30/12/2025
Ο χυμός πορτοκαλιού, ένα από τα πιο δημοφιλή ροφήματα παγκοσμίως, φαίνεται πως δεν περιορίζεται μόνο στη γεύση και τη βιταμίνη C. Σύμφωνα με νέα επιστημονική μελέτη, η κατανάλωσή του μπορεί να επηρεάζει άμεσα τη γονιδιακή έκφραση που σχετίζεται με την υγεία της καρδιάς, μειώνοντας την αρτηριακή πίεση και τη συστηματική φλεγμονή, ενώ ταυτόχρονα ενισχύει τον μεταβολισμό του λίπους.
Η έρευνα αυτή προσφέρει μια εντελώς διαφορετική, μοριακή προσέγγιση στα οφέλη του χυμού πορτοκαλιού, υποδεικνύοντας ότι πρόκειται για ένα ρόφημα με σύνθετη βιολογική δράση και δυνητική καρδιοπροστατευτική αξία.
Η μελέτη που άνοιξε νέο δρόμο στη διατροφική έρευνα
Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Molecular Nutrition & Food Research και επικεντρώθηκε στην επίδραση του χυμού πορτοκαλιού σε γονίδια που εμπλέκονται σε κρίσιμες καρδιομεταβολικές λειτουργίες.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ο χυμός πορτοκαλιού:
- Καταστέλλει γονίδια που σχετίζονται με την υπέρταση, μια κατάσταση που αποτελεί βασικό παράγοντα κινδύνου για εγκεφαλικά επεισόδια, εμφράγματα και καρδιακή ανεπάρκεια.
- Μειώνει τη δραστηριότητα φλεγμονωδών γονιδίων, τα οποία συνδέονται με βλάβες στα αιμοφόρα αγγεία, στένωση των αρτηριών και σχηματισμό αθηρωματικής πλάκας.
- Ενισχύει γονίδια που ρυθμίζουν τον μεταβολισμό του λίπους, διευκολύνοντας την επεξεργασία και την αποθήκευση των λιπιδίων από τον οργανισμό.
Με άλλα λόγια, ο χυμός πορτοκαλιού φαίνεται να αναστέλλει «επιβλαβείς» μοριακές διεργασίες και ταυτόχρονα να ενεργοποιεί ωφέλιμους μεταβολικούς μηχανισμούς.
1.705 γονίδια στο μικροσκόπιο των ερευνητών
Ιδιαίτερη βαρύτητα έχει το εύρος των μοριακών αλλαγών που καταγράφηκαν. Αφού αφαιρέθηκαν τα διπλότυπα, οι ερευνητές εντόπισαν 1.705 διαφορετικά εκφραζόμενα γονίδια που επηρεάστηκαν από την κατανάλωση χυμού πορτοκαλιού.
Σύμφωνα με την επικεφαλής συγγραφέα της μελέτης, Layanne Nascimento Fraga, PhD, το 98% αυτών των γονιδίων παρουσίασε μειωμένη δραστηριότητα, γεγονός που υποδηλώνει έντονη κατασταλτική δράση σε διεργασίες που συνδέονται με καρδιομεταβολικούς κινδύνους.
Τι κάνει τη μελέτη μοναδική
Η Δρ. Fraga, ερευνήτρια στο Κέντρο Έρευνας Τροφίμων και στη Σχολή Φαρμακευτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Σάο Πάολο στη Βραζιλία, εξήγησε τι διαφοροποιεί αυτή την έρευνα από προηγούμενες.
«Αυτό που είναι μοναδικό στη μελέτη μας είναι ότι χρησιμοποιήσαμε μεταγραφική προσέγγιση για να αξιολογήσουμε τις επιδράσεις του χυμού πορτοκαλιού σε ολόκληρο το μεταβολικό σύστημα», δήλωσε, προσθέτοντας ότι έτσι κατέστη δυνατό να φανεί πώς επηρεάζονται ταυτόχρονα πολλαπλές βιολογικές οδοί.
Όπως επεσήμανε, τα αποτελέσματα δείχνουν βελτίωση σε βασικούς καρδιομεταβολικούς δείκτες, όπως:
- φλεγμονή
- οξειδωτικό στρες
- αρτηριακή πίεση
- μεταβολισμός λιπιδίων
«Διάφοροι μηχανισμοί δρουν μαζί για να παράγουν τα οφέλη του χυμού πορτοκαλιού για την υγεία», σημείωσε.
Τα οφέλη δεν είναι ίδια για όλους: ο ρόλος του σωματότυπου
Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα ευρήματα της μελέτης αφορά τη διαφοροποίηση των αποτελεσμάτων ανάλογα με το σωματικό βάρος.
- Άτομα με υπερβολικό βάρος εμφάνισαν μεγαλύτερη βελτίωση στον μεταβολισμό του λίπους.
- Άτομα με φυσιολογικό βάρος παρουσίασαν εντονότερη μείωση της συστηματικής φλεγμονής.
Το στοιχείο αυτό ενισχύει την ιδέα ότι η απόκριση στα θρεπτικά συστατικά δεν είναι ίδια για όλους.
Πώς εξηγούνται τα αποτελέσματα – τι λένε οι ειδικοί
Η Michelle Routhenstein, διαιτολόγος προληπτικής καρδιολογίας, υπενθύμισε ότι προηγούμενες κλινικές δοκιμές και μετα-αναλύσεις είχαν ήδη δείξει μέτριες μειώσεις στη συστολική και διαστολική αρτηριακή πίεση, κυρίως σε άτομα με προϋπέρταση ή υπέρταση σταδίου 1.
Όπως εξήγησε, ο χυμός πορτοκαλιού αυξάνει την εσπερετίνη στο πλάσμα, ένα φλαβονοειδές που:
βελτιώνει την ενδοθηλιακή λειτουργία
- ενισχύει τη μικροαγγειακή αντιδραστικότητα
- Κλινικός σκεπτικισμός: «Μετρήσιμα τα αποτελέσματα χωρίς γονίδια»
Ο Cheng-Han Chen, επεμβατικός καρδιολόγος, αναγνώρισε το ενδιαφέρον της μοριακής προσέγγισης, αλλά εξέφρασε επιφυλάξεις.
«Από την οπτική γωνία ενός κλινικού ιατρού, είναι αρκετά εύκολο να μετρήσουμε την αρτηριακή πίεση και τα λιπίδια σε μια κλινική δοκιμή», τόνισε, επισημαίνοντας ότι τα κλινικά αποτελέσματα παραμένουν το βασικό ζητούμενο.
Πόσος χυμός πορτοκαλιού είναι ωφέλιμος;
Η Jayne Morgan, καρδιολόγος και Αντιπρόεδρος Ιατρικών Υποθέσεων στο Hello Heart, τόνισε ότι η κατανάλωση πρέπει να γίνεται με μέτρο.
Όπως ανέφερε, ο χυμός πορτοκαλιού φαίνεται να ακολουθεί μια καμπύλη σχήματος U:
- μικρές έως μέτριες ποσότητες προσφέρουν οφέλη
- μεγαλύτερες ποσότητες αυξάνουν το φορτίο ζάχαρης
Τα οφέλη αποδίδονται κυρίως:
- στα φλαβονοειδή των εσπεριδοειδών
- στο κάλιο, το οποίο οι περισσότεροι άνθρωποι λαμβάνουν ανεπαρκώς
Ωστόσο, η υπερκατανάλωση μπορεί να οδηγήσει σε αιχμές ινσουλίνης, αύξηση βάρους και συσσώρευση σπλαχνικού λίπους, ιδιαίτερα σε γυναίκες στην περιεμμηνόπαυση και την εμμηνόπαυση.
Χυμός ή ολόκληρο φρούτο; Η σημασία των φυτικών ινών
Ο Δρ. Chen υπογράμμισε ότι κατά την αποχύμωση χάνονται πολύτιμες φυτικές ίνες, οι οποίες συμβάλλουν στη ρύθμιση της απορρόφησης της ζάχαρης.
Η διατροφή στο σύνολό της παραμένει το «κλειδί»
Οι ειδικοί συμφωνούν ότι ο χυμός πορτοκαλιού δεν λειτουργεί απομονωμένα. Πολλά ολόκληρα τρόφιμα προσφέρουν παρόμοια καρδιοπροστατευτικά οφέλη, όπως:
- φυλλώδη λαχανικά
- όσπρια
- τρόφιμα πλούσια σε κάλιο
- μούρα
- ξηροί καρποί
Η σύσταση είναι σαφής: διατροφή βασισμένη κυρίως σε φυτικές τροφές, ελαιόλαδο, ωμέγα-3 λιπαρά, άπαχη πρωτεΐνη, περιορισμός αλατιού και αλκοόλ και αποφυγή υπερεπεξεργασμένων τροφίμων.
Προσοχή στο γκρέιπφρουτ
Τέλος, οι ειδικοί υπενθυμίζουν ότι παρότι τα εσπεριδοειδή είναι γενικά ωφέλιμα, το γκρέιπφρουτ μπορεί να αλληλεπιδράσει αρνητικά με φάρμακα, όπως στατίνες, αναστολείς διαύλων ασβεστίου και ορισμένα αντιπηκτικά.