20/7/2025
Μήπως το δωμάτιό σου μοιάζει περισσότερο με αποθήκη παρά με χώρο ξεκούρασης; Ρούχα στο πάτωμα, πιάτα παρατημένα, ένα χάος που δεν ξέρεις καν από πού να το πιάσεις.
Πολλοί μιλήσουν για θέματα τεμπελιάς, ακαταστασίας, αδιαφορίας ή και καθαριότητας.
Όμως ενδεχομένως να πρόκειται για κάτι πολύ βαθύτερο: Ο χώρος διαβίωσης μπορεί να αντικατοπτρίζει όσα συμβαίνουν μέσα μας.
Η κατάθλιψη δεν αφήνει μόνο σημάδια στο σώμα και στο μυαλό (απομόνωση, μοναξιά, απόγνωση, εξάντληση), αφήνει και στο σπίτι.
Πρόκειται για το αποκαλούμενο και «δωμάτιο κατάθλιψης» και αυτό το περιβάλλον μπορεί να τραβάει το άτομο ακόμα πιο βαθιά. Ή μπορεί να γίνει το πρώτο πράγμα που θα αλλάξει κάποιος για να βγει από το «σκοτάδι».
Τι είναι το «δωμάτιο κατάθλιψης»
Όπως σημειώνουν επαγγελματίες της ψυχικής υγείας στη Huffington Post, το «δωμάτιο κατάθλιψης» είναι ένας όρος της ποπ ψυχολογίας και περιγράφει τον χώρο ενός ανθρώπου που βιώνει καταθλιπτικό επεισόδιο. Είναι σημάδι ότι ο εσωτερικός κόσμος έχει γίνει τόσο βαρύς, που η φροντίδα του εξωτερικού μοιάζει αδύνατη.
Ένα ακατάστατο δωμάτιο αντικατοπτρίζει την εσωτερική μας κατάσταση. Η κατάθλιψη μπορεί να κάνει στον προσωπικό μας χώρο ό,τι κάνει και σε εμάς. Μας στερεί την ικανότητα της φροντίδας του εαυτού μας και άρα και του χώρου μας.
Όπως εξηγούν ειδικοί, η κατάθλιψη επηρεάζει τη λειτουργία του εκτελεστικού εγκεφάλου, το μέρος δηλαδή του εγκεφάλου που μας βοηθά να σχεδιάζουμε, να οργανώνουμε και να ολοκληρώνουμε πράγματα. Έτσι, ακόμα και οι απλές δουλειές του σπιτιού μοιάζουν βουνό.
Για πολλούς ανθρώπους με κατάθλιψη, η καθημερινότητα γίνεται ασαφής, σχεδόν «χρονικά παγωμένη». Δεν θυμούνται πότε ένιωσαν τελευταία φορά καλά και δεν μπορούν να φανταστούν ένα μέλλον διαφορετικό. Όταν ζεις αυτό το συναισθηματικό πάγωμα, παύεις να κάνεις ακόμα και απλές καθημερινές ενέργειες αυτοφροντίδας, όπως το βούρτσισμα των δοντιών, την τακτοποίηση των ρούχων, το μπάνιο, ακόμη και το φαγητό.
Πώς σπάει ο φαύλος κύκλος της κατάθλιψης
Όπως εξηγούν ψυχολόγοι στη Huffington Post, υπάρχει ένας ψυχολογικός βρόχος μεταξύ των σκέψεών μας, των συναισθημάτων μας και των συμπεριφορών μας. Αν σταματήσεις να καθαρίζεις το δωμάτιό σου, αρχίζεις να λες στον εαυτό σου ‘είμαι τεμπέλης’, ‘είμαι βρώμικος’. Αυτές οι σκέψεις φέρνουν ντροπή, θλίψη και ενοχή. Και με αυτά τα συναισθήματα δεν μπορείς να βρεις τη δύναμη να αλλάξεις κάτι και τελικά δεν σε ενδιαφέρει και όλο αυτό οδηγεί σε μια απόσυρση.
Ο καθαρισμός ενός «δωματίου κατάθλιψης« μπορεί να είναι η πράξη για να σπάσει ο φαύλος κύκλος. Η δράση μπορεί να προηγηθεί της διάθεσης. Δεν χρειάζεται να νιώσεις καλύτερα για να δράσεις. Μπορείς να ξεκινήσεις ενώ αισθάνεσαι χάλια για να νιώσεις καλύτερα.
Αυτό ονομάζεται ενεργοποίηση συμπεριφοράς (behavior activation). Καθάρισε μια γωνία. Κάνε κάτι μικρό. Και αυτό το μικρό, η διαπίστωση ότι μπορείς να κάνεις κάτι ενδεχομένως να γίνει η αρχή για να κάνεις περισσότερα.
Πέρα από τον καθαρισμό, προσπάθησε να βάλεις μια ρουτίνα: ξύπνα την ίδια ώρα, πιες ένα ποτήρι νερό πριν κοιμηθείς, οργάνωσε μια κοινωνική συνάντηση. Και αν νιώθεις ότι τίποτα από αυτά δεν βοηθά, ζήτησε επαγγελματική βοήθεια.
Προσωπικός χώρος και ψυχική υγεία
Ο χώρος μας είναι και ένας τρόπος να κάνουμε έναν μικρό έλεγχο στον εαυτό μας. Μελέτη του 2010 έδειξε ότι οι γυναίκες που περιέγραφαν τα σπίτια τους ως ακατάστατα είχαν υψηλότερα επίπεδα κορτιζόλης (ορμόνη του στρες) και μεγαλύτερη κόπωση. Μικρές πράξεις τακτοποίησης μπορούν να στείλουν μήνυμα ασφάλειας στο νευρικό μας σύστημα.
Η κατάθλιψη δεν εμφανίζεται ξαφνικά. Είναι μια σταδιακή πτώση. Ο χώρος σου μπορεί να σου δείξει πού βρίσκεσαι. Ρώτησε τον εαυτό σου: Τι μπορεί να μου λέει το περιβάλλον μου για την ψυχική μου κατάσταση;
Αν αναγνωρίζεις ότι ζεις σε ένα «δωμάτιο κατάθλιψης», αυτό δεν είναι λόγος ντροπής ή ενοχής. Η ακαταστασία μπορεί να είναι απλώς ένα σήμα ότι χρειάζεσαι βοήθεια. Αν προσπαθείς και τίποτα δεν αλλάζει για πάνω από δύο εβδομάδες, ίσως είναι η ώρα να απευθυνθείς σε ένα επαγγελματία της ψυχικής υγείας. Η φαρμακευτική αγωγή και η ψυχοθεραπεία είναι αποτελεσματικά όπλα κατά της κατάθλιψης.
Προφανώς και δεν είναι όλα τα ακατάστατα δωμάτια αποτέλεσμα κατάθλιψης. Όμως αν ξέρεις ότι η κατάσταση του χώρου μπορεί να είναι σύμπτωμα, τότε μπορείς να δραστηριοποιηθείς πιο άμεσα, πιο έγκαιρα. Εξάλλου η φροντίδα του χώρου σου είναι -πάντα – φροντίδα για εσένα.
