19/11/2025
Ο μεταβολισμός δεν επηρεάζεται μόνο από τη διατροφή και την άσκηση. Οι ειδικοί επισημαίνουν τέσσερις ύπουλους παράγοντες που μπορούν να τον επιβραδύνουν χωρίς να το καταλάβετε — από τις ορμόνες μέχρι τον ύπνο.
Μεταβολισμός: Ποιοι παράγοντες των επηρεάζουν
Ο μεταβολισμός παγώνει ή επιβραδύνεται κυρίως λόγω μιας διαδικασίας που ονομάζεται μεταβολική προσαρμογή, η οποία συμβαίνει συνήθως μετά από σημαντική απώλεια βάρους ή περιορισμό θερμίδων. Κατά τη διάρκεια αυτής της προσαρμογής, το βασικό μεταβολικό ρυθμό μειώνεται περισσότερο από το αναμενόμενο μόνο λόγω της μείωσης του σωματικού βάρους και της μυϊκής μάζας, συχνά λόγω μειωμένης δραστηριότητας του θυρεοειδούς και άλλων ορμονών, όπως η λεπτίνη, σύμφωνα με το Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism.
Αυτή η μείωση της ενεργειακής δαπάνης συμβάλλει στη διατήρηση της ενέργειας και μπορεί να προκαλέσει στασιμότητα στην απώλεια βάρους ή και επαναπρόσληψη βάρους. Η μεταβολική προσαρμογή φαίνεται να έχει κεντρικό νευρικό μηχανισμό και μπορεί να διαρκέσει για μεγάλο χρονικό διάστημα μετά την απώλεια βάρους.
Όταν νιώθετε κουρασμένοι ή δυσκολεύεστε να διατηρήσετε το βάρος σας, είναι δελεαστικό να κατηγορείτε τον «αργό» μεταβολισμό σας. Όμως ο μεταβολισμός δεν είναι ένας απλός διακόπτης που ενεργοποιείτε με μια νέα προπόνηση ή διατροφική μόδα. Αν και το τι τρώτε και το πόσο κινείστε παίζει ρόλο, ο μεταβολισμός είναι κάτι πολύ πιο σύνθετο.
Στην πραγματικότητα, είναι ένα πολύπλοκο σύστημα, το σύνολο όλων των χημικών αντιδράσεων στο σώμα σας που μετατρέπουν την τροφή σε ενέργεια για να υποστηρίξουν τα πάντα: από τους χτύπους της καρδιάς σας, τις σκέψεις σας, μέχρι την καθημερινή σας δραστηριότητα.
Αν και τα γονίδια, η ηλικία και η διατροφή επηρεάζουν την αποτελεσματικότητα του μεταβολισμού, πολλές καθημερινές συνήθειες παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο.
Σύμφωνα με διαιτολόγους, αυτοί οι συχνά παραμελημένοι παράγοντες μπορεί να επηρεάσουν το πώς καίτε ενέργεια.
Τα καλά νέα; Μικρές και βιώσιμες αλλαγές μπορούν να σας βοηθήσουν να υποστηρίξετε έναν υγιή μεταβολισμό με την πάροδο του χρόνου.
1. Τα επίπεδα στρες σας
Το στρες δεν είναι μόνο κάτι που σας χαλάει τη διάθεση, μπορεί επίσης να έχει σημαντική επίδραση στον μεταβολισμό σας. Όταν το στρες γίνεται χρόνιο, το σώμα σας παράγει αυξημένα επίπεδα της ορμόνης κορτιζόλης. Σε σύντομες περιόδους, η κορτιζόλη βοηθά το σώμα σας να ανταποκρίνεται σε άμεσες προκλήσεις («μάχη ή φυγή» καταστάσεις). Όμως, με την πάροδο του χρόνου, μπορεί να προκαλέσει ανισορροπίες που επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο το σώμα σας χρησιμοποιεί και αποθηκεύει ενέργεια.
«Όταν η κορτιζόλη παραμένει σε υψηλά επίπεδα, το σώμα κρατάει την ενέργεια αντί να την καίει», εξηγεί η Katie Schimmelpfenning, RD.
Η κορτιζόλη επηρεάζει επίσης τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, αυξάνοντας την παραγωγή γλυκόζης στο ήπαρ και μειώνοντας την έκκριση ινσουλίνης. Αυτό κάνει το σώμα σας πιο επιρρεπές στην αποθήκευση λίπους και λιγότερο αποτελεσματικό στην αξιοποίηση της ενέργειας. Δραστηριότητες όπως η βαθιά αναπνοή, ο διαλογισμός, ο χρόνος στη φύση ή η τακτική φυσική δραστηριότητα μπορούν να βοηθήσουν στην ηρεμία του νευρικού σας συστήματος και να υποστηρίξουν τη μεταβολική σας υγεία.
2. Η ποιότητα του ύπνου σας
Ένας καλός νυχτερινός ύπνος δεν είναι πολυτέλεια, είναι βιολογική αναγκαιότητα για έναν καλά λειτουργικό μεταβολισμό. Ο ύπνος παίζει κρίσιμο ρόλο στη μεταβολική υγεία. Ο κακός ή ασυνεπής ύπνος μπορεί να διαταράξει τις ορμόνες της πείνας και του κορεσμού (γρελίνη και λεπτίνη), καθιστώντας δυσκολότερη τη διαχείριση της όρεξης και της ενεργειακής χρήσης.
«Ο κιρκάδιος ρυθμός του σώματός σας εξαρτάται από τον επαρκή ύπνο», επισημαίνει η Lisa Andrews, M.Ed., RD, LD. «Η έλλειψη ύπνου μπορεί να επιβραδύνει τον μεταβολισμό σας και να απελευθερώσει ορμόνες όπως η κορτιζόλη, οι οποίες επηρεάζουν τη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα και το βάρος σας».
Στοχεύστε σε 7 έως 9 ώρες ποιοτικού ύπνου κάθε βράδυ για να βοηθήσετε τον μεταβολισμό σας να παραμείνει υγιής.
3. Η υγεία του εντέρου σας
Τα τρισεκατομμύρια μικροοργανισμών που ζουν στο πεπτικό σας σύστημα, γνωστά ως εντερικό μικροβίωμα, παίζουν καθοριστικό ρόλο στη συνολική σας υγεία, συμπεριλαμβανομένου και του μεταβολισμού. Αυτοί οι μικροοργανισμοί βοηθούν το σώμα σας να διασπάσει την τροφή, να απορροφήσει θρεπτικά συστατικά και να παράγει απαραίτητες βιταμίνες.
«Τα μικρόβια που έχετε στο έντερό σας παίζουν σημαντικό ρόλο στον συνολικό σας μεταβολισμό», αναφέρει η Taylor Berggren, M.S., RDN. Μια ανισορροπία στα εντερικά βακτήρια μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ικανότητα του σώματός σας να επεξεργάζεται τα θρεπτικά συστατικά με αποτελεσματικότητα.
«Ορισμένα σημαντικά στελέχη, τα λεγόμενα keystones, έχουν συσχετιστεί με χαμηλότερα ποσοστά μεταβολικών νοσημάτων και διαβήτη, ενώ η εισαγωγή προβιοτικών μπορεί να βελτιώσει δείκτες όπως η A1C και τα επίπεδα σακχάρου μετά το φαγητό, σε άτομα με διαβήτη», εξηγεί η Berggren.
Μια ποικιλόμορφη διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες, που περιλαμβάνει φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής άλεσης και τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση, μπορεί να βοηθήσει στην καλλιέργεια ενός υγιούς εντερικού μικροβιώματος.
Απώλεια βάρους: Η καλύτερη ώρα να φάτε ένα μήλο για να αδυνατίσετε – Βοηθά και στην πέψη
4. Η ευαισθησία σας στην ινσουλίνη
Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που βοηθά τα κύτταρά σας να χρησιμοποιούν τη γλυκόζη του αίματος για ενέργεια. Όταν όμως τα κύτταρα γίνονται λιγότερο ευαίσθητα στην ινσουλίνη, μια κατάσταση γνωστή ως αντίσταση στην ινσουλίνη, ο μεταβολισμός σας μπορεί να διαταραχθεί.
«Όταν τα κύτταρα δεν ανταποκρίνονται σωστά στην ινσουλίνη, το σώμα έχει μεγαλύτερη δυσκολία να χρησιμοποιήσει τη γλυκόζη αποτελεσματικά και ο μεταβολισμός του λίπους επιβραδύνεται. Αυτό διευκολύνει την αποθήκευση λίπους και δυσκολεύει την καύση του», εξηγεί η Johannah Katz, M.A., RD.
Η βελτίωση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη μέσω διατροφής, άσκησης και αλλαγών στον τρόπο ζωής είναι εξίσου σημαντική με την αύξηση της μυϊκής μάζας, όσον αφορά την υποστήριξη ενός υγιούς μεταβολισμού.
Μια ισορροπημένη διατροφή, η τακτική σωματική άσκηση και η διατήρηση ενός υγιούς βάρους είναι βασικές στρατηγικές για τη βελτίωση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη.
Πηγή: https://www.oloygeia.gr
Πηγή φωτογραφίας: https://secure.gravatar.com
