Ταξίδια με περιβαλλοντική συνείδηση: Οι πόλεις που επιβραβεύουν τους «πράσινους» τουρίστες

26/10/2025

Αν φτάσεις στην Κοπεγχάγη με τρένο, σε περιμένει μια δωρεάν συνεδρία γιόγκα. Αν συμμετάσχεις σε έναν καθαρισμό του λιμανιού, θα ανταμειφθείς με μια βόλτα με βάρκα στον ποταμό. Όλα αυτά αποτελούν μέρος του CopenPay, ενός πρωτοποριακού προγράμματος που για δεύτερη χρονιά επιβραβεύει τους επισκέπτες για φιλικές προς το περιβάλλον ενέργειες.

Σε μια εποχή που η Ευρώπη βιώνει έντονη κόπωση από τον υπερτουρισμό, με κινητοποιήσεις σε προορισμούς όπως η Μαγιόρκα, η Τενερίφη και η Βαρκελώνη, το CopenPay δίνει το αντίθετο μήνυμα: κίνητρο αντί για τιμωρία. «Η ενθάρρυνση υπεύθυνου τουρισμού είναι απαραίτητη για να αποκατασταθεί η σχέση επισκεπτών και ντόπιων», δηλώνει ο Τζουλίγιο Σργκότα, διευθυντής του Οργανισμού Τουρισμού του Ντουμπρόβνικ, μίας πόλης που έχει πληγεί από τον μαζικό τουρισμό.

Το CopenPay λειτουργεί πιλοτικά και αναδεικνύει τη «πράσινη ταυτότητα» της Κοπεγχάγης. Ανάμεσα στα αξιοθέατα που συμμετέχουν είναι το CopenHill, το εντυπωσιακό εργοστάσιο ενέργειας από απορρίμματα με πίστα σκι στην οροφή του. Το 2025, η πρωτοβουλία επεκτάθηκε σημαντικά, περιλαμβάνοντας 90 τοποθεσίες που προσφέρουν δωρεάν είσοδο, εκπτώσεις και ξεναγήσεις σε όσους προτιμούν βιώσιμες μετακινήσεις ή συμμετέχουν σε δράσεις καθαρισμού.

Η νέα φιλοσοφία των “πράσινων μπόνους”

Παρόμοιες πρωτοβουλίες υιοθετούνται ήδη σε άλλες χώρες. Στα Νησιά Φερόες, ταξιδιώτες συμμετείχαν ως «εθελοντές τουρίστες» για τη συντήρηση μονοπατιών, ενώ στην Ισλανδία και τη Νέα Ζηλανδία, οι επισκέπτες υπογράφουν συμβόλαια υπευθυνότητας με κανόνες για τη συμπεριφορά τους στη φύση. Η Κόστα Ρίκα προωθεί πράσινες πιστοποιήσεις, και η Βαρκελώνη διαθέτει τις περισσότερες πιστοποιημένες βιώσιμες τουριστικές επιχειρήσεις στην Ευρώπη.

Σύμφωνα με έρευνα του Booking.com, 7 στους 10 ταξιδιώτες δηλώνουν ότι θέλουν να αφήνουν έναν προορισμό σε καλύτερη κατάσταση απ’ ό,τι τον βρήκαν — κάτι που δείχνει πως η διάθεση υπάρχει, αλλά λείπει το πρακτικό κίνητρο.

Το 2017, στο Μπέλφαστ, δημιουργήθηκε το πρόγραμμα Pedal Perks, που προσφέρει εκπτώσεις σε όσους μετακινούνται με ποδήλατο. Στις Άλπεις, όσοι ταξιδεύουν με τρένο λαμβάνουν έως και 25% έκπτωση σε ski pass, ενώ η Wild Sweden προσφέρει δωρεάν γεύματα και spa σε επισκέπτες που φτάνουν με ηλεκτρικό τρένο.

Στις Σεϋχέλλες, οι τουρίστες συμμετέχουν σε προγράμματα προστασίας της θαλάσσιας ζωής, παρακολουθώντας χελώνες και κοράλλια αντί να διαμένουν σε πολυτελή θέρετρα. Παράλληλα, στη Σκωτία, η εταιρεία St Hilda Sea Adventures δίνει στους επιβάτες «πράσινο κουπόνι» 50 λιρών για δωρεά σε περιβαλλοντικές οργανώσεις.

Αν και ο «αργός τουρισμός» κερδίζει έδαφος, η ιδέα του να κάνουμε το ταξίδι μέρος της εμπειρίας – όχι απλώς το μέσο – παραμένει ξένη για πολλούς. Πάνω από 100 βρετανικές εταιρείες έχουν υιοθετήσει το πρόγραμμα Climate Perks, που προσφέρει επιπλέον άδειες για βιώσιμα ταξίδια. Όμως η ευρύτερη αλλαγή στη συμπεριφορά των ταξιδιωτών απαιτεί συντονισμένες πολιτικές και ισχυρά κίνητρα.

Τα «κλιματικά μπόνους» δεν είναι η λύση σε όλα τα προβλήματα του υπερτουρισμού, αλλά μπορούν να συμβάλουν στη βελτίωση της σχέσης ανθρώπου και προορισμού — και να κάνουν τον πλανήτη λίγο πιο καθαρό, μία ανταμοιβή τη φορά.