17/1/2024
Σχέδιο για την ενεργειακή ασφάλεια των νησιών στο πλαίσιο της απόσυρσης 41 μονάδων της ΔΕΗ έως το 2028, καταστρώνουν στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και στους διαχειριστές του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας, προκειμένου να καλυφθούν τα κενά που θα προκαλέσει το σφράγισμα παλιών μονάδων από την Κρήτη, τις Κυκλάδες και τα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά. Πρόκειται για μονάδες πεπαλαιωμένες και μη αποδοτικές που αθροίζουν ένα «στόλο» άνω των 700 σε όλη την επικράτεια και οι οποίες κατασκευάστηκαν πριν από πολλές δεκαετίες και έχουν συμπληρώσει τον κύκλο ζωής τους.
Μόνο για φέτος, η ΔΕΗ προβλέπει την απόσυρση 2 μονάδων από την Κρήτη και 26 από τα άλλα νησιά, σχέδιο το οποίο έχει γνωστοποιήσει προς το υπουργείο και την Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας από τον περασμένο Νοέμβριο και το οποίο καθιστά επιτακτική την αναζήτηση λύσεων καθώς το έλλειμμα ισχύος μόνο για την Κρήτη υπολογίζεται σε 190 MW.
Τα δύο σενάρια της ΔΕΗ
Η Επιχείρηση έχει προχωρήσει και σε μελέτη αποτύπωσης της πραγματικής κατάστασης και των μελλοντικών αναγκών των νησιών, έχοντας εκπονήσει δύο κυρίως σενάρια που χαράσσουν τον οδικό χάρτη της επόμενης μέρας.
Το συνολικό κόστος της απόσυρσης έχει προσδιοριστεί στα 500 εκατ. στο σενάριο που επιλεγεί μόνο η μίσθωση μονάδων αεριοστροβίλων και ηλεκτροπαραγωγών ζευγών (Η/Ζ) και μεταξύ 200 και 300 εκατ. στο δεύτερο σενάριο που προβλέπει κάλυψη των αναγκών με συνδυασμό απόκτησης μονάδων αεριοστροβίλων και μίσθωσης μονάδων και Η/Ζ. Το ύψος της συγκεκριμένης επένδυσης θα είναι συνάρτηση του χρόνου απόσβεσης του κεφαλαίου (capex) και ανάλογα με τον αν η απόσβεση αυτή θα συντελεστεί στην πενταετία ή την δεκαετία.
Η πρόταση της ΔΕΗ χωρίζει σε δύο κατηγορίες τα νησιά, προβλέποντας μία ομάδα που απαρτίζεται από τα νησιά της Κρήτης, της Ρόδου, της Θήρας, της Χίου και της Λέσβου όπου οι ανάγκες θα μπορούσαν να καλυφθούν συνδυαστικά (με χρήση αεριοστροβίλων και Η/Ζ). Και μία δεύτερη ομάδα που απαρτίζεται από τα νησιά Σάμος, Λήμνος, Κως/Κάλυμνος, Κάρπαθος και λοιπά νησιά, στα οποία η κάλυψη των αναγκών μπορεί να γίνει μόνο με μίσθωση Η/Ζ. Συνολικά για να καλυφθούν τα νησιά με μονάδες αεριοστοβίλων και ηλεκτροπαραγωγά ζεύγη μόνο για φέτος θα απαιτηθούν 8 μονάδες και 77 Η/Ζ και το 2025 10 αεριοστρόβιλοι και 126 Η/Ζ.
Ο ρόλος της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ
Στο πλαίσιο της διερεύνησης εναλλακτικών σχεδίων για την τροφοδοσία των νησιών, ο ΑΔΜΗΕ, ο οποίος έχει αναλάβει τη διαχείριση του ηλεκτρικού συστήματος της Κρήτης, ως φορέας υλοποίησης της μικρής ηλεκτρικής διασύνδεσης (Κρήτη –Πελοπόννησος) και της μεγάλης διασύνδεσης (Κρήτη-Αττική) που είναι στο στάδιο της κατασκευής έχει βολιδοσκοπήσει το ενδιαφέρον ενεργειακών ομίλων όπως η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και η Motor Oil. Πρόκειται για εταιρείες που διαθέτουν άδειες παραγωγής στο νησί και οι οποίες μαζί με την ΔΕΗ που θα συνεχίσει να έχει τον πρώτο λόγο στην ηλεκτροδότηση της Κρήτης (πριν και μετά την διασύνδεσή της με το ηπειρωτικό σύστημα), θα μπορούσαν να επιστρατευτούν για τον ασφαλή ενεργειακό σχεδιασμό του νησιού που κατά την θερινή περίοδο οι ανάγκες είναι ιδιαίτερα αυξημένες. Η λύση αυτή είναι αναγκαία και για ένα πρόσθετο λόγο που συνδέεται με την καθυστέρηση στην κατασκευή του μεγάλου καλωδίου της Κρήτης, το οποίο προβλέπεται να τεθεί σε λειτουργία στα μέσα του 2025, χωρίς να μπορούν να αποκλειστούν και νέες καθυστερήσεις.
Σύμφωνα με πληροφορίες, οι συζητήσεις που έχουν γίνει με την ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ για την μεταφορά της Ήρων 1 με τους τρεις αεριοστροβίλους, από την Θήβα στο νησί, αφορούν την μίσθωση από την ΔΕΗ της μονάδας, με option όπως λένε οι ίδιες πληροφορίες, την εξαγορά της, χωρίς ωστόσο να υπάρχει ακόμη οριστική συμφωνία. Υπενθυμίζεται ότι η Ήρων είναι θετική σε αυτή την προοπτική καθώς είχε υποβάλλει και στο παρελθόν αίτημα στην Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας για μεταφορά της μονάδας φυσικού αερίου, ισχύος 147 ΜW στην Κρήτη.
Νομοθετική ρύθμιση
Που βρισκόμαστε σήμερα; Αρμόδια στελέχη επισημαίνουν ότι για να υπάρξει συμφωνία και να καλυφθούν τα κενά της Κρήτης αλλά και των άλλων νησιών, πρέπει να υπάρξει ένα θεσμικό πλαίσιο που να καθορίζει τους όρους του παιχνιδιού και το καθεστώς αποζημιώσεων. Αυτό θα απαιτήσει νομοθετική ρύθμιση από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και την έγκριση της Κομισιόν ότι δεν συνιστά κρατική ενίσχυση καθώς η δαπάνη των μονάδων θα καλυφθεί από το «ταμείο» των Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ).
Σε αυτό το στάδιο, λένε αρμόδιες πηγές θα υπάρξει μια στενή συνεργασία μεταξύ ΥΠΕΝ, ΔΕΗ και ΡΑΑΕΥ προκειμένου να χαραχθεί ο δρόμος για την αντιμετώπιση των κενών που θα δημιουργηθούν στα νησιά, με στόχο να έχουν καταλήξει όλα τα εμπλεκόμενα μέρη σε λύση έως τα τέλη του μήνα.
Στόχος είναι η λύση που θα βρεθεί να καλύψει την ηλεκτροδότηση από το φετινό καλοκαίρι, διαδικασία που λόγω του επείγοντος χαρακτήρα δεν μπορεί να γίνει με διαγωνισμό (που θα καθυστερούσε την επιλογή του αναδόχου) για αυτό και προκρίνεται μια απευθείας ανάθεση του έργου της ενίσχυσης της ισχύς στην ΔΕΗ. Για το θέμα υπήρξε χθες σύσκεψη στο υπουργείο κατά την οποία επικυρώθηκε η λύση αλλά και συνάντηση μεταξύ ΔΕΔΔΗΕ, ΡΑΑΕΥ και ΥΠΕΝ την προηγούμενη εβδομάδα όπου χαράχθηκε ο δρόμος για την θωράκιση της Κρήτης.
Στελέχη της ΉΡΩΝ, τα οποία ρωτήθηκαν για το χρόνο που θα απαιτήσει η μεταφορά της μονάδας Ήρων 1 στην Κρήτη υποστηρίζουν ότι είναι μικρός. «Εξαρτάται ποιος είναι ο επισπεύδων. Αν αποφασιστεί σύντομα με στόχο τον προσεχή Ιούλιο είναι εφικτό».
Παράλληλα η ΔΕΗ τόσο για την Κρήτη όσο και για τα άλλα νησιά προσανατολίζεται στην αναβάθμιση υφιστάμενων μονάδων της, ώστε να συνεχίσουν να λειτουργούν μέχρι την ολοκλήρωση των ηλεκτρικών διασυνδέσεων με το ηπειρωτικό σύστημα.
