Ο απρόσμενος ρόλος της σεροτονίνης στον καρκίνο – Τι ξέρουμε προς το παρόν

Τι είναι η σεροτονίνη;

Η σεροτονίνη (5-υδροξυτρυπταμίνη ή 5-HT) είναι τόσο νευροδιαβιβαστής όσο και χημική ουσία σηματοδότησης, που βρίσκεται σε όλο το σώμα. Περίπου το 90% αυτής παράγεται στο έντερο από κύτταρα που ονομάζονται εντεροχρωμαφινικά (enterochromaffin), ενώ το υπόλοιπο συντίθεται στον εγκέφαλο.

Εκτός του νευρικού συστήματος, η σεροτονίνη βοηθά στη ρύθμιση της πέψης, του τόνου των αιμοφόρων αγγείων και των ανοσολογικών αποκρίσεων. Επειδή επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο τα κύτταρα αναπτύσσονται και επικοινωνούν, οι επιστήμονες έχουν αρχίσει να μελετούν εάν συμβάλλει επίσης στη βιολογία του όγκου.

Πώς η σεροτονίνη μπορεί να επηρεάσει τον καρκίνο

Πρώιμες μελέτες υποδηλώνουν ότι η επίδραση της σεροτονίνης στον καρκίνο είναι πολύπλοκη και εξαρτάται από το περιβάλλον. Μπορεί μερικές φορές να προάγει την ανάπτυξη του όγκου, ενώ σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να βοηθήσει στην αναχαίτισή του.

Πιθανές επιδράσεις που προάγουν την ανάπτυξη όγκου

• Πολλαπλασιασμός κυττάρων: Η σεροτονίνη μπορεί να σηματοδοτήσει μέσω ορισμένων υποδοχέων που ενθαρρύνουν την κυτταρική διαίρεση.
• Αγγειογένεση: Μπορεί να διεγείρει τον σχηματισμό αιμοφόρων αγγείων, δίνοντας στους όγκους περισσότερα θρεπτικά συστατικά και οξυγόνο.
• Μετάσταση: Ορισμένα στοιχεία δείχνουν ότι η σεροτονίνη μπορεί να αυξήσει την κινητικότητα των καρκινικών κυττάρων, βοηθώντας την μετάσταση.
• Ανοσοτροποποίηση: Τα υψηλά επίπεδα σεροτονίνης μπορεί να μετριάσουν την ανοσολογική δραστηριότητα, επιτρέποντας στους όγκους να διαφύγουν της ανίχνευσης.

Πιθανοί προστατευτικοί ρόλοι

• Σε ορισμένους ιστούς, η σεροτονίνη φαίνεται να υποστηρίζει την φυσιολογική ανανέωση των κυττάρων και μπορεί να προκαλέσει απόπτωση (προγραμματισμένο κυτταρικό θάνατο).
• Μπορεί να ενισχύσει την ανοσολογική επιτήρηση σε συγκεκριμένους καρκίνους.

Λόγω αυτών των αντιφατικών επιδράσεων, οι επιστήμονες θεωρούν τη σεροτονίνη “δίκοπο μαχαίρι”: δυνητικά επιβλαβής ή προστατευτική ανάλογα με το πού και πώς δρα.

Παραδείγματα από την τρέχουσα έρευνα

Η συνεχιζόμενη έρευνα επισημαίνει αρκετούς τομείς όπου η σεροτονίνη φαίνεται να εμπλέκεται περισσότερο:

• Καρκίνος παχέος εντέρου: Το έντερο παράγει το μεγαλύτερο μέρος της σεροτονίνης του σώματος, καθιστώντας αυτή την οδό ένα σημαντικό επίκεντρο.
• Καρκίνος ήπατος: Επειδή η σεροτονίνη συμβάλλει στην αναγέννηση των ιστών, τα υπερβολικά επίπεδα μπορεί επίσης να τροφοδοτήσουν την επέκταση του όγκου.
• Καρκίνος μαστού και καρκίνος προστάτη: Εργαστηριακά ευρήματα υποδηλώνουν ότι η σηματοδότηση της σεροτονίνης μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη και την εισβολή σε όγκους που σχετίζονται με ορμόνες.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Κάθε μία από αυτές τις συσχετίσεις παραμένει υπό διερεύνηση. Δεν έχει επιβεβαιωθεί άμεση σχέση αιτίας-αποτελέσματος.

Η σύνδεση εντέρου-σεροτονίνης

Δεδομένου ότι το μεγαλύτερο μέρος της σεροτονίνης προέρχεται από το πεπτικό σύστημα, οι ερευνητές υποψιάζονται ότι μπορεί να επηρεάσει τον κίνδυνο καρκίνου μέσω φλεγμονής, αλλαγών στο μικροβίωμα και τοπικής ανοσοτροποποίησης.

• Η χρόνια εντερική φλεγμονή μπορεί να αυξήσει την απελευθέρωση σεροτονίνης.
• Η διαταραχή του μεταβολισμού της σεροτονίνης μπορεί να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο τα κύτταρα του εντέρου διαιρούνται ή επουλώνονται.
• Η στόχευση της σεροτονίνης του εντέρου θα μπορούσε μια μέρα να βοηθήσει στον περιορισμό της ανώμαλης ανάπτυξης ιστών, μια υπόθεση που τώρα διερευνάται σε εργαστηριακά μοντέλα.

Μπορούν τα φάρμακα που στοχεύουν τη σεροτονίνη να επηρεάσουν τον κίνδυνο καρκίνου;

Τα φάρμακα που τροποποιούν τα επίπεδα σεροτονίνης, όπως οι επιλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs) που χρησιμοποιούνται για την κατάθλιψη, μερικές φορές μελετώνται για πιθανές συνδέσεις με τα αποτελέσματα του καρκίνου. Ωστόσο, τα μέχρι στιγμής στοιχεία είναι ασαφή:

• Ορισμένες μελέτες υποδηλώνουν πιθανές προστατευτικές επιδράσεις μέσω ανοσολογικών ή αντιφλεγμονωδών οδών.
• Άλλες έρευνες δεν βρίσκουν καμία σημαντική επίδραση.

Οι ερευνητές τονίζουν ότι δεν μπορούν ακόμη να γίνουν κλινικές συστάσεις για την τροποποίηση των επιπέδων σεροτονίνης για την πρόληψη ή τη θεραπεία του καρκίνου.

Γιατί η έρευνα για τη σεροτονίνη έχει σημασία

Η κατανόηση των κυτταρικών δράσεων της σεροτονίνης θα μπορούσε να βοηθήσει στην εξήγηση του γιατί ορισμένοι όγκοι συμπεριφέρονται επιθετικά, ενώ άλλοι όχι. Η χαρτογράφηση αυτών των οδών θα μπορούσε να:

• Αποκαλύψει νέους βιοδείκτες για την έγκαιρη ανίχνευση του καρκίνου.
• Οδηγήσει σε στοχευμένες θεραπείες,. Οι οποίες εμποδίζουν τις δράσεις της σεροτονίνης που προάγουν τον όγκο.
• Βελτιώσει την κατανόηση του πώς η διάθεση, η υγεία του εντέρου και ο κίνδυνος καρκίνου διασυνδέονται.

Ωστόσο, οι ειδικοί τονίζουν ότι αυτά τα ευρήματα βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο και είναι διερευνητικά. Δεν είναι ακόμη έτοιμα να καθοδηγήσουν ιατρικές αποφάσεις.

Συχνές Ερωτήσεις

Προκαλεί η σεροτονίνη καρκίνο;

Δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι η σεροτονίνη προκαλεί άμεσα καρκίνο. Μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο οι όγκοι αναπτύσσονται ή εξαπλώνονται μόλις εμφανιστούν, αλλά η έρευνα βρίσκεται σε εξέλιξη.

Πρέπει τα άτομα που λαμβάνουν αντικαταθλιπτικά να ανησυχούν για τον κίνδυνο καρκίνου;

Τα τρέχοντα στοιχεία δεν δείχνουν ότι τα αντικαταθλιπτικά που ενισχύουν τη σεροτονίνη αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου. Οποιοσδήποτε ενδιαφερόμενος θα πρέπει να συζητήσει μεμονωμένους παράγοντες με γιατρό πριν κάνει οποιεσδήποτε αλλαγές.

Θα μπορούσαν τα φάρμακα που αναστέλλουν τη σεροτονίνη να γίνουν θεραπείες για τον καρκίνο;

Πιθανώς. Οι ερευνητές δοκιμάζουν ορισμένους αναστολείς υποδοχέων σεροτονίνης σε εργαστηριακά μοντέλα, αλλά οι κλινικές εφαρμογές παραμένουν σε πρώιμο στάδιο ανάπτυξης.

Συμπέρασμα

Η εμβέλεια της σεροτονίνης υπερβαίνει κατά πολύ τη ρύθμιση της διάθεσης. Οι επιστήμονες αποκαλύπτουν το πώς αυτός ο ισχυρός χημικός αγγελιοφόρος αλληλεπιδρά με την κυτταρική ανάπτυξη, την ανοσία και τη φλεγμονή, επηρεάζοντας ενδεχομένως τη συμπεριφορά του καρκίνου με ανεπαίσθητους αλλά σημαντικούς τρόπους.

Ενώ πολλά παραμένουν αβέβαια, έρευνες επισημαίνουν ένα βασικό σημείο: το ίδιο μόριο που βοηθά τον εγκέφαλο να αισθάνεται ισορροπημένο μπορεί επίσης να διαμορφώσει τον τρόπο με τον οποίο τα κύτταρα διαιρούνται, επιδιορθώνονται και επιβιώνουν, μια σύνδεση που θα μπορούσε τελικά να αναδιαμορφώσει την κατανόησή μας για τη βιολογία του καρκίνου.

Πηγή: theconversation.com