15/10/2025
Η ερώτηση για το πόσες αισθήσεις διαθέτει ο άνθρωπος φαίνεται απλή, όμως τα τελευταία επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι ίσως πρέπει να ξαναγραφούν τα βιβλία βιολογίας. Μέχρι τώρα, όλοι έχουμε μάθει ότι οι κύριες αισθήσεις είναι πέντε: όραση, όσφρηση, ακοή, γεύση και αφή. Ωστόσο, επιστήμονες από το Scripps Research αναφέρουν ότι το ανθρώπινο σώμα διαθέτει και μια «κρυφή έκτη αίσθηση», γνωστή ως ενδοδεκτικότητα (interoception).
Η ενδοδεκτικότητα αποτελεί μια «υποερευνημένη διαδικασία», μέσω της οποίας το νευρικό σύστημα λαμβάνει και ερμηνεύει συνεχώς τα φυσιολογικά σήματα του σώματος, ώστε να διατηρούνται σε σωστή λειτουργία οι ζωτικές λειτουργίες. Σύμφωνα με τους ερευνητές, εξηγεί πώς ο εγκέφαλος γνωρίζει πότε πρέπει να αναπνεύσουμε, πότε η αρτηριακή πίεση πέφτει ή πότε το σώμα αντιμετωπίζει μόλυνση.
Πρόσφατα, η ομάδα έλαβε χρηματοδότηση ύψους 14,2 εκατομμυρίων δολαρίων από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ (NIH) για να μελετήσει εις βάθος αυτήν τη μυστηριώδη αίσθηση.
«Η ενδοδεκτικότητα είναι θεμελιώδης για σχεδόν κάθε πτυχή της υγείας, αλλά παραμένει ένας κατά κύριο λόγο ανεξερεύνητος τομέας της νευροεπιστήμης», δήλωσε ο καθηγητής Σιν Τζιν, που θα ηγηθεί μέρους της μελέτης.
Αγνοήθηκε από την επιστημονική κοινότητα
Η έννοια της ενδοδεκτικότητας προτάθηκε για πρώτη φορά στις αρχές του 20ού αιώνα από τον Βρετανό νευροεπιστήμονα, Τσαρλς Σέρινγκτον, αλλά για πολλά χρόνια αγνοήθηκε από την επιστημονική κοινότητα, μέχρι περίπου πριν από μια δεκαετία. Οι πέντε κλασικές αισθήσεις, όραση, όσφρηση, ακοή, γεύση και αφή, είναι εξωτερικές και βασίζονται σε εξειδικευμένα αισθητήρια όργανα, όπως τα μάτια ή η μύτη. Αντίθετα, η ενδοδεκτικότητα λειτουργεί μέσω ενός δικτύου νευρικών οδών βαθιά μέσα στο σώμα, γι’ αυτό οι ερευνητές την ονομάζουν «κρυφή έκτη αίσθηση».
Παρά τη σημασία της για την ερμηνεία του πώς αισθανόμαστε σε κάθε δεδομένη στιγμή, η ενδοδεκτικότητα παρέμενε σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητη. «Τα σήματα από τα εσωτερικά όργανα διαχέονται ευρέως, συχνά αλληλεπικαλύπτονται και είναι δύσκολο να απομονωθούν και να μετρηθούν», εξηγούν οι επιστήμονες. «Οι αισθητικοί νευρώνες που μεταφέρουν αυτά τα μηνύματα διατρέχουν τους ιστούς, από την καρδιά και τους πνεύμονες μέχρι το στομάχι και τα νεφρά, χωρίς σαφή ανατομικά όρια», συμπληρώνουν.
Με τη νέα χρηματοδότηση, η ομάδα του Scripps Research θα επιχειρήσει να χαρτογραφήσει τον τρόπο σύνδεσης των αισθητικών νευρώνων με μια σειρά εσωτερικών οργάνων, συμπεριλαμβανομένης της καρδιάς και του γαστρεντερικού σωλήνα, με στόχο να δημιουργήσουν τον πρώτο παγκόσμιο άτλαντα αυτού του εσωτερικού αισθητηριακού συστήματος.
Σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία των ασθενών
Πέρα από την αναθεώρηση των βιβλίων βιολογίας, οι επιστήμονες αναφέρουν ότι η αποκωδικοποίηση της ενδοδεκτικότητας θα μπορούσε να έχει σημαντικές επιπτώσεις στη θεραπεία ασθενειών. Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι προβλήματα στις νευρικές οδούς συνδέονται με μια σειρά καταστάσεων, όπως αυτοάνοσα νοσήματα, χρόνιος πόνος και υψηλή αρτηριακή πίεση.
Σε άρθρο για το «The Conversation», η Τζένιφερ Μέρφι από το Royal Holloway, University of London, και η Φρέγια Πρεντάις από το UCL εξηγούν ότι η ενδοδεκτικότητα είναι σημαντική και για την ψυχική υγεία. «Συνεισφέρει σε πολλές ψυχολογικές διεργασίες, συμπεριλαμβανομένης της λήψης αποφάσεων, της κοινωνικής ικανότητας και της συναισθηματικής ευεξίας», σημειώνουν. «Η διαταραγμένη ενδοδεκτικότητα αναφέρεται ακόμα και σε πολλές ψυχικές παθήσεις, όπως η κατάθλιψη, το άγχος και οι διατροφικές διαταραχές. Εξηγεί επίσης γιατί πολλές ψυχικές παθήσεις μοιράζονται παρόμοια συμπτώματα, όπως διαταραχές ύπνου ή κόπωση».
Όπως αναφέρει η Daily Mail, οι ερευνητές ελπίζουν ότι ο άτλαντας θα απαντήσει σε βασικά ερωτήματα σχετικά με το πώς τα εσωτερικά όργανα και το νευρικό σύστημα παραμένουν σε συγχρονισμό. «Δημιουργώντας τον πρώτο άτλαντα αυτού του συστήματος, σκοπεύουμε να θέσουμε τα θεμέλια για την καλύτερη κατανόηση του τρόπου με τον οποίο ο εγκέφαλος διατηρεί την ισορροπία του σώματος, πώς αυτή μπορεί να διαταραχθεί σε περίπτωση ασθένειας και πώς μπορούμε να την αποκαταστήσουμε», πρόσθεσε ο καθηγητής Τζιν.
Πηγή: https://www.newsbeast.gr
Πηγή φωτογραφίας: https://secure.gravatar.com
