Κάθε πότε πρέπει να κάνετε κολονοσκόπηση ανά ηλικία και επίπεδο κινδύνου

Τι είναι η κολονοσκόπηση και γιατί έχει σημασία

Η κολονοσκόπηση είναι μια διαδικασία κατά την οποία ένας γαστρεντερολόγος χρησιμοποιεί έναν εύκαμπτο, εξοπλισμένο με κάμερα σωλήνα για να εξετάσει το εσωτερικό του παχέος εντέρου και του ορθού. Μπορεί να ανιχνεύσει:

• Πολύποδες εντέρου (μικρές αναπτύξεις που μπορεί να γίνουν καρκινικές)
• Αιμορραγία ή φλεγμονή
• Σημάδια καρκίνου πρώιμου σταδίου

Επειδή ο καρκίνος του παχέος εντέρου συχνά αναπτύσσεται σιωπηλά, ο τακτικός έλεγχος μπορεί να ανιχνεύσει ανωμαλίες πολύ πριν εμφανιστούν τα συμπτώματα.

Πόσο συχνά πρέπει να κάνετε κολονοσκόπηση με βάση την ηλικία και το επίπεδο κινδύνου

1. Ενήλικες μεσαίου κινδύνου

Για άτομα χωρίς συμπτώματα και οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου ή πολυπόδων:

• Ξεκινήστε τον έλεγχο στην ηλικία των 45 ετών (σύσταση της Αμερικανικής Αντικαρκινικής Εταιρείας).
• Εάν η πρώτη κολονοσκόπηση είναι φυσιολογική, επαναλάβετε κάθε 10 χρόνια.

Άλλες αποδεκτές επιλογές ελέγχου περιλαμβάνουν εξετάσεις κοπράνων και σιγμοειδοσκόπηση, αλλά η κολονοσκόπηση παραμένει το χρυσό πρότυπο, επειδή επιτρέπει τόσο την ανίχνευση όσο και την αφαίρεση πολυπόδων κατά την ίδια διαδικασία.

2. Άτομα με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου ή πολυπόδων

Εάν έχετε συγγενή πρώτου βαθμού (γονέα, αδελφό ή παιδί) που έχει διαγνωστεί με καρκίνο του παχέος εντέρου ή προχωρημένα αδενώματα:

• Ξεκινήστε τον έλεγχο στην ηλικία των 40 ετών ή 10 χρόνια νωρίτερα από την ηλικία στην οποία διαγνώστηκε ο συγγενής σας, όποιο από τα δύο συμβεί πρώτο.
• Επαναλάβετε την κολονοσκόπηση κάθε 5 χρόνια, ακόμη και αν τα πρώτα αποτελέσματα είναι φυσιολογικά.

Η γενετική ή οικογενειακή προδιάθεση αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο, ειδικά όταν ένας στενός συγγενής διαγνώστηκε πριν από την ηλικία των 60 ετών.

3. Άτομα με προσωπικό ιστορικό πολυπόδων παχέος εντέρου

Εάν προηγούμενες κολονοσκοπήσεις βρήκαν αδενωματώδεις ή οδοντωτούς πολύποδες, το πρόγραμμα παρακολούθησής σας εξαρτάται από τον τύπο, το μέγεθος και τον αριθμό:

4. Άτομα με Ιδιοπαθή Φλεγμονώδη Νόσο του Εντέρου (ΙΦΝΕ)

Τα άτομα με ελκώδη κολίτιδα ή νόσο του Crohn (εάν εμπλέκεται το κόλον) διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο για καρκίνο του παχέος εντέρου λόγω χρόνιας φλεγμονής.

• Ξεκινήστε τον έλεγχο 8-10 χρόνια μετά τη διάγνωση της ΙΦΝΕ.
• Επαναλάβετε κάθε 1-3 χρόνια, ανάλογα με τη σοβαρότητα της νόσου και τα ευρήματα.

Ο γαστρεντερολόγος σας μπορεί να συστήσει χρωμοενδοσκόπηση, μια εξειδικευμένη μορφή κολονοσκόπησης που χρησιμοποιεί χρωστική ή ψηφιακή ενίσχυση για την ανίχνευση ανεπαίσθητων προκαρκινικών αλλαγών.

5. Άτομα με γενετικά σύνδρομα

Ορισμένες κληρονομικές παθήσεις αυξάνουν δραματικά τον κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου.

Αυτά τα άτομα συχνά χρειάζονται διεπιστημονική παρακολούθηση, συμπεριλαμβανομένης της γενετικής συμβουλευτικής.

6. Ενήλικες άνω των 75 ετών

Για ενήλικες ηλικίας 76–85 ετών, η απόφαση για συνέχιση της κολονοσκόπησης θα πρέπει να εξατομικεύεται, με βάση:

• Τη συνολική υγεία και προσδόκιμο ζωής
• Το προηγούμενο ιστορικό ελέγχου
• Την παρουσία άλλων σοβαρών παθήσεων

Ο έλεγχος δεν συνιστάται μετά την ηλικία των 85 ετών, σύμφωνα με την Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία, εκτός εάν ένας γιατρός κρίνει ότι υπάρχει σοβαρός λόγος.

Πότε πρέπει να εξετάσετε το ενδεχόμενο μιας νωρίτερης κολονοσκόπησης

Ακόμα και αν είστε κάτω από την τυπική ηλικία ελέγχου, συμβουλευτείτε έναν γιατρό εάν εμφανίσετε:

• Αιμορραγία από το ορθό ή αίμα στα κόπρανα
• Ανεξήγητη απώλεια βάρους
• Επίμονο κοιλιακό πόνο ή κράμπες
• Χρόνιες αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου (δυσκοιλιότητα ή διάρροια)
• Αναιμία από ανεπάρκεια σιδήρου χωρίς σαφή αιτία

Αυτά τα συμπτώματα απαιτούν κολονοσκόπηση, ανεξάρτητα από την ηλικία.

Τι συμβαίνει κατά τη διάρκεια της κολονοσκόπησης

Μια κολονοσκόπηση διαρκεί συνήθως 30-60 λεπτά και εκτελείται υπό ήπια καταστολή. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης:

• Το παχύ έντερο εξετάζεται για πολύποδες, έλκη ή αλλοιώσεις.
• Οποιεσδήποτε ύποπτες αναπτύξεις αφαιρούνται ή λαμβάνονται δείγματα και υποβάλλονται σε βιοψία.

Συνήθως μπορείτε να επιστρέψετε στο σπίτι σας αυθημερόν. Οι περισσότεροι ασθενείς επιστρέφουν στην κανονική τους δραστηριότητα εντός 24 ωρών, αν και μπορεί να εμφανιστεί ήπιο φούσκωμα ή κράμπες.

Πώς να προετοιμαστείτε για μια κολονοσκόπηση

• Ακολουθήστε προσεκτικά τις οδηγίες προετοιμασίας του εντέρου, οι οποίες συνήθως περιλαμβάνουν μια δίαιτα με διαυγή υγρά και καθαρτικό την προηγούμενη ημέρα.
• Αποφύγετε ορισμένα φάρμακα, όπως τα αραιωτικά αίματος, εάν σας δοθούν αντίστοιχες οδηγίες.
• Παραμείνετε ενυδατωμένοι, καθώς η προετοιμασία μπορεί να προκαλέσει απώλεια υγρών.

Η σωστή προετοιμασία διασφαλίζει την καθαρή ορατότητα του παχέος εντέρου, βελτιώνοντας την ακρίβεια ανίχνευσης.

Συμπέρασμα

Το σωστό πρόγραμμα κολονοσκόπησης εξαρτάται από την ηλικία, το ιατρικό ιστορικό και το οικογενειακό σας υπόβαθρο.

Για τους περισσότερους ενήλικες, ο έλεγχος θα πρέπει να ξεκινά στα 45 και να επαναλαμβάνεται κάθε 10 χρόνια, αλλά όσοι διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο μπορεί να χρειάζονται εξέταση νωρίτερα και συχνότερα. Η τακτική κολονοσκόπηση παραμένει η πιο αξιόπιστη μέθοδος για την έγκαιρη ανίχνευση προκαρκινικών αλλοιώσεων, σώζοντας ζωές μέσω της πρόληψης, όχι μόνο της θεραπείας.

Πηγές:
healthline.com
cancer.org
mdanderson.org
cdc.gov
mayoclinic.org