21/6/2025
Προς σαφή επανακαθορισμό της στρατηγικής που ακολουθείται στη χορήγηση όρων σύνδεσης σε νέα έργα ΑΠΕ σε φαίνεται να οδηγούνται ΡΑΑΕΥ και ΥΠΕΝ ενώ και ο ΑΔΜΗΕ θέτει πλέον πιο ξεκάθαρα τον προβληματισμό κατά πόσο η τακτική της υπερδέσμευσης ηλεκτρικού χώρου (overbooking) μπορεί να συνεχιστεί χωρίς συνέπειες.
Το νέο πλαίσιο το οποίο επεξεργάζονται κινείται στην λογική της προτεραιοποίησης των έργων αποθήκευσης και ακολουθούν τα αιολικά πάρκα, δίνοντας μικρότερο ποσοστό συμμετοχής στα φωτοβολταϊκά (με PPA ή για στέγες) παρότι φαίνεται να εξετάστηκε ακόμη και η πολιτική του οριστικού «φρένου».
Σε πρόσφατη συνάντησή τους, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας και ο Διαχειριστής επιβεβαίωσαν πως απαιτείται επαναπροσδιορισμός της πολιτικής στην κατανομή ηλεκτρικού «χώρου», ενόψει της ανάγκης για πιο ισορροπημένη και τεχνικά βιώσιμη διείσδυση των ΑΠΕ στο σύστημα.
Όπως σημειώθηκε, η σημερινή πρακτική υπερδέσμευσης δυναμικότητας δεν μπορεί να συνεχίσει ανεξέλεγκτα, χωρίς να συνοδεύεται από ένα λειτουργικό και δίκαιο πλαίσιο προτεραιοποίησης.
Ενημέρωση ΑΔΜΗΕ
Για το θέμα του overbooking έχει ενημερώσει η διοίκηση του ΑΔΜΗΕ από τον Απρίλιο την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας ζητώντας επί της ουσίας κατεύθυνση για την χορήγηση των όρων σύνδεσης. «Ο ηλεκτρικός χώρος του συστήματος μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας είναι περιορισμένος και έχει ήδη, εν τοις πράγμασι, υπερκαλυφθεί από σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ που βρίσκονται ήδη σε λειτουργία και από σταθμούς που διαθέτουν Οριστική Προσφορά Σύνδεσης (ΟΠΣ) ή και Σύμβαση Σύνδεσης στο Σύστημα Μεταφοράς ή στο Δίκτυο Διανομής και δεν έχουν ακόμη ηλεκτριστεί, συνθήκη η οποία οδηγεί αναπόδραστα σε εκτεταμένες περικοπές παραγωγής των εν λόγω σταθμών…», αναφέρει η σχετική επιστολή.
Στο ίδιο γράμμα με αποδέκτη τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρο Παπασταύρου, ο διευθύνων σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ Μάνος Μανουσάκης επισήμαινε ότι η κατεύθυνση που είχε δοθεί στο διαχειριστή από την προηγούμενη πολιτική ηγεσία είναι να μην μπει φρένο στην χορήγηση των όρων σύνδεσης «ακόμα και σε αυτές τις περιοχές που δεν προκύπτει τεχνικά η δυνατότητα πλήρους απορρόφησης της παραγόμενης ισχύος και ενέργειας των σταθμών. Η διοίκηση του ΑΔΜΗΕ επισημαίνει ότι εφόσον δεν λάβει άλλη οδηγία θα συνεχίσει να χορηγεί ΟΠΣ.
Παρότι σύμφωνα με την ΡΑΑΕΥ, ο ΑΔΜΗΕ με βάση το θεσμικό πλαίσιο μπορεί να διατάξει αναστολή της χορήγησης όρων σύνδεσης έως 6 μήνες, ο ίδιος έχει αποφύγει τη λήψη αντίστοιχων μέτρων ζητώντας το θέμα να κριθεί σε πολιτικό και ρυθμιστικό επίπεδο.
Καθοριστικός ο ρόλος του ΥΠΕΝ
Στο επίκεντρο των διεργασιών βρίσκεται επομένως το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το οποίο καλείται να δώσει σαφές στίγμα: αν θα συνεχιστεί ή όχι η υφιστάμενη στρατηγική υπερδέσμευσης, και υπό ποιους όρους. Πληροφορίες αναφέρουν ότι ανάμεσα στο ΥΠΕΝ, τη ΡΑΑΕΥ και τους δύο Διαχειριστές (ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ), υπάρχουν ανοικτοί δίαυλοι ώστε να τεθούν τα θεμέλια για ένα μεταβατικό και πιο ρεαλιστικό πλαίσιο.
Σε κάθε περίπτωση αυτό που είναι ορατό είναι ότι στο ΥΠΕΝ θέλουν να αποφύγουν να λάβουν αποφάσεις που θα βάζουν οριζόντιο φρένο στους όρους προσφοράς σύνδεσης στα έργα ΑΠΕ.
Στο πλαίσιο αυτό, σε συνεργασία και με την Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας αναζητούνται εναλλακτικές λύσεις προκειμένου να υπάρξουν παρεμβάσεις που θα λειτουργούν ως αντικίνητρα για την ανάπτυξη νέων έργων ΑΠΕ.
Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα θα μπορούσε να είναι ο τερματισμός του μοντέλου του 50%-50% στο κόστος σύνδεσης ενός έργου με το δίκτυο. Η σχετική διάταξη που θεσμοθετήθηκε με τον Νόμο 4951/2022 προβλέπει πως το 50% του κόστους σύνδεσης ενός σταθμού παραγωγής στο Σύστημα Μεταφοράς (ΑΔΜΗΕ) ή στο Δίκτυο Διανομής (ΔΕΔΔΗΕ), καταβάλλεται από τον επενδυτή του έργου και το υπόλοιπο 50% “κοινωνικοποιείται”, δηλαδή καλύπτεται από τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις που πληρώνουν όλοι οι καταναλωτές μέσω των λογαριασμών ρεύματος.
Μία σκέψη που γίνεται τελευταία στο υπουργείο είναι το μέτρο αυτό να σταματήσει να εφαρμόζεται στη λογική της θέσπισης αντικινήτρων για τις επενδύσεις στις ΑΠΕ καθώς θα αύξανε το κόστος των επενδύσεων. Τελικές αποφάσεις δεν έχουν ακόμα ληφθεί όμως όλες οι προτάσεις είναι στο τραπέζι και αναμένεται να αποτελέσουν αντικείμενο διερεύνησης και αξιολόγησης στο αμέσως προσεχές διάστημα.
Τι είναι το overbooking
Το overbooking είναι η πρακτική κατά την οποία οι Διαχειριστές (ΑΔΜΗΕ, ΔΕΔΔΗΕ) δίνουν προσφορές σύνδεσης σε ΑΠΕ μεγαλύτερες από τη διαθέσιμη ικανότητα απορρόφησης του δικτύου.
Αυτό προκαλεί διάφορες τεχνικές στρεβλώσεις και κινδύνους καθώς το σύστημα φορτώνεται με έργα που μπορεί να μην απορροφηθούν ποτέ πλήρως, με αποτέλεσμα περιστατικά απόρριψης (curtailment).
Επίσης όταν αυξάνεται απότομα η παραγωγή από φωτοβολταϊκά (κυρίως το μεσημέρι), το σύστημα δυσκολεύεται να διαχειριστεί τις αιχμές, αν δεν υπάρχουν αρκετές μονάδες αποθήκευσης ή ευελιξίας που σήμερα δεν υπάρχουν.
Με τον τρόπο αυτό οι επενδυτές δεν γνωρίζουν αν και πότε το έργο τους θα μπορεί να απορροφηθεί, ή αν θα τους δοθεί τελικά πρόσβαση στο δίκτυο. Έτσι δημιουργούνται ουρές και συσσωρεύονται ΟΠΣ (Οριστικές Προσφορές Σύνδεσης), με αποτέλεσμα το μπλοκάρισμα του μηχανισμού χορήγησης νέων αδειών.
Ο παραλογισμός είναι τέτοιος που σήμερα από τα εν λειτουργία έργα, και από όσα έχουν ήδη λάβει όρους σύνδεσης, μαζί και με τη δυναμικότητα που έχει δεσμευθεί για έργα, η δυναμικότητα που προβλέπεται για το 2030 έχει ήδη καλυφθεί. Στα τέλη του 2024 το χαρτοφυλάκιο αυτό άθροιζε τα 32 GW, όταν το Εθνικό Σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα προβλέπει πως το 2030 θα λειτουργούν 22,8 GW.
