλο «Δίκαιο της Ενέργειας» που πραγματοποιήθηκε στα τέλη της περασμένης εβδομάδας, ο κ. Φούρλαρης σχολίασε την επικαιρότητα και επικαλέστηκε τις Ευρωπαϊκές ρυθμιστικές αρχές που τονίζουν ότι μόνο «με περαιτέρω διασυνδεσιμότητα και εμβάθυνση της κοινής αγοράς – ουσιαστικά με επαρκείς αγωγούς και διασυνδέσεις – μπορούμε να αποφύγουμε αποσυγχρονισμούς (όπως πρόσφατα της Ιβηρικής ) και να αξιοποιήσουμε το πλήρες δυναμικό αγοράς».
Όπως είπε, αναθεωρούνται τα μοντέλα χονδρικής αγοράς με νέες αγορές ισχύος, μηχανισμούς ευελιξίας και προϊόντα διαχείρισης φορτίου (demand response) για να αντιμετωπίσουν τη μεταβλητότητα των ΑΠΕ.
Αναφερόμενος στην έκθεση της CEER (2024), που είναι η φωνή των εθνικών ρυθμιστικών αρχών ενέργειας της ΕΕ, επισήμανε ότι ο μετασχηματισμός των λιανικών αγορών προς τη μεριά των καταναλωτών πρέπει να υποστηριχθεί από δυναμικές τιμολογήσεις, ευέλικτα συμβόλαια και επιτάχυνση των «έξυπνων» μετρητών. Συνεπώς και στην Ελλάδα οι λιανικές αγορές μπορούν να αναλάβουν όπως τόνισε σημαντικό ρόλο ως πάροχοι ευελιξίας – αναπτύσσοντας εργαλεία τιμολόγησης σε πραγματικό χρόνο (προϋπόθεση βέβαια η επιτάχυνση εγκατάστασης των έξυπνων μετρητών) και εισάγοντας εργαλεία αμφίδρομης ροής (π.χ. net billing) – ώστε να μετασχηματισθεί ο καταναλωτής σε ενεργό μέλος της διαδικασίας.
Ειδικότερα, ο αντιπρόεδρος της ΡΑΑΕΥ επισήμανε ότι:
Υποδομές φυσικού αερίου
Σε περιφερειακό επίπεδο, η Ελλάδα συμβάλλει καθοριστικά στην αύξηση της ενεργειακής ασφάλειας των Βαλκανίων. Η χώρα μας ενισχύει τις διασυνδέσεις φυσικού αερίου στην περιοχή: το 2024 τέθηκε σε λειτουργία ο αγωγός Ελλάδα–Βουλγαρία (ICGB), ενώ την ίδια περίοδο ολοκληρώθηκε η έναρξη λειτουργίας του πλωτού σταθμού FSRU Αλεξανδρούπολης (5,5 bcm/έτος). Η συνεργασία ICGB–DESFA αναβαθμίζει κρίσιμες υποδομές στον κόμβο Κομοτηνής, διευκολύνοντας ροές αερίου από το Αζερμπαϊτζάν. Παράλληλα, η λειτουργία του νέου FSRU στην Αλεξανδρούπολη ενισχύει ουσιαστικά την ενεργειακή ασφάλεια στην νοτιοανατολική Ευρώπη, επιτρέποντας μεγάλη ευελιξία στους πόρους εφοδιασμού.
Eνισχύονται οι διασυνδέσεις
Σε ηλεκτρικό επίπεδο, προχωρούν έργα διεθνών διασυνδέσεων με την δεύτερη διασύνδεση με Ιταλία, Αλβανία και Τουρκία δυναμικότητας 1000 ΜW, 800 ΜW και 800 ΜW αντίστοιχα αυξάνοντας τον όγκο ανταλλαγών ηλεκτρικής ενέργειας. Όλα αυτά βελτιώνουν τη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας και ενισχύουν την ανθεκτικότητα της εγχώριας αγοράς, αλλά και συμβάλουν στην επίτευξη των στόχων της ενεργειακής ένωσης.
Αρνητικές τιμές
Η τάση προς «έξυπνες» και ευέλικτες αγορές είναι πλέον παγκόσμια. Καθώς οι ΑΠΕ γίνονται κυρίαρχες, οι κλασικές αγορές ηλεκτρισμού υφίστανται ριζικές προσαρμογές. Το 2023 καταγράφηκε ρεκόρ εμφάνισης αρνητικών τιμών στη χονδρική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας (12 φορές περισσότερες περιπτώσεις από το 2022), καθιστώντας εμφανή την ανάγκη καλύτερης ενσωμάτωσης των ΑΠΕ και διαχείρισης των πλεοναζόντων όγκων ισχύος. Ταυτόχρονα, η πτώση των τιμών του φυσικού αερίου διεύρυνε τις διακυμάνσεις στις τιμές χονδρικής, παραμένοντας όμως βεβαρημένες λόγω γεωπολιτικής αστάθειας.
Οι περικοπές ενέργειας
Η προσπάθεια για ταχεία απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και ταχεία διείσδυση ΑΠΕ ανέδειξε και νέες σύνθετες προκλήσεις με κυριότερη αυτή της περικοπής της έγχυσης της παραγωγής των ΑΠΕ που αποτελεί σήμερα ένα από τα δυσεπίλυτα προβλήματα της αγοράς. Για το θέμα αυτό θα ήθελα να τονίσω ότι για να αξιοποιηθούν πλήρως τα ΑΠΕ, είναι απαραίτητες οι έγκαιρες και αποτελεσματικές συνδέσεις στο δίκτυο. Δυστυχώς, σε όλη την Ευρώπη, και ιδιαίτερα στην Ελλάδα, οι επενδυτές αντιμετωπίζουν συχνά μεγάλες καθυστερήσεις και πολύπλοκες διαδικασίες αδειοδότησης, παρότι στην Ελλάδα, έχουμε σημειώσει σημαντική πρόοδο στη βελτίωση των διαδικασιών αδειοδότησης.
Στην Ελλάδα, επίσης σύμφωνα με τον Διαχειριστή του Συστήματος Μεταφοράς (ΑΔΜΗΕ), μέχρι σήμερα οι περιορισμοί έχουν γίνει σχεδόν μόνο για λόγους εξισορρόπησης προσφοράς και ζήτησης και όχι λόγω περιορισμών σε στοιχεία του δικτύου.
Το 2024, στο επίπεδο του Συστήματος Μεταφοράς, οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) παρήγαγαν συνολικά 14.000 GWh, με περιορισμούς που έφτασαν τις 400 GWh, ή περίπου το 3% της συνολικής παραγωγής.
Τα κλειδιά
Καθώς αυξάνεται η διείσδυση των ΑΠΕ, οι Διαχειριστές Δικτύων πρέπει να βρουν τρόπους να διαχειρίζονται τις διακυμάνσεις στην προσφορά και ζήτηση χωρίς να επηρεάζουν δυσανάλογα τους παραγωγούς ΑΠΕ.
Για την αντιμετώπιση του ζητήματος, πρέπει να προχωρήσουμε σε μια πιο δυναμική και βασισμένη στην αγορά προσέγγιση διαχείρισης του δικτύου.
Η απόκριση ζήτησης (Demand Response), η ενίσχυση των διασυνδέσεων μεταξύ περιοχών, η εισαγωγή των αρνητικών τιμών στην αγορά εξισορρόπησης και οι επενδύσεις στην ενίσχυση των δικτύων θα είναι κλειδιά για τη μείωση των περιορισμών – αν και δεν θα μπορέσουμε να τους εξαλείψουμε πλήρως. Τα δε Συστήματα Αποθήκευσης Ενέργειας μέσω Μπαταριών (Battery Energy Storage Systems – BESS) αναδύονται ως λύση για την άμβλυνση του προβλήματος.
Η έννοια των ευέλικτων συνδέσεων προσφέρει μια διέξοδο σε κάποιες από αυτές τις προκλήσεις. Αντί να απαιτείται πλήρης και απρόσκοπτη πρόσβαση στο δίκτυο από την αρχή, τα ευέλικτα συμβόλαια σύνδεσης επιτρέπουν στα ΑΠΕ να συνδέονται ταχύτερα, λειτουργώντας με ορισμένους περιορισμούς κατά τις περιόδους υψηλής συμφόρησης.
Σε ρυθμιστικό επίπεδο, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι οι ευέλικτες συμβάσεις σύνδεσης δεν θα αντιμετωπίζονται ως μόνιμη λύση, αποτρέποντας έτσι τις καθυστερήσεις στις αναγκαίες ενισχύσεις των δικτύων.
Πηγή: https://www.newmoney.gr
Πηγή φωτογραφίας: https://secure.gravatar.com
