17/8/2025
Οι γιατροί προειδοποιούν ότι η υπερβολική παρακολούθηση μπορεί να οδηγήσει σε αχρείαστο άγχος
Η συζήτηση γύρω από τις απότομες αυξήσεις του σακχάρου στο αίμα έχει φουντώσει σε πλατφόρμες όπως το Instagram και το TikTok. Δημιουργοί περιεχομένου αποδίδουν στις απότομες αυξήσεις (spikes) πλήθος καθημερινών προβλημάτων: από αύξηση βάρους μέχρι κακό ύπνο και ολοένα περισσότεροι άνθρωποι χωρίς διαβήτη φορούν συνεχείς μετρητές γλυκόζης (CGM), μικρές συσκευές που εφαρμόζονται κάτω από το δέρμα και εμφανίζουν μετρήσεις σε πραγματικό χρόνο.
Οι ειδικοί, ωστόσο, δίνουν ένα σαφές μήνυμα: οι περισσότεροι άνθρωποι χωρίς διαβήτη δεν χρειάζεται να παρακολουθούν συστηματικά το σάκχαρό τους. Οι φυσιολογικές διακυμάνσεις μετά τα γεύματα είναι αναμενόμενες και η εμμονή με μικρές αυξομειώσεις συχνά οδηγεί σε άγχος χωρίς ουσιαστικό όφελος.
Τι είναι η γλυκόζη και γιατί ανεβαίνει
Η γλυκόζη (το «σάκχαρο» του αίματος) είναι το βασικό καύσιμο του οργανισμού. Οι υδατάνθρακες που τρώμε διασπώνται σε γλυκόζη και απελευθερώνονται στην κυκλοφορία του αίματος, γι’ αυτό και το σάκχαρο ανεβαίνει φυσιολογικά μετά από κάθε γεύμα, ιδιαίτερα ύστερα από τροφές με πολλή ζάχαρη, όπως επιδόρπια και ζαχαρούχα ποτά.
Παράγοντες που (απροσδόκητα) μπορούν να ανεβάσουν τη γλυκόζη
- Έλλειψη ύπνου
- Ηλιακά εγκαύματα
- Καφές (ακόμη και χωρίς γλυκαντικό)
- Η ώρα της ημέρας
- Αφυδάτωση
Όταν το σάκχαρο ανεβαίνει, το πάγκρεας εκκρίνει ινσουλίνη για να το επαναφέρει. Η παρατεταμένη υπεργλυκαιμία μπορεί να οδηγήσει σε αντίσταση στην ινσουλίνη, δηλαδή, τα κύτταρα δεν ανταποκρίνονται επαρκώς στην ινσουλίνη, το σάκχαρο μένει υψηλό και αυξάνεται ο κίνδυνος για διαβήτη τύπου 2.
Πρέπει όλοι να παρακολουθούν τις απότομες αυξήσεις;
Η απάντηση των ειδικών είναι «όχι», με σημαντικές διευκρινίσεις.
Σε μελέτη του 2019, σε υγιή άτομα χωρίς διαβήτη, το σάκχαρο βγήκε εκτός του τυπικού εύρους των 70–140 mg/dL περίπου στο 4% του χρόνου, δηλαδή γύρω στη μία ώρα ημερησίως. Με άλλα λόγια, μικρές, σποραδικές αποκλίσεις είναι μέρος της φυσιολογίας.
«Το σώμα σας είναι στην πραγματικότητα πολύ καλό στον έλεγχο της γλυκόζης σε φυσιολογικά εύρη», δήλωσε στο Health η Sun Kim, MD, αναπληρώτρια καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας στην Ιατρική Σχολή του Stanford. «Το να έχεις εμμονή με μικρές αυξήσεις στη γλυκόζη είναι αχρείαστο».
«Υπάρχει μεγάλη πίεση για CGM στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης», πρόσθεσε η Δρ. Kim, «αλλά δεν χρειάζεται όλοι να το φορούν».
Ο Raimund Herzog, MD, ενδοκρινολόγος στο Yale Medicine και αναπληρωτής καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Yale, συμφωνεί. Η συνεχής παρακολούθηση σε υγιείς ανθρώπους μπορεί να καλλιεργήσει αδικαιολόγητη ανησυχία πως «κάτι δεν πάει καλά», ενώ στην πραγματικότητα όλα είναι απολύτως φυσιολογικά. Επιπλέον, οι συσκευές σχεδιάστηκαν πρωτίστως για άτομα με διαβήτη και η ακρίβειά τους στους υγιείς μπορεί να είναι περιορισμένη. «Η ακρίβεια των αισθητήρων εξακολουθεί να είναι περιορισμένη, ιδιαίτερα σε υγιή άτομα που δεν έχουν διαβήτη», δήλωσε ο Δρ. Herzog.
Ακόμη κι όταν η μέτρηση είναι σωστή, η γλυκόζη είναι μόνο ένας δείκτης υγείας. Όπως σημειώνει η Δρ. Kim: «Εάν έχετε ένα καλά λειτουργικό πάγκρεας, μπορεί να έχετε τη δυνατότητα να φάτε ένα μπισκότο και η γλυκόζη σας ίσως να μην αυξηθεί, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι καλό για εσάς».
Πώς να κρατάτε το σάκχαρό σας ισορροπημένο χωρίς εμμονή
Οι ειδικοί τονίζουν ότι συνολικές συνήθειες ζωής ρυθμίζουν πιο αποτελεσματικά και βιώσιμα τη γλυκόζη από την αδιάκοπη παρακολούθηση.
Ο Δρ. Herzog προτείνει διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες, φυτικής προέλευσης τρόφιμα και άπαχες πρωτεΐνες, που συμβάλλουν φυσικά στον καλύτερο γλυκαιμικό έλεγχο.
Στην ίδια λογική, τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) συστήνουν:
- Τακτική σωματική δραστηριότητα
- Διατήρηση υγιούς σωματικού βάρους
- Γεύματα σε σταθερά ωράρια
- Νερό αντί για χυμούς ή αναψυκτικά
- Φρούτα αντί για επεξεργασμένα γλυκίσματα με προσθήκη ζάχαρης
Πότε ένα CGM μπορεί να έχει θέση στη ζωή σας
Τα CGM μπορεί να είναι χρήσιμα σε άτομα με προδιαβήτη όταν, δηλαδή, τα επίπεδα γλυκόζης είναι πάνω από το φυσιολογικό όριο αλλά όχι αρκετά για διάγνωση διαβήτη. Σε αυτήν την ομάδα, η λεπτομερής εικόνα της γλυκόζης μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό και τη βελτίωση προτύπων που, αν αφεθούν, αυξάνουν τον κίνδυνο διαβήτη τύπου 2. Για τους υπόλοιπους, υπογραμμίζει ο Δρ. Herzog, το όφελος σπάνια δικαιολογεί το κόστος. Η Δρ. Kim συνοψίζει την ισορροπημένη στάση: «Πάντα λέω, “Προχωρήστε και δοκιμάστε το”. Αλλά το αν κάποιος πρέπει να ασχοληθεί με τις απότομες αυξήσεις του ή να πληρώσει για μια υπηρεσία που τις παρακολουθεί, δεν έχουμε δεδομένα που να δείχνουν ότι αυτό είναι ωφέλιμο».
Το συμπέρασμα
Οι απότομες αυξήσεις υπάρχουν και η υπερβολή μπορεί να βλάψει μακροπρόθεσμα, αλλά οι παροδικές διακυμάνσεις μετά τα γεύματα είναι φυσιολογικές για τους περισσότερους χωρίς διαβήτη. Η υγιεινή διατροφή, η άσκηση και οι σταθερές ρουτίνες αποτελούν την πιο ασφαλή και αποτελεσματική στρατηγική. Τα CGM είναι απαραίτητα για όσους ζουν με διαβήτη και ενδέχεται να βοηθούν στον προδιαβήτη. Δεν είναι γενικό εργαλείο καλής υγείας για όλους.