28/7/2025
Μελέτη αξιοποίησε την εικονική πραγματικότητα για να αναλύσει την απόκριση του οργανισμού
Είτε πρόκειται για κάποιον που κρατά χαρτομάντιλο στο τρένο είτε για ένα παιδί με εμφανή σημάδια ανεμοβλογιάς, η απειλή μιας μόλυνσης μπορεί να είναι αρκετή για να μας κάνει να απομακρυνθούμε, αλλά και για να ενεργοποιήσει το ανοσοποιητικό μας, σύμφωνα με μελέτη.
Ερευνητές που χρησιμοποίησαν εικονικούς χαρακτήρες (avatars) μέσω εικονικής πραγματικότητας (VR) έδειξαν ότι ακόμη και η απλή θέα ενός πιθανού φορέα μόλυνσης είναι αρκετή για να κινητοποιήσει το ανοσοποιητικό μας σύστημα.
«Αν και εκπληκτικό, το εύρημά μας ότι οι ανοσολογικές αντιδράσεις μπορούν να ενεργοποιηθούν από προσομοιωμένες λοιμώξεις σε περιβάλλον VR είναι σύμφωνο με την αρχή του “ανιχνευτή καπνού” στα βιολογικά συστήματα», ανέφεραν οι ερευνητές, σύμφωνα με τον Guardian. Πρόσθεσαν επίσης ότι το συμπεριφορικό μας σύστημα για αποφυγή ασθενειών είναι «εξαιρετικά ευαίσθητο» σε ενδείξεις που υποδηλώνουν ότι κάποιος είναι άρρωστος.
Σε άρθρο στο περιοδικό Nature Neuroscience, οι ερευνητές περιγράφουν πώς εξόπλισαν 248 υγιείς εθελοντές με VR κράνη και διεξήγαγαν πέντε πειράματα, με τουλάχιστον 32 συμμετέχοντες το καθένα.
Σε κάθε πείραμα, οι συμμετέχοντες έβλεπαν αρχικά τρία πρόσωπα του ίδιου φύλου να πλησιάζουν επανειλημμένα προς το μέρος τους, διατηρώντας ουδέτερη έκφραση. Στη συνέχεια, χωρίστηκαν σε ομάδες και παρακολούθησαν τα ίδια πρόσωπα να εμφανίζονται είτε με ουδέτερη έκφραση είτε με σημάδια ιογενούς λοίμωξης, όπως εξανθήματα. Σε κάποια πειράματα, μια επιπλέον ομάδα είδε τα πρόσωπα να εμφανίζουν έκφραση φόβου.
Σε ένα από τα πειράματα, οι συμμετέχοντες έπρεπε να πατήσουν ένα κουμπί όσο πιο γρήγορα γίνεται αφού δεχτούν ένα ελαφρύ άγγιγμα στο πρόσωπο, ενώ τα avatars εμφανίζονταν.
Η ομάδα διαπίστωσε ότι, όταν τα avatars παρουσίαζαν σημάδια ασθένειας, οι συμμετέχοντες πάταγαν το κουμπί όταν τα πρόσωπα φαίνονταν πιο μακριά σε σύγκριση με εκείνα που είχαν ουδέτερες ή φοβισμένες εκφράσεις.
Τα αποτελέσματα από τεστ EEG, που κατέγραφαν την ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου, επιβεβαίωσαν αυτά τα ευρήματα. Όπως αναμενόταν, καθώς τα avatars πλησίαζαν, ενεργοποιούνταν το νευρικό σύστημα που εκπροσωπεί τον προσωπικό μας χώρο. Όμως, η ενεργοποίηση αυτή ήταν διαφορετική όταν τα avatars παρουσίαζαν σημάδια μόλυνσης, ακόμη και από απόσταση. Αυτές οι διαφορές εντοπίστηκαν σε περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με την ανίχνευση και το φιλτράρισμα απειλών.
Η λειτουργική μαγνητική τομογραφία (fMRI) επιβεβαίωσε αυτά τα ευρήματα, δείχνοντας επίσης αυξημένη σύνδεση ανάμεσα σε αυτό το δίκτυο ανίχνευσης απειλών και τον υποθάλαμο –το βασικό κέντρο ρύθμισης λειτουργιών του σώματος.
Η ομάδα διαπίστωσε επίσης διαφορές στο αίμα των συμμετεχόντων όταν εκτέθηκαν στα «μολυσμένα» avatars σε σχέση με ουδέτερα ή φοβισμένα πρόσωπα.
«[Σε κυτταρικό επίπεδο] παρατηρήσαμε κυρίως ενεργοποίηση μιας οικογένειας κυττάρων του ανοσοποιητικού (ILCs), τα οποία είναι πρώτοι ανταποκριτές και ουσιαστικά ειδοποιούν άλλα κύτταρα του ανοσοποιητικού», ανέφερε η καθηγήτρια Καμίλα Τζάντους του Πανεπιστημίου της Γενεύης, συγγραφέας της μελέτης.
Η ομάδα παρατήρησε παρόμοια ενεργοποίηση ILCs και σε άτομα που είχαν πρόσφατα εμβολιαστεί κατά της γρίπης, χωρίς να έχουν εκτεθεί στο πείραμα VR.
Η Δρ Έστερ Ντίεκοφ από το Πανεπιστήμιο του Αμβούργου, που δεν συμμετείχε στη μελέτη, δήλωσε ότι τα ευρήματα συμφωνούν με προηγούμενες έρευνες, περιλαμβανομένων των δικών της.
«Η μελέτη αποτελεί ένα ακόμη καλό παράδειγμα ύπαρξης ενός μηχανισμού που ανταποκρίνεται σε πιθανούς κινδύνους μετάδοσης πριν καν έρθει το ανοσοποιητικό σύστημα σε επαφή με παθογόνους μικροοργανισμούς», είπε.
Ωστόσο, ο καθηγητής Μπένεντικτ Σέντον του University College London δήλωσε ότι παραμένουν ερωτήματα, όπως αν αυτή η άμεση αντίδραση βοηθά όντως στην καταπολέμηση μιας μόλυνσης.
«Όταν μολυνθούμε, π.χ. από τον ιό SARS-CoV, μπορεί να χρειαστούν μία ή δύο ημέρες για να εγκατασταθεί η μόλυνση και να ενεργοποιηθεί το ανοσοποιητικό. Δηλαδή, πολύς χρόνος μετά την αρχική επαφή που προκάλεσε αυτή τη βραχύβια κινητοποίηση», ανέφερε.
Πηγή: https://www.newsbeast.gr