Ο καφές είναι από τις πιο αγαπημένες συνήθειες στον κόσμο. Όμως μια νέα μεγάλη ανασκόπηση ερευνών δεκαετιών, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nutrients, αποκαλύπτει ότι το αγαπημένο καθημερινό ρόφημα δεν προσφέρει απλώς μια στιγμή απόλαυσης, αλλά και οφέλη για την υγεία, όπως τη μείωση του κινδύνου διαβήτη, καρδιοπαθειών και πρόωρου θανάτου.

Το μυστικό, όμως, κρύβεται στην ποσότητα αλλά και στο τι βάζουμε μέσα στον καφέ μας. Ο καφές θεωρείται υγιεινός όταν περιέχει λιγότερες από πέντε θερμίδες. Η προσθήκη ζάχαρης, όπως και κρέμας, ακυρώνουν τα οφέλη του. Σε μικρές ποσότητες, ίσως δεν υπάρχει πρόβλημα, αλλά σε μεγαλύτερες ποσότητες τα μειώνουν σημαντικά. Έτσι, ο σκέτος – ή με λίγη ζάχαρη – καφές θεωρείται η καλύτερη επιλογή.

Ποια είναι τα οφέλη του καφέ;

Σύμφωνα με το Medical News Today, πολλές μελέτες δείχνουν ότι ο καφές σχετίζεται με χαμηλότερα ποσοστά θνησιμότητας. Μία από αυτές βρήκε ότι η κατανάλωση τουλάχιστον δύο φλιτζανιών καφέ την ημέρα συνδέεται με 10–15% χαμηλότερο συνολικό κίνδυνο θανάτου.

Η κατανάλωση 3–5 φλιτζανιών καφέ καθημερινά μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου κατά περίπου 15%, ενώ σχετίζεται και με μικρότερο κίνδυνο αναπνευστικών προβλημάτων, διαβήτη τύπου 2 και νεφρικών νόσων. Μάλιστα σε αυτή την ποσότητα και σε άτομα με διαβήτη έχει επίσης συνδεθεί με μείωση καρδιαγγειακών νοσημάτων και θνησιμότητας.

Επίσης η κατανάλωση καφέ έχει σχετιστεί και με μείωση της πιθανότητας εμφάνισης ορισμένων τύπων καρκίνου, όπως του ενδομητρίου, ενώ συμβάλλει και στην εγρήγορση και στη σωματική κινητικότητα.

Σημαντικά ευρήματα δείχνουν τέλος ότι ο καφές μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο γνωστικών διαταραχών κατά 25% και να επιβραδύνει την εξέλιξη της νόσου Πάρκινσον, αλλά και να υποστηρίξει την  καλύτερη λειτουργία του εντέρου, ιδιαίτερα μετά από χειρουργικές επεμβάσεις. Κάποια στοιχεία δείχνουν επίσης ότι μειώνει τα συμπτώματα κατάθλιψης και το άγχος.

Πόσα φλιτζάνια την ημέρα είναι ιδανικά;

Μία μεγάλη ανασκόπηση καταλήγει ότι τα περισσότερα οφέλη εντοπίζονται με την κατανάλωση 3–5 φλιτζανιών καφέ την ημέρα.

«Δεκαετίες ποιοτικής έρευνας σε εκατομμύρια ανθρώπους δείχνουν ότι ο καφές είναι συνολικά ωφέλιμος για την υγεία. Η μέτρια κατανάλωση, δηλαδή 3 έως 5 φλιτζάνια την ημέρα, συνδέεται με μεγαλύτερη μακροζωία και μειωμένο κίνδυνο για σοβαρές ασθένειες όπως καρδιοπάθειες, εγκεφαλικό, διαβήτη τύπου 2 και γνωστική έκπτωση», τονίζει στο Medical News Today ο επικεφαλής της έρευνας, Farin Kamangar.

Πιθανοί κίνδυνοι και εξαιρέσεις

Ο καφές μπορεί να επηρεάσει τον ύπνο, ανάλογα με την ώρα κατανάλωσης, ενώ μπορεί να προκαλέσει προσωρινή αύξηση της πίεσης. Ωστόσο, δεν φαίνεται να αυξάνει τον μακροπρόθεσμο κίνδυνο υπέρτασης ή αρρυθμιών.

Στην εγκυμοσύνη, συνιστάται περιορισμός της καφεΐνης κάτω από τα 200 mg ημερησίως. Επίσης, η υπερβολική κατανάλωση μπορεί να προκαλέσει άγχος ή ταχυπαλμίες, ιδιαίτερα σε άτομα με διαταραχές πανικού.

«Ναι» στον καφέ, «όχι» στα πρόσθετα

Οι συγγραφείς της ανασκόπησης τονίζουν ότι τα περισσότερα δεδομένα προέρχονται από ΗΠΑ, Ευρώπη και Ασία, και απαιτείται έρευνα σε μεγαλύτερο δείγμα. Επίσης, οι μελλοντικές μελέτες θα πρέπει να εξετάσουν διαφορετικούς τρόπους παρασκευής καφέ και τη χρήση πρόσθετων.

Ο γιατρός David Cutler σημειώνει στο Medical News Today ότι πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί, επισημαίνοντας πως «υπάρχουν πολλοί τύποι καφέ με διαφορετικές χημικές ουσίες, ενώ συχνά καταναλώνεται με άλλα στοιχεία, όπως ζάχαρη, σαντιγί, κρέμα ή ακόμη και αλκοόλ (πχ Irish coffee), που σαφώς επηρεάζουν τα αποτελέσματα στον οργανισμό».

«Για τους περισσότερους ενήλικες, η μέτρια κατανάλωση καφέ μπορεί να αποτελεί μέρος ενός υγιεινού τρόπου ζωής. Όμως η ζάχαρη και η κρέμα μειώνουν τα οφέλη. Ο καλύτερος δρόμος είναι ο σκέτος καφές», συμφωνεί και ο Farin Kamangar, καταλήγοντας.