15/1/2024
Από την στιγμή που ο άνθρωπος επέλεξε να βάλει στη διατροφή και τον καρχαρία ήταν θέμα χρόνου να δημιουργηθεί μια αγορά εμπορίας καρχαριών που θα οδηγούσε σε εντατική αλιεία τους καθιστώντας την παρουσία τους στον πλανήτη προβληματική.
Η κατάσταση χειροτέρεψε για τους καρχαρίες όταν διαπιστώθηκε πώς μια ουσία στο ήπαρ τους (σκουαλένιο) αποτελεί δομικό υλικό για δημιουργία εμβολίων αλλά και καλλυντικών. Αν βάλουμε στην εξίσωση και την κατά λάθος εξόντωση καρχαριών που απλά πέφτουν στα αλιευτικά δίχτυα άλλων θηραμάτων, τη μόλυνση του περιβάλλοντος και την κλιματική αλλαγή η κατάσταση για τους καρχαρίες έχει γίνει πολύ δύσκολη και ήδη γνωρίζουμε διάφορα είδη που κινδυνεύουν με εξαφάνιση αφού οι πληθυσμοί τους έχουν μειωθεί πάρα πολύ.
Μια νέα μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Science» αναφέρει παρά τις απαγορεύσεις και τους παγκόσμιους κανονισμούς που έχουν ψηφισθεί περίπου 80 εκατομμύρια καρχαρίες πιάνονται στα αλιευτικά δίχτυα κάθε χρόνο. Ειδικά τα τελευταία χρόνια το κυνήγι των καρχαριών γίνεται κυρίως για την απόκτηση των πτερυγίων του που θεωρείται… λιχουδιά στις κουζίνες της νοτιοανατολικής
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δεδομένα από το 2012 έως το 2019 – όταν η νομοθεσία για την προστασία των καρχαριών από τα πτερύγια αυξήθηκε δέκα φορές – και διαπίστωσαν ότι η ετήσια θνησιμότητα καρχαριών αυξήθηκε από 76 εκατομμύρια το 2012 σε πάνω από 80 εκατομμύρια το 2017. Αυτοί οι θάνατοι καρχαριών σε ποσοστό πάνω από 30%, αντιπροσώπευαν απειλούμενα είδη.
Οι ερευνητές εξέτασαν δεδομένα αλιείας από 150 χώρες και στην ανοιχτή θάλασσα, καθώς και χρησιμοποίησαν υπολογιστικά μοντέλα και συνεντεύξεις με ειδικούς – συμπεριλαμβανομένων επιστημόνων, κυβερνήσεων, υποστηρικτών του περιβάλλοντος και εργαζομένων στην αλιεία για να ελέγξουν τις εκτιμήσεις τους.
«Δεν νομίζω ότι κάποιος έχει εξετάσει ποτέ αυτό το ζήτημα σε τέτοια κλίμακα» αναφέρει ο Μπόρις Γουόρμ θαλάσσιος οικολόγος στο Πανεπιστήμιο Dalhousie στον Καναδά, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας. Η μελέτη αποκάλυψε ότι η νομοθεσία για την πρόληψη στην αλιεία για απόκτηση πτερυγίων καρχαρία δεν έχει μειώσει τον αριθμό των καρχαριών που θανατώνονται και μπορεί να έχει προκαλέσει ακόμη και αύξηση. «Αυτό είναι μια μεγάλη ανησυχία, γιατί ένα στα τρία είδη απειλείται με εξαφάνιση» λέει ο Γουόρμ.
Η συνολική αύξηση προκλήθηκε σε μεγάλο βαθμό από τα hotspots θνησιμότητας στα παράκτια ύδατα. Η μελέτη δείχνει ότι οι θάνατοι καρχαριών στην παράκτια αλιεία αυξάνονται κατά 4%. «Τώρα που υπάρχει ρύθμιση για τα πτερύγια, οι ψαράδες κρατούν ολόκληρο τον καρχαρία» λέει η Λόρεν Σίλερ ειδική στην αλιεία στο Πανεπιστήμιο Κάρλετον στον Καναδά, μέλος της ερευνητικής ομάδας.
Αυτό θα μπορούσε να είχε προκαλέσει το άνοιγμα νέων αγορών για το κρέας καρχαρία. «Μπορεί να έχετε ακόμη και κίνητρο για το ψάρεμα καρχαρία σε ορισμένα μέρη λόγω αυτής της νέας ζήτησης για κρέας καρχαρία» εκτιμά η Σίλερ. Η αύξηση της θνησιμότητας των καρχαριών συσχετίζεται με την αύξηση της αξίας του εμπορίου καρχαρία. Μια έκθεση της WWF που βασίζεται στην ίδια περίοδο (2012 έως 2019) υπολόγισε ότι το παγκόσμιο εμπόριο κρέατος καρχαρία και σαλαχιών θα μπορούσε να ανέλθει σε 2,6 δισεκατομμύρια δολάρια. Πριν από αυτό, η αγορά εκτιμήθηκε ότι είχε αξία 157 εκατομμυρίων δολαρίων το 2000, αυξάνοντας στα 379,8 εκατομμύρια δολάρια το 2011.
Οι άνθρωποι μπορούν να μειώσουν τον αντίκτυπό τους στους καρχαρίες έχοντας επίγνωση των πράξεων τους – για παράδειγμα, με το να μην αγοράζουν αναμνηστικά δόντια καρχαρία, να αρνούνται να φάνε καρχαρία (ο οποίος μπορεί να φέρει λάθος ετικέτα, αλλά μπορεί επίσης μερικές φορές να αναφέρεται με άλλα ονόματα, όπως huss ή σολομός βράχου) και αποφεύγοντας τα καλλυντικά που χρησιμοποιούν σκουαλένιο που προέρχεται από καρχαρία. «Είναι ένα πρόβλημα που μπορεί να επιλυθεί. Αλλά είναι ένα πρόβλημα που πρέπει πραγματικά να αντιμετωπιστεί τώρα, γιατί οι καρχαρίες δεν έχουν πολύ χρόνο» υποστηρίζει ο Μπόρις Γουόρμ.
