21/11/2025
Η δυνατότητα των γυναικών να σχεδιάζουν οι ίδιες το πότε θα γίνουν μητέρες έχει μεταμορφώσει τα δεδομένα της αναπαραγωγικής υγείας. Οι σπουδές, η καριέρα, η οικονομική ανασφάλεια, η ανάγκη προσωπικής εξέλιξης και οι μεταβαλλόμενες κοινωνικές δομές οδηγούν όλο και περισσότερες γυναίκες στο να καθυστερούν τη δημιουργία οικογένειας.
Η τάση αυτή αποτυπώνεται και στα στατιστικά. Σε έκθεση του Εθνικού Κέντρου Στατιστικών Υγείας στις ΗΠΑ, που δημοσιεύθηκε το 2023, καταγράφηκε για πρώτη φορά ότι οι γεννήσεις από γυναίκες άνω των 40 ετών ξεπέρασαν τις γεννήσεις από έφηβες. Παράλληλα, οι γυναίκες κάτω των 30 αποκτούν ολοένα και λιγότερα παιδιά, επιβεβαιώνοντας μια δεκαετή μετατόπιση της μητρότητας προς μεγαλύτερες ηλικίες.
Ωστόσο, η βιολογία έχει τον δικό της ρυθμό. Σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Αναπαραγωγικής Ιατρικής, τα «καλύτερα αναπαραγωγικά χρόνια» είναι στη δεκαετία των 20, ενώ η γονιμότητα μειώνεται στα 30 και πέφτει αισθητά μετά τα 35. Μια γυναίκα 30 ετών έχει περίπου 20% πιθανότητα σύλληψης σε κάθε κύκλο, ενώ στα 40 η πιθανότητα αυτή υποχωρεί κάτω από 5%.
Σε αυτό το χάσμα ανάμεσα στη σύγχρονη ζωή και στη βιολογική πραγματικότητα, η κατάψυξη ωαρίων αναδεικνύεται ως πολύτιμο εργαλείο.
Η τεχνολογία που άλλαξε τα δεδομένα
Η κατάψυξη ωαρίων, χάρη στη μέθοδο υαλοποίησης (vitrification), έχει εξελιχθεί σε μια ιδιαίτερα ασφαλή και αποτελεσματική διαδικασία. Τα ποσοστά επιβίωσης των ωαρίων μετά την απόψυξη ξεπερνούν σήμερα το 90%, ενώ οι πιθανότητες εγκυμοσύνης με αποψυγμένα ωάρια κυμαίνονται σε ποσοστά άνω του 50%, ανάλογα φυσικά με την ηλικία της γυναίκας κατά τη συλλογή.
Παράλληλα, οι σύγχρονες ορμονικές θεραπείες είναι ασφαλείς και οι μελέτες μέχρι σήμερα δεν έχουν δείξει σύνδεση της φαρμακευτικής διέγερσης με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου.
Γιατί οι γυναίκες στρέφονται στην κατάψυξη ωαρίων
Ο Μαιευτήρας – Χειρουργός Γυναικολόγος Δρ. Νικόλαος Σκαρτάδος εξηγεί: «Η κατάψυξη ωαρίων προσφέρει ένα παράθυρο ευκαιρίας σε πολλές γυναίκες σήμερα που “δεν έχουν χρόνο” να γίνουν μητέρες, κυνηγώντας το όνειρο της επαγγελματικής καταξίωσης, ενώ είναι και εκείνες που θέλουν να αποκτήσουν παιδιά αλλά δεν έχουν βρει τον κατάλληλο σύντροφο ή είναι μόνες».
Η περιγραφή του γιατρού αγγίζει μια σύγχρονη πραγματικότητα: η μητρότητα δεν αποτελεί πλέον αυτονόητο στάδιο στη δεκαετία των 20 και στις αρχές της δεκαετίας των 30. Πολλές γυναίκες επιλέγουν να δώσουν προτεραιότητα σε άλλους τομείς της ζωής τους, χωρίς όμως να θέλουν να κλείσουν την πόρτα στη μελλοντική τεκνοποίηση.
Η αρχική χρήση της μεθόδου: Από θεραπευτική ανάγκη σε ευρύτερη επιλογή
Ο γιατρός τονίζει: «Μέχρι πρόσφατα, η κατάψυξη ωαρίων και ωοθηκικού ιστού απασχολούσε κυρίως τις νέες γυναίκες με καρκίνο που ενδεχομένως δεν θα μπορούν να αποκτήσουν παιδιά μετά το τέλος της θεραπείας».
Πράγματι, η μέθοδος ξεκίνησε ως αναπόσπαστο κομμάτι της ογκολογικής φροντίδας, πριν από θεραπείες που είναι γνωστό ότι επηρεάζουν σοβαρά τη λειτουργία των ωοθηκών. Με την πάροδο των χρόνων, όμως, εξελίχθηκε σε ένα εργαλείο επιλογής για τις γυναίκες που θέλουν να προστατεύσουν τη γονιμότητά τους.
Ο ρόλος της ηλικίας στην ποιότητα των ωαρίων
Ο Δρ. Σκαρτάδος επισημαίνει: «Γνωρίζουμε ότι όσο αυξάνεται η ηλικία της γυναίκας, ειδικά μετά τα 35 έτη, τόσο ελαττώνεται η ποιότητα των ωαρίων της, οπότε αυξάνεται η δυσκολία να μείνει έγκυος η γυναίκα χωρίς τη βοήθεια των ειδικών».
Η ποιότητα των ωαρίων αποτελεί ίσως τον σημαντικότερο παράγοντα επιτυχίας. Η μείωση της ποιότητας συνδέεται με αυξημένα ποσοστά χρωμοσωμικών ανωμαλιών, αποβολών και δυσκολία σύλληψης. Γι’ αυτό και η έγκαιρη κατάψυξη (σε μικρότερη ηλικία) προσφέρει καλύτερες προοπτικές.
Τα ποσοστά επιτυχίας σήμερα
Η πρόοδος της τεχνολογίας είναι καθοριστική: «Η κατάψυξη ωαρίων προσφέρει πλέον μια διέξοδο στο πρόβλημα αυτό. Αν και είναι σχετικά νέα πρακτική, η εξέλιξη της τεχνολογίας στο χώρο της Εξωσωματικής Γονιμοποίησης οδηγεί σε ποσοστά επιβίωσης των ωαρίων πάνω από 90% μετά από απόψυξη. Επομένως, σήμερα μιλάμε για ποσοστά εγκυμοσύνης πάνω από 50% μετά από γονιμοποίηση αποψυγμένων ωαρίων».
Η δήλωση αυτή επιβεβαιώνει ότι η μέθοδος έχει πλέον ωριμάσει τεχνολογικά και αποτελεί αξιόπιστη επιλογή για το μέλλον.
Ασφάλεια των θεραπευτικών πρωτοκόλλων
Ο γιατρός καθησυχάζει τις γυναίκες σχετικά με ένα συχνό άγχος: «Επιπλέον, οι ορμόνες που χρησιμοποιούνται σήμερα θεωρούνται εξαιρετικά ασφαλείς, καθώς όλες οι μέχρι τώρα μελέτες δείχνουν ότι ο φόβος των γυναικών που κάνουν θεραπεία γονιμότητας ότι θα εμφανίσουν καρκίνο στο μέλλον δεν είναι δικαιολογημένος».
Η ασφάλεια των θεραπειών είναι θεμελιώδες ζήτημα και αποτελεί σημαντικό κριτήριο για όσες εξετάζουν τη διαδικασία.
Μια από τις μεγαλύτερες κατακτήσεις της εξωσωματικής
Ο Δρ. Σκαρτάδος τονίζει: «Η μετάθεση της απόκτησης παιδιών και η διατήρηση της γονιμότητας μέσω της κατάψυξης ωαρίων αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες κατακτήσεις στην Εξωσωματική Γονιμοποίηση, επιτρέποντας σε χιλιάδες γυναίκες σε όλο τον κόσμο να βιώσουν τον ρόλο της μητέρας όταν αυτές το επιθυμούν».
Η διαδικασία δίνει στις γυναίκες καλύτερο έλεγχο του χρόνου.
Η ιδανική ηλικία για κατάψυξη ωαρίων
Ο γιατρός είναι σαφής: «Σύμφωνα με τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες, ιδανική ηλικία για τη συλλογή και κατάψυξη ωαρίων είναι μεταξύ 25 και 36 ετών, ενώ φυσικά μπορεί να γίνει και νωρίτερα, αλλά τότε μιλάμε κυρίως για τις ειδικές ομάδες, όπως οι ασθενείς με καρκίνο ή διαγνωσμένες γυναικολογικές παθήσεις».
Αυτός ο ηλικιακός «χρυσός κανόνας» ισχύει παγκοσμίως, καθώς εξασφαλίζει υψηλή ποιότητα και επαρκή ποσότητα ωαρίων.
Ποιες γυναίκες επιλέγουν τη διαδικασία
Ο Δρ. Σκαρτάδος καταγράφει τους βασικούς λόγους: «Γυναίκες που θέλουν να καθυστερήσουν τη μητρότητα για κοινωνικούς λόγους συνήθως λόγω εκπαιδευτικών ή επαγγελματικών υποχρεώσεων, ή επειδή δεν είναι σε μια σταθερή σχέση. Αυτός είναι ο πιο συχνός λόγος που οι γυναίκες ζητάνε και πραγματοποιούν την κατάψυξη ωαρίων».
Αλλά και: «Γυναίκες που έχουν διαγνωστεί με ορισμένους καρκίνους. Μερικές θεραπείες για τον καρκίνο, όπως χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία ή κάποιες χειρουργικές επεμβάσεις μπορεί να βλάψουν τις ωοθήκες και να οδηγήσουν σε στειρότητα. Ως εκ τούτου, το πάγωμα των ωαρίων πριν από τη θεραπεία μπορεί να διατηρήσει τη γονιμότητα σε αυτές τις γυναίκες».
Οι δύο αυτές κατηγορίες (κοινωνική κατάψυξη και ιατρική κατάψυξη) αποτελούν σήμερα τους κύριους άξονες της πρακτικής.
Συμπερασματικά: Ένα χρονοδιάγραμμα που βρίσκεται πλέον στα χέρια των γυναικών
Η κατάψυξη ωαρίων δεν αποτελεί μια απλή ιατρική διαδικασία: είναι ένα εργαλείο ζωής. Προσφέρει απελευθέρωση από την πίεση του βιολογικού ρολογιού και επιτρέπει στις γυναίκες να σχεδιάσουν το μέλλον τους με τη δική τους σειρά προτεραιοτήτων.
Με την τεχνολογία να εξελίσσεται, τα ποσοστά επιτυχίας να αυξάνονται και τους κινδύνους να μειώνονται, η κατάψυξη ωαρίων αποτελεί πλέον μια από τις σημαντικότερες εξελίξεις της σύγχρονης αναπαραγωγικής ιατρικής.