15/10/2025
Ο Βαγγέλης γεννήθηκε τυφλός. Η Άννα Μαρία έχασε την όρασή της ύστερα από ιατρικό λάθος. Δύο νέοι άνθρωποι που μιλούν για τη ζωή με το λευκό μπαστούνι που βοηθά τα άτομα με οπτική αναπηρία να αντιμετωπίζουν τα πολλαπλά εμπόδια της καθημερινότητας
Ο Βαγγέλης Αυγουλάς γεννήθηκε τυφλός. Η κα. Άννα Μαρία Φώσκολου έχασε την όρασή της ύστερα από ιατρικό λάθος στα νεανικά της χρόνια, όταν σπούδαζε στην Καστοριά. Δύο συγκινητικές ιστορίες για τα άτομα που δεν επέλεξαν να μην βλέπουν. Αλλά επιλέγουν να προχωρούν μπροστά με θάρος κρατώντας το λευκό μπαστούνι της δύναμης.
Παγκόσμια Ημέρα του Λευκού Μπαστουνιού
Κάθε χρόνο, στις 15 Οκτωβρίου, γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα του Λευκού Μπαστουνιού, ένας θεσμός που καθιερώθηκε στις ΗΠΑ το 1964 και αναγνωρίστηκε επίσημα στην Ελλάδα στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Το Λευκό Μπαστούνι δεν είναι απλώς ένα βοήθημα. Αποτελεί σύμβολο ανεξαρτησίας, αυτονομίας και δικαιώματος στην ασφαλή μετακίνηση για τα άτομα με οπτική αναπηρία. Μια μέρα που υπενθυμίζει ότι η ισότιμη συμμετοχή και η προσβασιμότητα δεν είναι ζήτημα φιλανθρωπίας, αλλά δικαίωμα που πρέπει να ισχύει 365 ημέρες τον χρόνο.
Η ουσία της ημέρας
Η Παγκόσμια Ημέρα του Λευκού Μπαστουνιού λειτουργεί ως αφορμή για να αναδειχθούν τα εμπόδια που εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι με προβλήματα όρασης:
- η έλλειψη προσβασιμότητας στους δημόσιους χώρους, η ανάγκη για κατάλληλη εκπαίδευση στις δεξιότητες της καθημερινής ζωής,
- αλλά και η κοινωνική απομόνωση που συχνά συνοδεύει την αναπηρία. Όλα αυτά συνδέονται άμεσα με την πρόσβαση στην εργασία, στην εκπαίδευση και στην πληροφορία, δηλαδή με τη δυνατότητα μιας ισότιμης ζωής.
Με αφορμή τη σημερινή ημέρα, μίλησαν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Βαγγέλης Αυγουλάς, τυφλός δικηγόρος και ιδρυτής της ΑΜΚΕ «Με Άλλα Μάτια», και η κυρία Άννα Μαρία Φώσκολου, πρόεδρος του Σωματείου «Αρωγή» στις Κυκλάδες.
Η κατάσταση στην Ελλάδα: 30.000 άτομα με τύφλωση και ελάχιστοι εκπαιδευτές
Ο κ. Αυγουλάς επισημαίνει πως στην Ελλάδα περίπου 30.000 άνθρωποι ζουν με τύφλωση, ωστόσο η εξειδικευμένη εκπαίδευση στην κινητικότητα και στη χρήση του Λευκού Μπαστουνιού είναι εξαιρετικά περιορισμένη. «Ο αριθμός των πιστοποιημένων εκπαιδευτών είναι μονοψήφιος», τονίζει, αναφέροντας πως βρίσκεται σε εξέλιξη προσπάθεια να εκπαιδευτούν νέοι επαγγελματίες στον τομέα αυτό.
Εξίσου έντονη είναι η έλλειψη στους σκύλους-οδηγούς, καθώς «σήμερα λειτουργούν μόλις 30 σε όλη τη χώρα», αναφέρει ο ίδιος. Το κόστος εκπαίδευσης και συντήρησής τους, αντί να καλύπτεται από το κράτος, επιβαρύνει τους ίδιους τους πολίτες με αναπηρία, σε αντίθεση με ό,τι ισχύει σε πολλές άλλες χώρες.
Επίσης, όπως υπογραμμίζει ο κ. Αυγουλάς, η προσβασιμότητα δεν αφορά μόνο τις υποδομές αλλά και την εκπαίδευση στις νέες τεχνολογίες και την τεχνητή νοημοσύνη, ιδιαίτερα για όσους ζουν σε μικρές ή απομονωμένες περιοχές. «Χρειαζόμαστε μια εθνική στρατηγική που να υποστηρίζει τον άνθρωπο συνολικά», τονίζει. Αναγνωρίζει ότι έχουν γίνει βήματα προόδου, ειδικά στον δημόσιο τομέα, αλλά ζητά κίνητρα για τον ιδιωτικό τομέα ώστε να σπάσουν τα στερεότυπα και να δημιουργηθούν ευκαιρίες απασχόλησης.
Ο ίδιος θεωρεί ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν συμβάλει θετικά στην ενημέρωση, όμως η πραγματική αλλαγή θα έρθει μέσα από την εκπαίδευση των παιδιών. Ιδιαίτερη αναφορά κάνει και στην ανάγκη εφαρμογής του προγράμματος προσωπικού βοηθού για τα άτομα με αναπηρία, το οποίο μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στην αποιδρυματοποίηση και στην ανεξάρτητη διαβίωση.
«Δεν ήταν επιλογή μου να γεννηθώ τυφλός»
Ο Βαγγέλης Αυγουλάς γεννήθηκε τυφλός. Παρά τις οικονομικές δυσκολίες της οικογένειάς του, μεγάλωσε με αγάπη και ρεαλισμό. «Οι γονείς μου δεν με μεγάλωσαν μέσα σε γυάλα», λέει. Έτσι, σπούδασε νομική και έγινε δικηγόρος, αντιμετωπίζοντας ωστόσο δυσκολίες ακόμη και μέσα στα δικαστήρια, λόγω άγνοιας ή δισταγμού των συναδέλφων. «Δεν ήταν επιλογή μου να γεννηθώ τυφλός», σημειώνει, «όμως παραμένω στην Ελλάδα, παρότι έχω τη δυνατότητα να ζήσω στο εξωτερικό. Θέλω να παλεύω εδώ».
Η ΑΜΚΕ «Με Άλλα Μάτια» αποτελεί μια αυτοοργανωμένη κοινότητα ατόμων με αναπηρία που προωθεί ενεργά τη συμπερίληψη. Από το 2018 έως σήμερα έχει πραγματοποιήσει πάνω από 800 εκπαιδευτικά προγράμματα για μαθητές και εκπαιδευτικούς, καθώς και περισσότερα από 300 προγράμματα ευαισθητοποίησης σε φορείς, δήμους και επιχειρήσεις, εκπαιδεύοντας σχεδόν 18.000 άτομα γύρω από ζητήματα αναπηρίας και προσβασιμότητας.
Η ιστορία της Άννας Μαρίας Φώσκολου
Η κα. Άννα Μαρία Φώσκολου έχασε την όρασή της ύστερα από ιατρικό λάθος στα νεανικά της χρόνια, όταν σπούδαζε στην Καστοριά. Η επιστροφή στην Τήνο ήταν δύσκολη, όπως και η αποδοχή της νέας πραγματικότητας. «Έχασα φίλους, γιατί δεν ήξεραν πώς να διαχειριστούν την κατάσταση», εξηγεί. Η οικογένειά της, ωστόσο, στάθηκε πυλώνας δύναμης. «Με αντιμετώπιζαν όπως πάντα, χωρίς το άλλοθι της αναπηρίας», τονίζει. Αυτή η στήριξη την ώθησε να ξαναχτίσει τη ζωή της και να δραστηριοποιηθεί ενεργά.
Σπούδασε τουριστικό marketing στο ΕΚΠΑ, συμμετείχε σε ευρωπαϊκά προγράμματα για άτομα με οπτική αναπηρία και δημιούργησε μαζί με την Altera Vita διαδικτυακά μαθήματα για τη χρήση έξυπνων κινητών από τυφλά άτομα. Από το 2024 είναι εντεταλμένη δημοτική σύμβουλος Τήνου για θέματα αναπηρίας.
Ως πρόεδρος του σωματείου «Αρωγή», η κα. Φώσκολου επισκέπτεται τα νησιά των Κυκλάδων, διοργανώνοντας δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης. «Θέλουμε να δείξουμε ότι η οπτική αναπηρία δεν είναι εμπόδιο. Πρέπει όμως να μας γνωρίσουν, γιατί πολλοί διστάζουν να ζητήσουν βοήθεια», λέει. Η Αρωγή λειτουργεί χωρίς σταθερή επιχορήγηση. Οι εκδηλώσεις και οι δωρεές καλύπτουν τα επόμενα βήματα. «Στόχος μας είναι να φτάσουμε σε κάθε νησί», υπογραμμίζει.
Η αξία της ενημέρωσης και της εκπαίδευσης
«Όταν ο άνθρωπος ενημερώνεται, αλλάζει», λέει με έμφαση η κα. Φώσκολου. Πιστεύει βαθιά στη δύναμη των παιδιών και της σχολικής ενημέρωσης. Μέσα από διαδραστικές παρουσιάσεις και εκπαιδευτικά παιχνίδια, μιλά στα σχολεία των Κυκλάδων για την αναπηρία και τη διαφορετικότητα. «Τα παιδιά θυμούνται, μαθαίνουν και μεταφέρουν το μήνυμα στους γονείς τους», σημειώνει, προτείνοντας να εισαχθεί ένα μάθημα για την αναπηρία στο σχολικό πρόγραμμα.
Επίσης, επισημαίνει ότι τα έργα προσβασιμότητας πρέπει να ελέγχονται από τους ίδιους τους χρήστες. «Αν ο οδηγός όδευσης τυφλών καταλήγει σε κολώνα, τότε κάτι δεν έγινε σωστά».
Η κα. Φώσκολου συνοψίζει το μήνυμά της με μία φράση: «Η αναπηρία δεν σημαίνει ότι δεν είσαι λειτουργικός άνθρωπος». Και ίσως αυτό να είναι και το πιο ουσιαστικό μήνυμα της Παγκόσμιας Ημέρας του Λευκού Μπαστουνιού: να μάθουμε να βλέπουμε αλλιώς.
Πηγή: https://www.ygeiamou.gr
Πηγή φωτογραφίας: https://secure.gravatar.com
