24/7/2025
Μπορεί να νομίζετε πως απλώς σας λείπει λίγη αυτοπεποίθηση. Ότι είστε απλώς λίγο σκληροί με τον εαυτό σας. Αλλά αν νιώθετε μόνιμα ανεπαρκείς – ότι ποτέ δεν είστε «αρκετοί», όσο κι αν προσπαθείτε, τότε ίσως δεν πρόκειται απλώς για ανασφάλεια, αλλά για κάτι πιο βαθύ… Για «σύμπλεγμα κατωτερότητας».
Είναι μια εσωτερική φωνή που σας υπονομεύει διαρκώς. Ένας εσωτερικός κριτής που δεν κάνει ποτέ διάλειμμα και σας ψιθυρίζει συνεχώς ότι δεν είστε αρκετοί. Συνήθως διαμορφώνεται από την παιδική ηλικία – μέσα από αυστηρή κριτική, ή την εσωτερίκευση υπερβολικών προτύπων για την επιτυχία, την εμφάνιση ή την προσωπική αξία.
Ψυχολόγοι στο Self εξηγούν τα όρια μεταξύ μιας τυπικής ανασφάλειας ή μιας φυσιολογικής αυτοκριτικής και του συμπλέγματος κατωτερότητας, επισημαίνοντας πέντε ενδεικτικά σημάδια, αλλά και τρόπους για την αντιμετώπισή του.
Δυσκολεύεστε να δεχτείτε κομπλιμέντα ή μια επιτυχία
Ακόμα και το πιο ειλικρινές κομπλιμέντο ή μια σημαντική επιτυχία σας φαίνονται «υπερβολικά». Αντί να τα δεχτείτε, τα απορρίπτετε με σκέψεις τύπου: «Δεν άξιζα αυτή την προαγωγή, απλώς στάθηκα τυχερός».
Στον πυρήνα βρίσκεται η βαθιά πεποίθηση ότι δεν αξίζετε την αναγνώριση, ότι οι άλλοι απλώς σας κολακεύουν ψεύτικα από συμπόνοια. Και αυτές οι σκέψεις δημιουργούν ένα καθοδικό σπιράλ ανασφάλειας και αυτοαπαξίωσης ενισχύοντας τον μόνιμο μύθο πως «Δεν είστε αρκετοί».
Είστε ισοπεδωτικοί στην αξιολόγηση του εαυτού σας
Το σύμπλεγμα κατωτερότητας δεν επιτρέπει περιθώρια για γκρι ζώνες. Αντί να σκεφτείτε «Θα ήθελα να τα είχα πάει καλύτερα», λέτε στον εαυτό σας «Δεν κάνω ποτέ τίποτα σωστά», ή «Είμαι τελείως αποτυχημένος». Η σκέψη είναι απόλυτη και συνήθως καταλήγει στο ότι είστε ανεπαρκείς και ανίκανοι, μη δίνοντας χώρο για αυτοσυμπόνια, εξέλιξη ή ρεαλισμό.
Η παραμικρή κριτική σας διαλύει
Κανείς δεν απολαμβάνει την κριτική, αλλά αν την ερμηνεύετε πάντα σαν απόδειξη ότι είστε αποτυχημένος, τότε το πρόβλημα είναι βαθύτερο. Μια απλή παρατήρηση του προϊσταμένου γίνεται «δεν κάνω για αυτή τη δουλειά» ή μια επισήμανση του/της συντρόφου σας μεταφράζεται αυτόματα σε «δεν αξίζω την αγάπη του/της».
Αυτό δεν είναι απλώς ευαισθησία. Είναι ένδειξη ότι η αυτοεκτίμησή σας βασίζεται σε μια σαθρή βάση που καταρρέει με το παραμικρό σχόλιο.
Οι επιτυχίες των άλλων σας κάνουν να νιώθετε ανεπαρκείς
Αν κάθε φορά που κάποιος ανακοινώνει μια νέα δουλειά, ένα νέο βήμα στη σχέση του ή μια επιτυχία, το μυαλό σας πηγαίνει κατευθείαν στο «Γιατί εγώ δεν μπορώ;» ή «Εγώ προφανώς δεν αξίζω κάτι τέτοιο», τότε ίσως βλέπετε τον εαυτό σας αποκλειστικά μέσα ως αντανάκλαση των άλλων. Δεν είναι φθόνος, αλλά μια βαθιά ριζωμένη πεποίθηση ότι εσείς υστερείτε. Κι αυτό πραγματικά σας κρατάει πίσω.
Προσπαθείτε υπερβολικά να κερδίσετε την αποδοχή των άλλων
Αν νιώθετε ότι η αξία σας εξαρτάται αποκλειστικά από το τι πιστεύουν οι άλλοι, τότε είναι λογικό να προσπαθείτε διαρκώς να τους ευχαριστείτε. Από μικρά πράγματα, όπως να απολογείστε για το ποιοι είστε, μέχρι μεγαλύτερα, όπως το να ανέχεστε κακές συμπεριφορές ή να πιέζεστε στη δουλειά για να αποδείξετε την αξία σας. Όμως αυτός ο φαύλος κύκλος – και πάλι – επιβεβαιώνει την αρχική πεποίθηση πως αυτό που είστε δεν είναι αρκετό.
Πώς να αντιμετωπίσετε το «σύμπλεγμα κατωτερότητας»
Η αλλαγή αυτής της νοοτροπίας δεν είναι εύκολη υπόθεση. Χρειάζεται χρόνο, κόπο και πολλές φορές επαγγελματική υποστήριξη. Ένας θεραπευτής μπορεί να σας βοηθήσει να εντοπίσετε τις ρίζες της αυτοαπαξίωσης και των αρνητικών σκέψεων για τον εαυτό σας και να τις αντικαταστήσετε με κάτι πιο ρεαλιστικό και πιο υποστηρικτικό.
Αρχικά μπορείτε να ξεκινήσετε μικρά βήματα:
- Μην απορρίπτετε τα κομπλιμέντα. Δοκιμάστε να πείτε απλώς «Ευχαριστώ» και απολαύστε τα.
- Καταγράψτε τις επιτυχίες σας. Σημειώστε πράγματα για τα οποία πετύχατε και είστε περήφανοι, όσο μικρά κι αν φαίνονται.
- Αποδεχτείτε την ατέλεια. Το ζητούμενο δεν είναι να γίνετε τέλειοι. Κανείς δεν είναι στην πραγματικότητα.
Αυτό που έχει σημασία είναι να μπορείτε να αγαπάτε τον εαυτό σας ακόμα και με τις ατέλειές του και χωρίς να τις αφήνετε να σας καθορίζουν. Όταν καταφέρετε αυτό, η φωνή του εσωτερικού σας επικριτή θα αρχίσει επιτέλους να σωπαίνει.
Πηγή: https://www.newsbeast.gr