Έξι τύποι καρκίνου αυξάνονται σε όλο τον κόσμο – Παγκόσμια έρευνα

Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο JAMA Internal Medicine και υπογραμμίζει μια ανησυχητική τάση που συνδέει τα αυξανόμενα ποσοστά παχυσαρκίας με την αυξανόμενη συχνότητα εμφάνισης καρκίνου σε κάθε ηλικία.

Ποιοι καρκίνοι αυξάνονται λόγω της παχυσαρκίας

Η διεθνής ερευνητική ομάδα ανέλυσε δεδομένα για τον καρκίνο από περισσότερες από 200 χώρες μεταξύ 1990 και 2022. Τα αποτελέσματα αποκάλυψαν μια παγκόσμια αύξηση στους εξής 6 τύπους καρκίνου που συνδέονται στενά με την παχυσαρκία:

Οι ερευνητές προειδοποιούν ότι αυτό το μοτίβο δεν περιορίζεται σε μία περιοχή. Ενώ οι χώρες υψηλού εισοδήματος εξακολουθούν να καταγράφουν τα υψηλότερα ποσοστά συνολικά, οι χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος τώρα “καλύπτουν το χαμένο έδαφος” λόγω των αλλαγών στον τρόπο ζωής, της αστικοποίησης και των διατροφικών αλλαγών προς υψηλής θερμιδικής αξίας και εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα.

Πώς η παχυσαρκία οδηγεί στην ανάπτυξη του καρκίνου

Η παχυσαρκία επηρεάζει την ανάπτυξη του καρκίνου μέσω ενός συνδυασμού ορμονικών, φλεγμονωδών και μεταβολικών οδών. Το υπερβολικό σωματικό λίπος είναι βιολογικά ενεργό: απελευθερώνει κυτοκίνες και ορμόνες που μπορούν να διαταράξουν την κανονική κυτταρική σηματοδότηση και να προωθήσουν την ανάπτυξη του όγκου.

Οι βασικοί μηχανισμοί περιλαμβάνουν:

• Χρόνια φλεγμονή: Η επίμονη χαμηλού βαθμού φλεγμονή βλάπτει το DNA και μεταβάλλει τους μηχανισμούς κυτταρικής επιδιόρθωσης.
• Αντίσταση στην ινσουλίνη: Τα υψηλά επίπεδα ινσουλίνης διεγείρουν τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων, αυξάνοντας τον κίνδυνο καρκίνου.
• Ορμονική ανισορροπία: Τα αυξημένα οιστρογόνα στο σωματικό λίπος προάγουν ορισμένους καρκίνους, ιδιαίτερα στις γυναίκες.
• Λιπώδης νόσος του ήπατος: Το ηπατικό στρες, που προκαλείται από την παχυσαρκία, συμβάλλει στο ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα (καρκίνος ήπατος).

Οι συγγραφείς τόνισαν ότι αυτές οι μεταβολικές επιδράσεις μπορούν να ξεκινήσουν νωρίς στη ζωή, πράγμα που σημαίνει ότι η παρατεταμένη έκθεση στην παχυσαρκία μπορεί να επιταχύνει την εμφάνιση καρκίνου ακόμη και σε νεότερους ενήλικες.

Γιατί η τάση έχει σημασία για όλες τις ηλικιακές ομάδες

Ένα από τα πιο ανησυχητικά ευρήματα της μελέτης είναι ότι οι νεότεροι ενήλικες διαγιγνώσκονται ολοένα και περισσότερο με καρκίνους, οι οποίοι κάποτε θεωρούνταν σχετιζόμενοι με την (προχωρημένη) ηλικία. Οι ερευνητές σημειώνουν ότι τα άτομα ηλικίας 30 και 40 ετών εμφανίζουν πλέον πρότυπα καρκίνου παρόμοια με εκείνα που παρατηρούνταν πριν από δεκαετίες σε ασθενείς ηλικίας 50 και 60 ετών.

• Για τους ηλικιωμένους, η παχυσαρκία επιδεινώνει τους υπάρχοντες κινδύνους λόγω γήρανσης, συμπεριλαμβανομένης της ανοσολογικής εξασθένησης και της συσσωρευτικής βλάβης του DNA.
• Για τους νεότερους ενήλικες, η πρώιμη εμφάνιση καρκίνου που σχετίζεται με την παχυσαρκία υποδηλώνει ότι οι μεταβολικές συνέπειες του υπερβολικού βάρους (όπως η φλεγμονή, η αντίσταση στην ινσουλίνη και η ορμονική διαταραχή) ξεκινούν πολύ νωρίτερα απ’ ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως.

Πρόληψη: Αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτιών

Οι ειδικοί τονίζουν ότι η αντιστροφή αυτών των τάσεων απαιτεί ολοκληρωμένα μέτρα για τον τρόπο ζωής και τη δημόσια υγεία, όχι μόνο ατομική δράση. Η πρόληψη θα πρέπει να ξεκινά νωρίς, ιδανικά στην παιδική ηλικία, αντιμετωπίζοντας την παγκόσμια αύξηση της παχυσαρκίας μέσω πιο υγιεινής διατροφής, άσκησης και πολιτικών παρεμβάσεων.

Ως αποτελεσματικές στρατηγικές πρόληψης προτείνονται τα ακόλουθα:

• Διατήρηση ενός υγιούς βάρους μέσω ισορροπημένης διατροφής και τακτικής σωματικής δραστηριότητας.
• Μείωση της κατανάλωσης υπερεπεξεργασμένων και υψηλής περιεκτικότητας σε ζάχαρη τροφίμων.
• Αύξηση της κατανάλωσης φυτικών ινών από φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής αλέσεως.
• Αποφυγή της υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ και διακοπή του καπνίσματος.
• Διαχείριση των επιπέδων σακχάρου και χοληστερόλης στο αίμα για την μείωση του μεταβολικού στρες.

Οι ερευνητές κάλεσαν επίσης τις κυβερνήσεις να ενισχύσουν τις πολιτικές πρόληψης της παχυσαρκίας, όπως η βελτιωμένη επισήμανση των τροφίμων, οι φόροι στη ζάχαρη και η αυξημένη πρόσβαση σε προληπτικούς ελέγχους για άτομα υψηλού κινδύνου.

Συχνές Ερωτήσεις

Ποιος καρκίνος συνδέεται περισσότερο με την παχυσαρκία;

Οι καρκίνοι του παχέος εντέρου και του ενδομητρίου παρουσιάζουν επί του παρόντος την ισχυρότερη συσχέτιση με την παχυσαρκία, ακολουθούμενοι από τους καρκίνους του παγκρέατος και του ήπατος.

Μπορεί η απώλεια βάρους να μειώσει τον κίνδυνο καρκίνου;

Τα στοιχεία δείχνουν ότι η συνεχής απώλεια βάρους βελτιώνει την ορμονική ισορροπία, μειώνει τη φλεγμονή και μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο αρκετών καρκίνων, που σχετίζονται με την παχυσαρκία.

Έχει σημασία η θέση του σωματικού λίπους;

Ναι. Το σπλαχνικό λίπος (εκείνο που αποθηκεύεται γύρω από τα εσωτερικά όργανα) ενέχει μεγαλύτερο κίνδυνο καρκίνου από το υποδόριο λίπος, επειδή είναι πιο μεταβολικά ενεργό.

Είναι αυτές οι τάσεις αναστρέψιμες;

Με έγκαιρες παρεμβάσεις που στοχεύουν στην παχυσαρκία, τη σωματική αδράνεια και την κακή διατροφή, οι ειδικοί πιστεύουν ότι μεγάλο μέρος του προβλεπόμενου φορτίου καρκίνου θα μπορούσε να προληφθεί.

Συμπέρασμα

Η παγκόσμια αύξηση των καρκίνων που σχετίζονται με την παχυσαρκία αναδιαμορφώνει το τοπίο του κινδύνου καρκίνου, επηρεάζοντας τόσο τους νεότερους όσο και τους ηλικιωμένους ενήλικες. Αυτή η νέα έρευνα υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη αντιμετώπισης της παχυσαρκίας ως σημαντικού παράγοντα κινδύνου για καρκίνο, όχι μόνο μέσω ατομικών αλλαγών στον τρόπο ζωής αλλά και μέσω συστηματικών στρατηγικών δημόσιας υγείας.