18/7/2025
Η μυκητίαση στόματος είναι μια μυκητιασική λοίμωξη που μπορεί να προκαλέσει πονόλαιμο, αίσθημα καψίματος και ενόχληση στη γλώσσα – αλλά συχνά περνά απαρατήρητη.
Αν και είναι πιο συχνή σε βρέφη και σε άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό, μπορεί να επηρεάσει και υγιείς ενήλικες υπό συγκεκριμένες συνθήκες. Δείτε πώς εκδηλώνεται, και πότε συνδέεται ο πονόλαιμος με την καντιντίαση.
Καντιντίαση στόματος: Τι είναι, αίτια, συμπτώματα και πρόληψη – Πότε ο πονόλαιμος είναι σύμπτωμα
Ένας πονόλαιμος, η απώλεια γεύσης και μια αίσθηση καψίματος στη γλώσσα μπορεί να υποδηλώνουν ένα λιγότερο προφανές αλλά σημαντικό πρόβλημα υγείας. Αυτά τα συμπτώματα συχνά προέρχονται από μυκητίαση στόματος, γνωστή και ως καντιντίαση στόματος. Ενώ οι κολπικές μυκητιάσεις επηρεάζουν κατά εκτίμηση το 75% των γυναικών και είναι ευρέως γνωστές, η καντιντίαση στόματος είναι πολύ πιο σπάνια σε υγιείς ενήλικες, σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC).
Και οι δύο τύποι λοιμώξεων οφείλονται σε υπερανάπτυξη του μύκητα Candida, που υπάρχει φυσιολογικά στο σώμα μας, αλλά εκδηλώνονται με διαφορετικό τρόπο ανάλογα με την περιοχή που επηρεάζεται. Σε ένα υγιές άτομο, η ανάπτυξη της candida ελέγχεται από όλα τα υπόλοιπα βακτήρια που ζουν στο σώμα μας, αλλά όταν διαταράσσεται αυτή η ισορροπία, εμφανίζονται συμπτώματα. Δείτε τι πρέπει να γνωρίζετε για τις αιτίες, τα συμπτώματα, τις θεραπείες και την πρόληψη της καντιντίασης στόματος.
Πονόλαιμος: Αίτια
Σύμφωνα με άρθρο του 2024 με τίτλο «Chronic Sore Throat in Adults – A Challenge! To Primary Care Providers and Otolaryngologists Too!!», πολλοί ενήλικες εμφανίζουν πόνο στον λαιμό που διαρκεί περισσότερο από 10 ημέρες ή επανέρχεται συχνά – τις περισσότερες φορές εξαιτίας ιών, αλλά μερικές φορές και από βακτήρια όπως οι στρεπτόκοκκοι.
Αυτή η μακροχρόνια ενόχληση μπορεί να γίνει αισθητή ως γδάρσιμο, κάψιμο ή ακόμη και ως ένας βαθύς πόνος που επιδεινώνεται κατά την κατάποση, την ομιλία ή το φαγητό. Οι συγγραφείς προτείνουν οι γιατροί να ελέγχουν προσεκτικά εάν η αιτία είναι ιογενής ή βακτηριακή, να αντιμετωπίζουν τα συμπτώματα με παυσίπονα και παστίλιες για τον λαιμό και να χορηγούν αντιβιοτικά μόνο όταν υπάρχει υποψία πραγματικής βακτηριακής λοίμωξης.
Οι περισσότερες περιπτώσεις πονόλαιμου προκαλούνται από ιούς, που ευθύνονται για περίπου 80–90% των περιπτώσεων σε ενήλικες και πάνω από 70% στα παιδιά — αυτοί περιλαμβάνουν το κοινό κρυολόγημα, τη γρίπη και ιούς όπως ο αδενοϊός ή ο Epstein–Barr. Όταν εμπλέκονται βακτήρια, ο Streptococcus ομάδας A (GAS) είναι ο συνηθέστερος ένοχος, υπεύθυνος για το 5–15% των περιπτώσεων σε ενήλικες και έως 40% στα παιδιά.
Νεότερες μελέτες δείχνουν επίσης ότι ο Fusobacterium necrophorum είναι συχνότερος απ’ όσο θεωρούταν παλιότερα — ανιχνεύεται περίπου στο 21–33% των νεαρών ενηλίκων με λοιμώξεις του λαιμού και σχετίζεται με σοβαρές επιπλοκές όπως το περιαμυγδαλικό απόστημα ή το σύνδρομο Lemierre.
Αιτίες καντιντίασης στόματος
Ο μύκητας Candida είναι ένα πολύ φυσιολογικό μέρος του σώματός μας και ζει στο στόμα, τον λαιμό, τα έντερα και άλλα σημεία. Σε ένα υγιές άτομο, η ανάπτυξη της candida περιορίζεται από όλα τα άλλα βακτήρια που υπάρχουν στο σώμα, εξηγεί ο αμερικανός Barry S. Zingman, M.D., ιατρικός διευθυντής του κέντρου AIDS, κλινικός διευθυντής λοιμωδών νοσημάτων στο Montefiore Health System και καθηγητής ιατρικής στο Albert Einstein College of Medicine, σύμφωνα με το Prevention.
Όμως όταν κάτι διαταράξει αυτήν την ισορροπία μεταξύ μυκήτων και βακτηρίων, ένα κυρίαρχο είδος μπορεί να υπεραναπτυχθεί — προκαλώντας μια σειρά από ενοχλητικά συμπτώματα, λέει ο ίδιος. Ποια είναι τα αίτια αυτής της ανισορροπίας;
Αντιβιοτικά
Γνωρίζετε ότι τα αντιβιοτικά μπορούν να διαταράξουν το μικροβίωμα του εντέρου και να σας προκαλέσουν στομαχικές διαταραχές; Μπορούν επίσης να επηρεάσουν τα βακτήρια σε ολόκληρο το σώμα σας. «Ο πιο συνηθισμένος λόγος για την καντιντίαση στόματος είναι η λήψη αντιβιοτικών», λέει ο Dr. Zingman. «Αυτό σκοτώνει τα καλά βακτήρια και επιτρέπει στους μύκητες να αναπτυχθούν επειδή δεν υπάρχει πλέον ανταγωνισμός για χώρο».
Αποδυναμωμένο ανοσοποιητικό σύστημα
Οποιοσδήποτε έχει εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα διατρέχει κίνδυνο, επειδή είναι πιο δύσκολο να ελεγχθεί η ανάπτυξη του μύκητα, λέει ο Dr. Zingman. Αυτό περιλαμβάνει άτομα με διαβήτη, καρκίνο και μη ελεγχόμενο HIV ή AIDS. Περιλαμβάνει επίσης άτομα που λαμβάνουν ανοσοκατασταλτικά φάρμακα ή έχουν ανοσοανεπάρκειες λόγω ιατρικών επεμβάσεων όπως χημειοθεραπεία, μεταμόσχευση οργάνων ή μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων, λέει ο ίδιος.
Εισπνεόμενα στεροειδή
Τα εισπνεόμενα στεροειδή είναι ανοσοκατασταλτικά φάρμακα και μπορούν να αφήσουν υπολείμματα στο στόμα, επιτρέποντας στους μύκητες να αναπτυχθούν. «Αν μεγάλο μέρος του στεροειδούς εναποτίθεται στο στόμα αντί για τους πνεύμονες, αυτό καταστέλλει το ανοσοποιητικό σύστημα της βλεννογόνου», εξηγεί ο Dr. Zingman. Πολλοί γιατροί που συνταγογραφούν εισπνεόμενα στεροειδή (συχνά για άσθμα ή πνευμονικές παθήσεις) συνιστούν να ξεπλένετε καλά το στόμα σας μετά τη χρήση του εισπνευστήρα, λέει ο ίδιος.
Κακή στοματική υγιεινή
Αν δεν βουρτσίζετε σωστά τα δόντια σας, μπορεί να αφήνετε επιπλέον χώρο για την ανάπτυξη βακτηρίων και μυκήτων. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για άτομα με οδοντοστοιχίες: ο κακός καθαρισμός τους μπορεί να επιτρέψει στην candida να αναπτυχθεί και να προκαλέσει λοίμωξη, λέει ο Dr. Zingman.
Θηλασμός
Επειδή τα μωρά έχουν πιο αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα, είναι επιρρεπή στην καντιντίαση, εξηγεί η αμερικανή Natasha Bhuyan, M.D., περιφερειακή ιατρική διευθύντρια στο One Medical. Τόσο τα μωρά που τρέφονται με μπιμπερό όσο και αυτά που θηλάζουν μπορούν να κολλήσουν τη λοίμωξη. «Αυτό είναι πιθανό να συμβεί όταν το στόμα του βρέφους έρθει σε επαφή με κάτι που περιέχει candida», λέει η ίδια. «Αυτό μπορεί επίσης να συμβεί αν οι θηλές είναι ραγισμένες ή έχουν ανάπτυξη candida».
Συμπτώματα καντιντίασης στόματος
Τα συμπτώματα από μόλυνση από μύκητα στο στόμα κυμαίνονται από ήπια έως εξαιρετικά έντονα και επώδυνα, λέει ο Dr. Zingman. Ωστόσο, μερικά κοινά σημάδια περιλαμβάνουν:
- Δυσκολία στο φαγητό: Η καντιντίαση στόματος προκαλεί ενόχληση, καθιστώντας δύσκολη την κατανάλωση τροφής και την κατάποση. Κι αν η μόλυνση από candida εξαπλωθεί στον οισοφάγο, μπορεί να δυσχεράνει τη σωστή διέλευση της τροφής, λέει ο Dr. Zingman.
- Κάψιμο στο στόμα: Η λοίμωξη μπορεί να προκαλέσει αίσθηση κάυσου στο στόμα, ειδικά πάνω, κάτω και γύρω από τη γλώσσα, εξηγεί ο Dr. Zingman.
- Άσπρες ή κόκκινες κηλίδες: Ορισμένοι παρατηρούν άσπρα σημάδια στο στόμα τους όταν βουρτσίζουν τα δόντια. Αυτές οι κηλίδες μπορεί επίσης να είναι κόκκινες αν είναι φλεγμονώδεις, λέει ο Dr. Zingman. Μπορείτε να διακρίνετε αυτά τα άσπρα σημάδια από άλλες λευκές βλάβες επειδή αφαιρούνται εύκολα με απόξεση, προσθέτει ο Michael D. Turner, D.D.S., M.D., διευθυντής στοματικής και γναθοπροσωπικής χειρουργικής στο Mount Sinai Hospital.
- Δυσκολία στο θηλασμό: Αν ένα μωρό εμφανίσει καντιντίαση, μπορεί να δυσκολεύεται να θηλάσει, λέει η Dr. Bhuyan.
- Απώλεια γεύσης: Αν η μόλυνση καλύψει τα νεύρα στη γλώσσα που βοηθούν στη γεύση, είναι σύνηθες να χάνεται εντελώς η αίσθηση της γεύσης, λέει ο Dr. Zingman.
- Ραγάδες στις γωνίες του στόματος: Μπορεί να εμφανιστεί μυκητίαση στις γωνίες του στόματος, προκαλώντας ξηρότητα, ερυθρότητα και σκασίματα, λέει ο Dr. Turner.
- Πονόλαιμος: Αν η λοίμωξη από candida επεκταθεί στο πίσω μέρος του στόματος και του λαιμού, μπορεί να προκαλέσει πονόλαιμο, προσθέτει ο Dr. Zingman.
- Ξηρό, κολλώδες στόμα: Οι ασθενείς αναφέρουν συχνά αίσθηση ξηρότητας και κολλώδους υφής στο στόμα, μαζί με επιπλέον ενόχληση, λέει ο Dr. Turner.
Διάγνωση και θεραπεία της μυκητίασης στο στόμα
Η μυκητίαση στο στόμα διαγιγνώσκεται συχνά από τις άσπρες και κόκκινες κηλίδες που καλύπτουν τη γλώσσα και το στόμα, λέει ο Dr. Zingman. Η θεραπεία εξαρτάται από τη σοβαρότητα – ήπιες περιπτώσεις μπορεί να αντιμετωπιστούν με καθαρισμό της περιοχής με οδοντόβουρτσα για την απομάκρυνση του υπερβολικού μύκητα.
Για σοβαρότερα περιστατικά ή για άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό, οι γιατροί συνήθως χορηγούν αντιμυκητιασική αγωγή διάρκειας 7 έως 14 ημερών, εξηγεί ο Dr. Zingman. Κάποιες φορές χρησιμοποιείται γλωσσοπίεστρο για να αφαιρεθεί η περίσσεια του μύκητα, ώστε να βοηθήσει στη διάγνωση και να ανακουφίσει τη δυσφορία.
Πρόληψη
Επειδή τα αντιβιοτικά είναι η συνηθέστερη αιτία λοιμώξεων από candida, ο Dr. Zingman συνιστά να λαμβάνονται μόνο όταν είναι απολύτως απαραίτητα και όχι για ιογενείς λοιμώξεις. Η καλή στοματική υγιεινή με τακτικό βούρτσισμα των δοντιών και καθαρισμό αντικειμένων όπως οδοντοστοιχίες είναι επίσης πολύ σημαντική.
Για όσους χρησιμοποιούν εισπνεόμενα στεροειδή, προτείνει καλό ξέπλυμα μετά τη χρήση και συνεργασία με τον γιατρό για βελτίωση της τεχνικής ή χρήση προέκτασης στον εισπνευστήρα. Αν η καντιντίαση στόματος εμφανίζεται επανειλημμένα, συμβουλευτείτε τον παθολόγο σας για να βρεθεί και να αντιμετωπιστεί η υποκείμενη αιτία. Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να χορηγηθεί προληπτική αντιμυκητιασική αγωγή, προσθέτει ο Dr. Zingman.
Όσον αφορά τη μετάδοση, «δεν είναι ιδιαίτερα μεταδοτική», λέει ο Dr. Zingman, καθώς η candida αποτελεί φυσιολογικό μέρος του σώματός μας. Η Dr. Bhuyan σημειώνει επίσης «Είναι απίθανο να μεταδοθεί από άτομο σε άτομο όταν πρόκειται για υγιείς ενήλικες, καθώς το ανοσοποιητικό σύστημα γενικά ελέγχει την ανάπτυξη της candida». Άρα, ενώ είναι συνετό να αποφεύγεται η άμεση επαφή με σάλιο από άτομο με καντιντίαση στόματος, δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας μεταξύ υγιών ατόμων.
