29/4/2025
Η προστασία της υγείας του εγκεφάλου σας μπορεί να βρίσκεται στα χέρια σας, σύμφωνα με νέα επιστημονική μελέτη που εντοπίζει 17 τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου για τρεις σοβαρές παθήσεις: το εγκεφαλικό επεισόδιο, την άνοια και την κατάθλιψη.
Η μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στις 3 Απριλίου στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό Journal of Neurology, Neurosurgery, and Psychiatry του ομίλου BMJ, προσφέρει ένα ενθαρρυντικό μήνυμα: υπάρχουν ρεαλιστικοί τρόποι να μειώσετε τον κίνδυνο εμφάνισης αυτών των παθήσεων μέσα από στοχευμένες αλλαγές στον τρόπο ζωής και τη διαχείριση της υγείας σας.
Η επικεφαλής συγγραφέας της έρευνας, Δρ. Sanjula Singh, MD, PhD, MSc, κύρια ερευνήτρια στα Brain Care Labs του Γενικού Νοσοκομείου της Μασαχουσέτης και μέλος της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ, υπογραμμίζει ότι οι ευκαιρίες για πρόληψη είναι πραγματικές και χειροπιαστές: «Υπάρχουν τρόποι να δράσουμε και να μειώσουμε σημαντικά τους κινδύνους για εγκεφαλικά νοσήματα», δήλωσε σε συνέντευξή της στο Health.
Οι 17 τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου
Η ανασκόπηση ανέλυσε δεδομένα από 59 διαφορετικές μετα-αναλύσεις, εντοπίζοντας 17 παράγοντες που σχετίζονται άμεσα με τουλάχιστον δύο από τις τρεις σοβαρές παθήσεις που μελέτησαν. Αυτοί οι παράγοντες είναι:
- Κατανάλωση αλκοόλ
- Υψηλή αρτηριακή πίεση
- Υψηλός δείκτης μάζας σώματος
- Αυξημένα επίπεδα γλυκόζης νηστείας (σακχάρου αίματος)
- Αυξημένη ολική χοληστερόλη
- Έλλειψη γνωστικής δραστηριότητας στον ελεύθερο χρόνο
- Παρουσία καταθλιπτικών συμπτωμάτων
- Κακή ποιότητα διατροφής
- Απώλεια ακοής
- Μειωμένη νεφρική λειτουργία
- Χρόνιος πόνος
- Έλλειψη φυσικής δραστηριότητας
- Έλλειψη σκοπού στη ζωή
- Διαταραχές ύπνου
- Κάπνισμα
- Μειωμένη κοινωνική συμμετοχή
- Υψηλά επίπεδα άγχους
Γιατί συνδέονται οι τρεις αυτές παθήσεις;
Παρότι το εγκεφαλικό επεισόδιο, η άνοια και η κατάθλιψη θεωρούνται διακριτές ιατρικές οντότητες, καρδιαγγειακές, νευρολογικές και ψυχιατρικές αντίστοιχα, οι ερευνητές διαπιστώνουν ότι οι παθήσεις αυτές είναι βαθιά συνδεδεμένες μέσω των λειτουργιών του εγκεφάλου.
«Διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου ελέγχουν διαφορετικές λειτουργίες όπως η σκέψη, η μνήμη, η κίνηση, η διάθεση και βασικές ζωτικές λειτουργίες», εξηγεί ο καθηγητής κλινικής νευρολογίας και ψυχιατρικής Δρ. Douglas Scharre από το Ιατρικό Κέντρο Wexner του Πανεπιστημίου του Οχάιο. «Όταν ένα σημείο του εγκεφάλου επηρεάζεται, οι βλάβες μπορούν να διαταράξουν δίκτυα που συνδέουν άλλες περιοχές, προκαλώντας αλυσιδωτές επιπτώσεις».
Ένα εγκεφαλικό επεισόδιο ή τα πρώιμα στάδια της άνοιας μπορούν, μέσω αυτών των διαταραχών στα νευρωνικά δίκτυα, να οδηγήσουν σε κατάθλιψη, ή αντίστροφα.
Ο Δρ. Gregory Cooper, επικεφαλής νευρολογίας ενηλίκων και διευθυντής του Κέντρου Μνήμης στο Norton Healthcare Neuroscience Institute, εξηγεί ότι συγκεκριμένοι παράγοντες κινδύνου, όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση, προκαλούν αγγειακές βλάβες, οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν τόσο σε εγκεφαλικό επεισόδιο όσο και σε γνωστική εξασθένηση, ενώ αυξάνουν τον κίνδυνο κατάθλιψης.
Παράλληλα, η Δρ. Singh σημειώνει ότι παράγοντες όπως το κάπνισμα και η υψηλή χοληστερόλη συνδέονται με τη νόσο των μικρών αγγείων του εγκεφάλου (Cerebral Small Vessel Disease – CSVD), η οποία επηρεάζει τις περιοχές που ρυθμίζουν τη γνωστική λειτουργία, τη διάθεση και τον κινητικό έλεγχο.
Από τη θεωρία στην πράξη: Πώς να μειώσετε τον κίνδυνο
Σύμφωνα με τη Δρ. Singh, η λίστα των 17 παραγόντων κινδύνου δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως μία αβάσταχτη πρόκληση. Αντίθετα, προτείνει μια πιο πρακτική προσέγγιση: επιλέξτε τρεις από τους παράγοντες και ξεκινήστε σταδιακά.
«Δεν είναι απαραίτητο να στοχεύσουμε όλους τους παράγοντες ταυτόχρονα», δηλώνει. «Οι μικρές, σταθερές αλλαγές μπορούν να επηρεάσουν θετικά περισσότερους από έναν τομείς της υγείας».
Ωστόσο, ανάμεσα στους 17 παράγοντες, ένας ξεχωρίζει ως ο πιο κρίσιμος: η υψηλή αρτηριακή πίεση. Όπως επισημαίνει η Δρ. Singh, η υπέρταση είναι ο ισχυρότερος κοινός παράγοντας κινδύνου για εγκεφαλικό, άνοια και κατάθλιψη στην τρίτη ηλικία.
Η ειδικός συνιστά τη συστηματική μέτρηση της αρτηριακής πίεσης, ήδη από την ηλικία των 20 ετών, καθώς και την τακτική ιατρική παρακολούθηση για τη διαχείριση της. Ακόμα και μικρές μειώσεις στην αρτηριακή πίεση, μέσω αλλαγών στη διατροφή, αύξησης της σωματικής δραστηριότητας, διαχείρισης του στρες ή φαρμακευτικής αγωγής, μπορούν να κάνουν τη διαφορά.
Επιπλέον, η ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα και της χοληστερόλης θεωρείται εξίσου σημαντική. Ο Δρ. Scharre σημειώνει ότι, παρά την ύπαρξη γενετικών προδιαθέσεων, υπάρχουν σήμερα αποτελεσματικές θεραπείες και στρατηγικές πρόληψης μέσω της διατροφής και της φαρμακευτικής αγωγής.
Η μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ και η διακοπή του καπνίσματος αποτελούν επίσης βασικά βήματα, καθώς το αλκοόλ μπορεί να επιταχύνει τη βλάβη των νευρωνικών κυκλωμάτων που σχετίζονται με τη μνήμη.
Τέλος, η τακτική παρακολούθηση της υγείας μέσω ιατρικών εξετάσεων μπορεί να βοηθήσει στον έγκαιρο εντοπισμό προβλημάτων όπως η απώλεια ακοής ή η νεφρική δυσλειτουργία, που σχετίζονται με την υγεία του εγκεφάλου.
Ένα μήνυμα αισιοδοξίας
Παρότι το πλήθος των παραγόντων κινδύνου μπορεί να φαίνεται αρχικά αποθαρρυντικό, η Δρ. Singh υπογραμμίζει ότι η πρόληψη είναι εφικτή και προσιτή: «Θέλουμε να δείξουμε ότι η φροντίδα του εγκεφάλου δεν απαιτεί δραστικές αλλαγές ζωής από τη μια μέρα στην άλλη. Ακόμη και μικρές, σταθερές βελτιώσεις μπορούν να έχουν τεράστιο όφελος με την πάροδο του χρόνου».
Η αναγνώριση ότι το εγκεφαλικό επεισόδιο, η άνοια και η κατάθλιψη στην τρίτη ηλικία είναι συνδεδεμένα και σε σημαντικό βαθμό προλαμβανόμενα, προσφέρει έναν νέο τρόπο να σκεφτόμαστε τη μακροπρόθεσμη υγεία του εγκεφάλου μας.
Όπως τονίζει η Δρ. Singh: «Ελπίζουμε ότι αυτά τα ευρήματα θα αποτελέσουν το θεμέλιο για έναν πιο σαφή και πρακτικό οδικό χάρτη πρόληψης των εγκεφαλικών νοσημάτων στο μέλλον».
Πηγή: https://www.newsbeast.gr
Πηγή φωτογραφίας: https://secure.gravatar.com
