23/10/2025
Ο διαβήτης δεν είναι πια μια «σπάνια» ή «μακρινή» πάθηση. Αφορά εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο και ολοένα και περισσότερους στην Ελλάδα.
Πρόκειται για μια χρόνια μεταβολική νόσο, όπου ο οργανισμός δυσκολεύεται να ρυθμίσει σωστά τα επίπεδα σακχάρου (γλυκόζης) στο αίμα.
Αν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές. Αν όμως εντοπιστεί έγκαιρα και γίνει σωστή διαχείριση, οι άνθρωποι που πάσχουν από διαβήτη μπορούν να ζήσουν πλήρως φυσιολογική, δραστήρια και ποιοτική ζωή.
Τι δείχνουν τα στοιχεία:
- Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO) και τη Διεθνή Ομοσπονδία για τον Διαβήτη (IDF), πάνω από 540 εκατομμύρια ενήλικες παγκοσμίως ζουν σήμερα με διαβήτη.
- Ο αριθμός αυτός αναμένεται να φτάσει τα 640 εκατομμύρια μέχρι το 2030, αν δεν ληφθούν μέτρα πρόληψης.
- Στην Ελλάδα, εκτιμάται ότι περίπου 1,1 – 1,2 εκατομμύρια άτομα (περίπου το 11–12 % του πληθυσμού) ζουν με σακχαρώδη διαβήτη, σύμφωνα με στοιχεία της ΗΔΙΚΑ (2022) και της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας.
- Μάλιστα, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι άλλο ένα 12 % των Ελλήνων έχει προδιαβήτη, χωρίς να το γνωρίζει.
- Κάθε χρόνο στη χώρα μας καταγράφονται περίπου 50.000 νέες διαγνώσεις.
Τι είναι ο διαβήτης και ποιοι τύποι υπάρχουν
Η γλυκόζη είναι το «καύσιμο» του οργανισμού μας. Για να αξιοποιηθεί όμως σωστά, χρειάζεται την ινσουλίνη, μια ορμόνη που παράγει το πάγκρεας. Όταν η ινσουλίνη δεν υπάρχει σε επαρκή ποσότητα ή δεν δρα όπως πρέπει, το σάκχαρο συσσωρεύεται στο αίμα, προκαλώντας υπεργλυκαιμία.
Υπάρχουν τρεις βασικοί τύποι διαβήτη:
Διαβήτης τύπου 1
- Αυτοάνοση πάθηση, συνήθως κληρονομικής ή άγνωστης αιτιολογίας.
- Το ανοσοποιητικό «επιτίθεται» στα κύτταρα του παγκρέατος που παράγουν ινσουλίνη.
- Εμφανίζεται κυρίως σε παιδιά ή νεαρούς ενήλικες και απαιτεί καθημερινή χορήγηση ινσουλίνης.
Διαβήτης τύπου 2
- Ο πιο συχνός τύπος αντιπροσωπεύει περίπου το 90–95 % των περιπτώσεων.
- Συνδέεται με ανθυγιεινή διατροφή, καθιστική ζωή, παχυσαρκία και χρόνιο άγχος.
- Μπορεί να προληφθεί ή να καθυστερήσει με αλλαγές στον τρόπο ζωής.
Διαβήτης κύησης
- Εμφανίζεται κατά την εγκυμοσύνη λόγω ορμονικών αλλαγών.
- Συνήθως υποχωρεί μετά τον τοκετό, αλλά αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 στο μέλλον.
Πώς γίνεται η διάγνωση
Ο διαβήτης μπορεί να μην έχει καθόλου συμπτώματα στα πρώτα στάδια. Συχνά, ο ασθενής το ανακαλύπτει τυχαία κατά τη διάρκεια προληπτικών εξετάσεων.
Συχνά συμπτώματα:
- Έντονη δίψα και ξηροστομία
- Συχνουρία
- Κόπωση και υπνηλία
- Αυξημένη πείνα
- Θολή όραση
- Καθυστερημένη επούλωση πληγών
Εξετάσεις διάγνωσης:
- Μέτρηση σακχάρου νηστείας
- Καμπύλη σακχάρου (δοκιμασία ανοχής γλυκόζης)
- Γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c) – δείχνει τον μέσο όρο σακχάρου των τελευταίων 2–3 μηνών
Η πρόληψη ξεκινά με έναν απλό ετήσιο έλεγχο αίματος, ειδικά για:
- άτομα άνω των 40 ετών
- άτομα με αυξημένο βάρος ή οικογενειακό ιστορικό
- γυναίκες με ιστορικό διαβήτη κύησης
Θεραπεία και νέες εξελίξεις
Η θεραπεία του διαβήτη έχει εξελιχθεί θεαματικά. Πέρα από τις κλασικές θεραπείες, νέα φάρμακα και τεχνολογίες προσφέρουν καλύτερη ρύθμιση και προστασία των οργάνων.
Σύγχρονες προσεγγίσεις:
- Αισθητήρες συνεχούς καταγραφής γλυκόζης, που μετρούν 24 ώρες το 24ωρο χωρίς συχνά τσιμπήματα.
- Έξυπνες αντλίες ινσουλίνης, που προσαρμόζουν αυτόματα τη δόση.
- Νέα φάρμακα (GLP-1 αγωνιστές και SGLT2 αναστολείς), που ρυθμίζουν το σάκχαρο, μειώνουν το βάρος και προστατεύουν την καρδιά.
- Έρευνες για τεχνητό πάγκρεας και μεταμοσχεύσεις νησιδίων, που ανοίγουν νέους ορίζοντες για το μέλλον.
Στην Ελλάδα, ο ΕΟΠΥΥ αποζημιώνει πλέον τη χρήση αισθητήρων και αντλιών ινσουλίνης, διευκολύνοντας σημαντικά τους ασθενείς.
Το μέσο ετήσιο κόστος διαχείρισης του διαβήτη για κάθε ασθενή στη χώρα μας εκτιμάται περίπου στα 8.000 €, σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες.
Διατροφή: ο ρόλος της καθημερινής επιλογής
Η διατροφή είναι ο πιο καθοριστικός παράγοντας για τη ρύθμιση του διαβήτη. Δεν χρειάζεται αυστηρή αποχή, αλλά μέτρο, ποιότητα και συνέπεια.
Βασικές οδηγίες:
- Περισσότερα λαχανικά, φρούτα (ολόκληρα, όχι χυμοί) και όσπρια.
- Λιγότερα απλά σάκχαρα (γλυκά, αναψυκτικά, λευκό ψωμί).
- Επιλογή τροφών ολικής άλεσης.
- Κατανάλωση «καλών» λιπαρών όπως ελαιόλαδο, ψάρια, ξηροί καρποί.
- Επαρκής ενυδάτωση δηλαδή νερό αντί για ζαχαρούχα ροφήματα.
Η μεσογειακή διατροφή, πλούσια σε φυτικές ίνες, φρέσκα προϊόντα και ελαιόλαδο, θεωρείται από τους ειδικούς (IDF, WHO, ΕΔΕ) η πιο αποτελεσματική και βιώσιμη διατροφική προσέγγιση για πρόληψη και διαχείριση του διαβήτη.
Άσκηση: το φυσικό «φάρμακο»
Η άσκηση είναι από τις πιο αποτελεσματικές «θεραπείες» χωρίς παρενέργειες.
Αρκούν 30 λεπτά μέτριας δραστηριότητας την ημέρα (περπάτημα, ποδήλατο, κολύμβηση) για να:
- Βελτιωθεί η ευαισθησία στην ινσουλίνη
- Μειωθεί το στρες
- Ρυθμιστεί το βάρος
- Προστατευθεί η καρδιά και το κυκλοφορικό σύστημα
Εκπαίδευση και ψυχολογική υποστήριξη
Η σωστή ενημέρωση και εκπαίδευση του ατόμου με διαβήτη είναι θεμέλιος λίθος της θεραπείας. Ο ασθενής που γνωρίζει πώς να μετρά το σάκχαρό του, να αναγνωρίζει υπογλυκαιμία και να προσαρμόζει τη διατροφή του, αποκτά έλεγχο της νόσου και όχι το αντίστροφο.
Εξίσου σημαντικό: η ψυχολογική στήριξη. Η διάγνωση του διαβήτη μπορεί να φέρει φόβο ή απογοήτευση. Η συμμετοχή σε ομάδες υποστήριξης ή προγράμματα ενημέρωσης από την Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία (ΕΔΕ) βοηθά στην αποδοχή και στην ενδυνάμωση.
Το μήνυμα
Ο διαβήτης είναι μια πρόκληση που μπορούμε να αντιμετωπίσουμε με γνώση, πρόληψη και υπευθυνότητα.
Με σωστή ιατρική παρακολούθηση, ισορροπημένη διατροφή, τακτική άσκηση και ψυχική ισορροπία, ο έλεγχος της νόσου είναι απόλυτα εφικτός.
Η ενημέρωση σώζει ζωές και κάθε βήμα προς την πρόληψη είναι ένα βήμα προς μια πιο υγιή κοινωνία.
