19/8/2025
Έως και 38% εκτιμάται ότι έχουν μειωθεί οι πληθυσμοί τροπικών πτηνών εξαιτίας της ακραίας ζέστης, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Nature Ecology and Evolution από επιστήμονες του Ινστιτούτου Έρευνας για τις Κλιματικές Επιπτώσεις του Πότσνταμ (PIK), του Πανεπιστημίου του Κουίνσλαντ και του Κέντρου Υπερυπολογιστών της Βαρκελώνης (BSC).
Όπως αναφέρουν οι ιδικοί, τα τροπικά πτηνά δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν τις εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες με σοβαρές συνέπειες στη ζωή των ειδών.
Σύμφωνα, δε, με τους ερευνητές η συρρίκνωση του πληθυσμού δεν αποτελεί περιορισμένο φαινόμενο, αλλά γενικευμένο, τη στιγμή που ο πλανήτης εξακολουθεί να θερμαίνεται.
Η επιστημονική ομάδα συγκέντρωσε και μελέτησε δεδομένα από 3.000 πληθυσμούς πτηνών που ζούσαν στην ξηρά μεταξύ 1950 και 2020 και σε συνδυασμό με στοιχεία από την καταστροφή οικοτόπων και των προτύπων θερμοκρασίας και βροχοπτώσεων κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα τροπικά πτηνά είναι ιδιαίτερα ευάλωτα.
Η ομάδα διαπίστωσε μείωση της συνολικής αφθονίας τους κατά 25-38%, καθώς σε εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες, ορισμένα τροπικά πουλιά δυσκολεύονται περισσότερο από άλλα. Μάλιστα, εκτιμάται πως όσα ζουν σε ξηρά τροπικά ενδιαιτήματα δείχνουν πιο ευάλωτα στη θερμότητα από εκείνα που ζουν σε υγρά τροπικά δάση.
«Είναι μια συγκλονιστική μείωση. Τα πουλιά είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στην αφυδάτωση και στο θερμικό στρες. Η ακραία ζέστη οδηγεί σε υπερβολική θνησιμότητα, μειωμένη γονιμότητα, αλλαγή στις αναπαραγωγικές συμπεριφορές και μειωμένη επιβίωση των νεογνών», σχολίασε ο επικεφαλής της έκθεσης Μαξιμίλιαν Κοτς, ερευνητής και στα δύο πανεπιστήμια.
«Η άνοδος των θερμοκρασιών ωθεί πραγματικά τα είδη έξω από τα εύρη στα οποία έχουν φυσικά προσαρμοστεί – και σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα», πρόσθεσε ο ειδικός.
Μιλώντας στο The Conversation, οι ερευνητές τόνισαν ότι οι μεταβολές στη μέση θερμοκρασία και τις βροχοπτώσεις επηρεάζουν τα πουλιά, ιδίως στις τροπικές περιοχές.
Επισημαίνεται πως τα τροπικά πτηνά συχνά έχουν μικρές περιοχές διαβίωσης και επιβιώνουν σε συγκεκριμένα ενδιαιτήματα και κλίματα. Μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις, τα τροπικά πτηνά έχουν μικρό εύρος ανοχής στην υψηλή θερμοκρασία. Πέρα από αυτό, μπορεί να αντιμετωπίσουν ανεξέλεγκτη αύξηση της θερμοκρασίας του σώματός τους και είναι πιθανό να παρουσιάσουν ενδείξεις δυσφορίας. Μπορούν να εμφανιστούν ληθαργικά ή αποπροσανατολισμένα, ενώ σε σοβαρές περιπτώσεις, χάνουν τον συντονισμό, πέφτουν από τη θέση τους ή ακόμα και χάνουν τις αισθήσεις τους. Αν επιβιώσουν, μπορεί να υποστούν μακροπρόθεσμες βλάβες, όπως ανεπάρκεια οργάνων και μειωμένη αναπαραγωγική ικανότητα. Επιπλέον, είναι πιθανό να προκληθεί θερμικό στρες στα αυγά και τους νεοσσούς. Οι τελευταίοι δεν αποκλείεται να χάσουν τη ζωή τους από θερμοπληξία ή να εγκαταλειφθούν από τους γονείς τους που φεύγουν για να σωθούν.
Οι επιστήμονες οδηγήθηκαν στο συμπέρασμα ότι στις τροπικές περιοχές, ο αντίκτυπος της κλιματικής αλλαγής στα πτηνά είναι ίσως ακόμη μεγαλύτερος τώρα από εκείνον των υπόλοιπων ανθρώπινων παρεμβάσεων, όπως η υλοτομία, η εξόρυξη ή η γεωργία. Αυτό δεν σημαίνει ότι η καταστροφή των οικοτόπων δεν αποτελεί σοβαρό πρόβλημα, αλλά η μελέτη αναδεικνύει τις προκλήσεις που ήδη προκαλεί η κλιματική αλλαγή στα πτηνά στις τροπικές περιοχές.
Ο καθηγητής Τζέιμς Γουότσον από το Πανεπιστήμιο του Κουίνσλαντ, μιλώντας στο Αustralian Broadcasting Corporation εξήγησε ότι ο αντίκτυπος της σταδιακής κλιματικής αλλαγής έχει μελετηθεί αρκετά, αλλά τα ακραία φαινόμενα έχουν σε μεγάλο βαθμό αγνοηθεί.
Όπως είπε αυτή η επιστημονική μελέτη έδειξε ότι «στην πραγματικότητα είναι ο μεγαλύτερος παράγοντας που προκαλεί τη μείωση του πληθυσμού των τροπικών πτηνών σε όλο τον κόσμο».
