Καθώς ο καρκίνος του παχέος εντέρου εμφανίζεται όλο και συχνότερα σε άτομα κάτω των 50, οι ειδικοί ψάχνουν τι έχει αλλάξει στις ζωές.

Μια νέα μελέτη ρίχνει φως σε έναν παράγοντα που διαρκώς ενισχύεται στις διατροφικές μας συνήθειες και φαίνεται να σχετίζεται με τα νέα ιατρικά δεδομένα για τη νόσο: Την εκρηκτική αύξηση της κατανάλωσης υπερεπεξεργασμένων τροφίμων.

Τα συγκεκριμένα τρόφιμα τα οποία κατακλύζουν την καθημερινότητά μας μπορεί να παίζουν μεγαλύτερο ρόλο από όσο πιστεύαμε.

Η νέα πρωτοποριακή μελέτη έρχεται να ενισχύσει τα ήδη ανησυχητικά δεδομένα, υποδεικνύοντας ότι η κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων μπορεί να αυξάνει σημαντικά τις πιθανότητες εμφάνισης μη καρκινικών αδενωμάτων του παχέος εντέρου σε νεαρή ηλικία. Τα αδενώματα αυτά είναι αναπτύξεις ή πολύποδες στο παχύ έντερο και το ορθό, οι οποίοι με τον χρόνο μπορεί να εξελιχθούν σε καρκίνο.

Τι έδειξε η έρευνα

Στη νέα μελέτη, η πρόσληψη υπερεπεξεργασμένων τροφίμων προερχόταν κυρίως από υπερεπεξεργασμένα ψωμιά και τρόφιμα πρωινού, σάλτσες, επαλείμματα και καρυκεύματα, καθώς και από ροφήματα με ζάχαρη ή τεχνητά γλυκαντικά. Η μελέτη παρακολούθησε περισσότερες από 29.100 νοσηλεύτριες για διάμεση περίοδο 13 ετών και τα αποτελέσματα δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό JAMA Oncology.

Οι συμμετέχουσες με τη μεγαλύτερη κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων, περίπου 10 μερίδες ημερησίως, είχαν 45% υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης αυτών των αδενωμάτων έως την ηλικία των 50 ετών, σε σύγκριση με εκείνες που κατανάλωναν τις λιγότερες ποσότητες, λίγο πάνω από 3 μερίδες την ημέρα.

«Η μελέτη μας δεν αποδεικνύει σχέση αιτίας και αποτελέσματος, άρα δεν μπορούμε να πούμε ότι αυτό είναι οριστικό», δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, γαστρεντερολόγος Andrew Chan από το Mass General Brigham Cancer Institute στη Βοστώνη.

Ωστόσο, πρόσθεσε «παρέχει ενδείξεις ότι αυτό που τρώμε ίσως παίζει ρόλο». «Προχωρώντας, θεωρώ χρήσιμο να σκεφτούμε σε ποια σημεία μπορούμε ενδεχομένως να περιορίσουμε την πρόσληψή μας και να βάλουμε τα θεμέλια για μελλοντικές μελέτες, ώστε να μπορέσουμε να εντοπίσουμε πιο συγκεκριμένα τους μηχανισμούς και τα συγκεκριμένα τρόφιμα», σημείωσε.

Ποια η σχέση υπερεπεξεργασμένων και καρκίνου του παχέος εντέρου

Οποιαδήποτε πιθανή σχέση ανάμεσα στην κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων και στους όγκους του παχέος εντέρου μπορεί να εξηγείται από την επίδραση αυτών των τροφών στο μικροβίωμα του εντέρου και στην προστατευτική του επένδυση.

Τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα, επισημαίνουν οι ειδικοί, ίσως αλλάζουν τη σύσταση των μικροοργανισμών στο έντερο και τη βλεννογόνο που το προστατεύει, προκαλώντας χρόνια φλεγμονή και παράγοντας τοξικά μόρια κατά τον μεταβολισμό τους. Έμμεσα, η κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων συνδέεται με την παχυσαρκία, η οποία είναι επίσης παράγοντας κινδύνου για καρκίνο παχέος εντέρου

«Στον βαθμό που είναι δυνατό, θα πρέπει να προσπαθείτε να αποφεύγετε τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα και να χτίζετε τη διατροφή σας πάνω σε πραγματικές, φυσικές τροφές, με τη μικρότερη δυνατή επεξεργασία», ανέφερε στο CNN ο Dr. David Katz, ιδρυτής της μη κερδοσκοπικής True Health Initiative, ενός παγκόσμιου συνασπισμού ειδικών αφιερωμένου στην ιατρική του τρόπου ζωής που βασίζεται σε επιστημονικά δεδομένα.

«Οι καλύτερες διατροφές, που οδηγούν στα καλύτερα αποτελέσματα για την υγεία, αποτελούνται κυρίως από λαχανικά, φρούτα, προϊόντα ολικής άλεσης, φασόλια/όσπρια, ξηρούς καρπούς και σπόρους, καθώς και απλό νερό», πρόσθεσε ο Katz, ιδρυτικός διευθυντής του Yale University Prevention Research Center στο Κονέκτικατ.

Πότε πρέπει να ανησυχήσουμε για συμπτώματα

Οι μη καρκινικοί όγκοι του παχέος εντέρου συνήθως δεν προκαλούν συμπτώματα. Όταν όμως μεγαλώσουν αρκετά, μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα που αξίζει να ελέγξει ένας γιατρός, εξηγούν οι ειδικοί. Τέτοια συμπτώματα περιλαμβάνουν πολύ μαύρες ή αιματηρές κενώσεις, πόνο, αναιμία λόγω έλλειψης σιδήρου, ακούσια απώλεια βάρους σε συνδυασμό με γαστρεντερικά συμπτώματα, καθώς και δυσκοιλιότητα που προκαλείται από απόφραξη.

Σύμφωνα με ογκολόγους θα πρέπει επίσης να κάνετε προληπτικό έλεγχο από την ηλικία των 45 ετών και νωρίτερα αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό καρκίνου παχέος εντέρου, καθώς όσο νωρίτερα διαγνωστούν τα προβλήματα, τόσο πιο άμεσα και αποτελεσματικά μπορούν να αντιμετωπιστούν.

Γιατί είναι τόσο ανθυγιεινά τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα

Τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα παρασκευάζονται με βιομηχανικές τεχνικές και συστατικά που σπάνια ή ποτέ δεν χρησιμοποιούνται σε ένα σπιτικό φαγητό. Συνήθως έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες και είναι πλούσια σε θερμίδες, πρόσθετα σάκχαρα, επεξεργασμένους υδατάνθρακες και λίπη, νάτριο και άλλα πρόσθετα. Όλα αυτά έχουν σχεδιαστεί ώστε να κάνουν τα τρόφιμα πιο ελκυστικά.

Τα πρόσθετα αυτά συχνά περιλαμβάνουν συντηρητικά για να διατηρούνται η φρεσκάδα και η υφή ή για να αντιστέκονται στην ανάπτυξη μούχλας και βακτηρίων, καθώς και γαλακτωματοποιητές που εμποδίζουν τα συστατικά να διαχωρίζονται φυσικά. Άλλα κοινά πρόσθετα είναι τα αρωματικά και ενισχυτικά γεύσης, καθώς και ουσίες που χρησιμοποιούνται για την αύξηση όγκου, την πηκτικότητα ή το εντυπωσιακό χρώμα.

Η κατηγοριοποίηση των υπερεπεξεργασμένων τροφίμων και ο προσδιορισμός του ποια είναι πιο επιβλαβή από άλλα χρειάζονται ακόμη δουλειά, σημείωσε ο Andrew Chan. Η βελτίωση αυτής της ικανότητας θα βοηθούσε τους ειδικούς να προσδιορίσουν πιο συγκεκριμένα τις επιπτώσεις στην υγεία και τις διατροφικές οδηγίες.

«Όλα όσα τρώμε επηρεάζουν το έντερό μας, είτε θετικά είτε αρνητικά», τονίζει η Δρ. Christine Molmenti, επίκουρη καθηγήτρια και επιδημιολόγος καρκίνου στο Northwell Health. «Η διατροφή και ο καρκίνος του παχέος εντέρου συνδέονται σαφώς και χρειάζεται περισσότερη ενημέρωση. Η μελέτη αυτή φέρνει το θέμα στο προσκήνιο», σημείωσε και κατέληξε: «Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ένας από τους καρκίνους που προλαμβάνονται πιο εύκολα, και μέσω της διατροφής και του τρόπου ζωής. Εκεί πρέπει να εκπαιδεύσουμε τον κόσμο»