6/7/2025
Ανησυχία προκαλεί στους ειδικούς η ραγδαία αύξηση της παραπληροφόρησης για τον καρκίνο μέσω του διαδικτύου, με αποτέλεσμα ασθενείς να απορρίπτουν αποδεδειγμένες ιατρικές θεραπείες υπέρ αμφιλεγόμενων ή επικίνδυνων «εναλλακτικών» μεθόδων όπως τα κλύσματα καφέ και οι δίαιτες αποκλειστικά με ωμούς χυμούς.
Ογκολόγοι που συμμετείχαν στο μεγαλύτερο παγκόσμιο συνέδριο για τον καρκίνο, την ετήσια συνάντηση της Αμερικανικής Εταιρείας Κλινικής Ογκολογίας (ASCO) στο Σικάγο, κατήγγειλαν ότι ολοένα και περισσότεροι ασθενείς παρασύρονται από ψευδείς πληροφορίες στο διαδίκτυο, με αποτέλεσμα να θέτουν τη ζωή τους σε άμεσο κίνδυνο, αναφέρεται στον Guardian.
«Βλέπουμε ανθρώπους να πεθαίνουν άσκοπα ή να βλέπουν τον καρκίνο τους να εξελίσσεται, επειδή εγκαταλείπουν τις τεκμηριωμένες θεραπείες», δήλωσε η Δρ. Fumiko Chino, ερευνήτρια καρκίνου και επίκουρη καθηγήτρια στο Κέντρο Καρκίνου MD Anderson στο Τέξας. Η ίδια παρουσίασε στο συνέδριο μελέτη, σύμφωνα με την οποία η παραπληροφόρηση για τον καρκίνο έχει επιδεινωθεί δραματικά την τελευταία δεκαετία, ιδιαίτερα λόγω της αυξανόμενης χρήσης των social media.
Η μελέτη επισημαίνει ότι με τον παγκόσμιο πληθυσμό να γερνά και τα περιστατικά καρκίνου να αυξάνονται, η εξάπλωση ψευδών ή παραπλανητικών πληροφοριών για την ασθένεια εξελίσσεται σε μείζον ζήτημα δημόσιας υγείας.
Παρότι η έρευνα δείχνει πως οι περισσότεροι ασθενείς εξακολουθούν να εμπιστεύονται τους γιατρούς τους, περισσότεροι από τους μισούς εκφράζουν σύγχυση λόγω φαινομενικών αντιφάσεων μεταξύ των επιστημόνων, ενώ το 5% δηλώνει ότι δεν εμπιστεύεται καθόλου την επιστημονική κοινότητα για θέματα καρκίνου.
«Χάνουμε τη μάχη της σωστής ενημέρωσης», τόνισε η Δρ. Chino. «Οφείλουμε να επανακτήσουμε αυτό το πεδίο».
Σύμφωνα με τη Δρ. Julie Gralow, επικεφαλής ιατρική σύμβουλο του ASCO, πολλοί ασθενείς αναζητούν “φυσικές” θεραπείες αφού πληροφορηθούν το προτεινόμενο ιατρικό πλάνο. «Μπαίνουν στο διαδίκτυο και βρίσκουν κλινικές, συχνά στο εξωτερικό, όπως στο Μεξικό, που υπόσχονται πλήρως φυσική αντιμετώπιση του καρκίνου, από κλύσματα καφέ και εγχύσεις βιταμίνης C έως κάθε είδους αμφίβολες πρακτικές», εξήγησε.
Η ίδια προσπαθεί να κρατάει ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας με τους ασθενείς της, ακόμα και όταν εκείνοι απορρίπτουν αρχικά τη συμβατική θεραπεία. «Σε αρκετές περιπτώσεις επιστρέφουν μετά από μήνες, όταν οι “εναλλακτικές” μέθοδοι αποτυγχάνουν. Άλλοι, δυστυχώς, δεν επιστρέφουν ποτέ. Μαθαίνουμε αργότερα ότι έχασαν τη ζωή τους», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Στην πρώτη γραμμή της ενημέρωσης βρίσκεται και η Liz O’Riordan, πρώην χειρουργός μαστού που βίωσε προσωπικά τη διάγνωση καρκίνου του μαστού και σήμερα χρησιμοποιεί τα social media για να παρέχει τεκμηριωμένη ενημέρωση στους χιλιάδες ακολούθους της. «Κάθε μέρα δέχομαι μηνύματα από τρομοκρατημένες γυναίκες που ρωτούν αν πρέπει να σταματήσουν τη σόγια, τα γαλακτοκομικά ή τα αποσμητικά. Αν ο λιναρόσπορος ή οι χυμοί μπορούν να θεραπεύσουν τον καρκίνο ή αν συμπληρώματα όπως τα μανιτάρια και η CBD αποτελούν θαυματουργές λύσεις», σημείωσε.
Παράλληλα, αναγνωρίζει τη δυσκολία του επιστημονικού κόσμου να ακουστεί σε ένα διαδικτυακό περιβάλλον όπου κυριαρχούν εντυπωσιακές, αλλά παραπλανητικές αναρτήσεις. «Δεν μπορούμε να υποσχεθούμε θαυματουργές θεραπείες. Οι φαρμακευτικές αγωγές έχουν παρενέργειες, κάποιοι ασθενείς δυστυχώς εξακολουθούν να χάνουν τη ζωή τους. Αυτή η αλήθεια δεν είναι “σέξι” και γι’ αυτό είναι δύσκολο να αποκτήσει απήχηση», δήλωσε.
Ο Δρ. Richard Simcock, επικεφαλής ιατρικός σύμβουλος της Macmillan Cancer Support, χαρακτήρισε την παραπληροφόρηση «εξαιρετικά ανησυχητική», καθώς, όπως υποστήριξε, συμβάλλει καθοριστικά στην παραπλάνηση των ασθενών. «Πρόσφατα αντιμετώπισα δύο νεαρές γυναίκες που απέρριψαν πλήρως τις επιστημονικά τεκμηριωμένες θεραπείες, προτιμώντας ακραίες δίαιτες που προωθούνται στα social media», ανέφερε. «Η επιλογή είναι δικαίωμά τους, αλλά όταν βασίζεται σε ψευδείς πληροφορίες, είναι τραγικό. Έχουμε ακόμα δρόμο να διανύσουμε για να αποκαταστήσουμε την εμπιστοσύνη στην ιατρική που βασίζεται σε στοιχεία».
Στον προβληματισμό αυτό προστίθεται και η άποψη του καθηγητή Stephen Powis, εθνικού ιατρικού διευθυντή του NHS Αγγλίας. «Αναγνωρίζουμε ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να λειτουργήσουν υποστηρικτιά για τους ασθενείς. Όμως, ταυτόχρονα, υπάρχει μια ανησυχητική διάδοση παραπληροφόρησης», υπογράμμισε. «Οι άνθρωποι πρέπει να είναι επιφυλακτικοί απέναντι σε δήθεν “θαυματουργές θεραπείες” και να αναζητούν έγκυρη πληροφόρηση από αξιόπιστες πηγές, όπως το NHS ή τους θεράποντες γιατρούς τους. Η ψευδής ελπίδα δεν είναι απλώς παραπλανητική, μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνη».
Τι γίνεται στην Ελλάδα
Για το θέμα αυτό μίλησε στο Newsbeast ο Δρ. Αλέξανδρος Αρδαβάνης, Διευθυντής και Επιστημονικά Υπεύθυνος του Α΄ Ογκολογικού-Παθολογικού Τμήματος του Νοσοκομείου «Άγιος Σάββας», ο οποίος μας εξήγησε χαρακτηριστικά:
- Αφορμή για τη σημερινή μας συζήτηση στάθηκε το παραπάνω δημοσίευμα του Guardian σχετικά με την παραπληροφόρηση που υπάρχει σχετικά με μη εγκεκριμένες θεραπείες από ογκολογικούς ασθενείς. Θα μας κάνετε ένα σχόλιο;
Το άρθρο αυτό στον Guardian έρχεται να προστεθεί σε μία σειρά πολλών σχετικών δημοσιεύσεων και βέβαια να πούμε ότι σε βασικά βιβλία της ογκολογίας, όπως το “Cancer” του DeVita, αλλά και άλλα, υπάρχει ολόκληρο κεφάλαιο πάνω στις μη εγκεκριμένες μεθόδους θεραπείας του καρκίνου. Στον καρκίνο επειδή υπάρχει το φορτίο του τρόμου στο συλλογικό συνειδητό, είναι αναπόφευκτο να υπάρχει πολύ μεγαλύτερο επίπτωση ψευδοθεραπειών.
Εδώ θα πρέπει να θυμηθούμε ότι η αγυρτεία, γιατί περί αγυρτείας πρόκειται, είναι πολύ αρχαιότερη από την ιατρική γι΄ αυτό και είναι πολύ πιο «έμπειρη» στην παραπλάνηση του πληθυσμού μέσω του τρόμου.
Από τη στιγμή που η Δυτική Ιατρική μπήκε σε κάποιους κανόνες ξεκινώντας από τον Ιπποκράτη τον Κώο, όσο κι αν έχει αλλάξει η ιατρική κανόνες της παραμένουν ακέραιοι. Υπενθυμίζω ότι η επιτομή της Ιατρικής Τέχνης συμπυκνώνεται σε πέντε αφορισμούς διατυπωμένους πριν δυόμιση χιλιετίες: η ζωή είναι σύντομη, η τέχνη είναι μεγάλη, η ευκαιρία εφήμερη, η εμπειρία οδηγεί σε σφάλματα για αυτό και η κρίση είναι δύσκολη.
Με αυτές τις 5 διαπιστώσεις ο Ιπποκράτης έδωσε ξεκάθαρα ότι ισχύει μέχρι σήμερα. Η αγυρτεία πάντα υπήρχε και πάντα θα υπάρχει γιατί φυτρώνει εκεί που αποτυγχάνει ή δεν καταφέρνει είτε εξαρχής είτε στην πορεία η ιατρική να δώσει τη λύση.
Η αγυρτεία είναι το τέκνο της ανθρώπινης απελπισίας. Ο άνθρωπος όταν απελπίζεται είναι ευάλωτος στα ψέματα ή σε αυτόν που θα του πουλήσει ελπίδες. Αυτό δεν έχει αλλάξει.
Σήμερα ο καρκίνος είναι πλέον σαν όλες τις άλλες αρρώστιες μια και η πλειονότητα των περιπτώσεων καρκίνου μπορεί να ιαθούν ή να θεραπευθούν αποτελεσματικά. Πρέπει λοιπόν ο καρκίνος να φύγει από το πεδίο του τρόμου για να μπορεί ο γιατρός και η φαρμακοβιομηχανία να κάνουν τη δουλειά τους. Το φαινόμενο αυτό είναι διεθνές βέβαια.
- Έχετε παραδείγματα από την επαγγελματική σας εμπειρία;
Δυστυχώς ναι. Θυμάμαι χαρακτηριστικά την περίπτωση μιας γυναίκας, πριν από 25 χρόνια, που έπασχε από καρκίνο. Τότε ήταν πολύ διαδεδομένη η χρήση του δηλητηρίου του μπλε σκορπιού από την Κούβα, όχι από τις επίσημες αρχές της Κούβας αλλά από κάποιους ντόπιους αγύρτες. Παρά τις χημειοθεραπείες, η γυναίκα αυτή είχε μεγάλη ελπίδα σε αυτό το σκεύασμα που έφερνε ο αδελφός της από την Κούβα, το πλήρωνε αδρά και πίστευε ότι αυτό θα τη σώσει.
Τότε βρίσκαμε μια έντονη ηωσινοφιλία που είναι χαρακτηριστικό αλλεργικής αντίδρασης και δεν μπορούσαμε να καταλάβουμε γιατί. Μιλούσαμε με τους αιματολόγους και τελικά το αποκάλυψε ο αδερφός της στον τότε αιματολόγο. Βέβαια, δεν σταμάτησε τη θεραπεία της εδώ, αλλά οι προσδοκίες που είχε για τα “φάρμακα” εκείνα ήταν δυσανάλογες με την πραγματικότητα. Στο τέλος, δυστυχώς, η νόσος ακολούθησε τη φυσική της πορεία.
- Συνεχίζεται αυτό το φαινόμενο και σήμερα στην Ελλάδα;
Ναι, και έχει επιδεινωθεί. Υπάρχει το φαινόμενο στην Ελλάδα, συχνά οι ασθενείς με καρκίνο να παίρνουν φάρμακα και συμπληρώματα διατροφής που τα έχουν βρει στο διαδίκτυο, οι ίδιοι ή κάποιος συγγενής. Συχνά δεν μας το λένε, ενώ όσοι μας ρωτάνε, ζητούν να πάρουν βιταμίνες. Εκ των πραγμάτων, επειδή δεν μπορούμε να τους πούμε μην παίρνεις τίποτα (ειδικά αν πρόκειται για βιταμίνες) τους ενημερώνω ότι μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη θεραπεία τους.
Κάποιοι γιατροί είναι κάθετα αρνητικοί, εγώ δεν είμαι κάθετος για πολλούς λόγους. Μου έχουν τύχει ασθενείς (σε εμένα όχι τόσο πολλοί) που εγκατέλειψαν τη θεραπεία για να πάρουν τη θεραπεία του αγύρτη. Θεωρώ πώς η μεγάλη πλειονότητα των Ελλήνων ασθενών δεν εγκαταλείπουν τη καθιερωμένη θεραπεία.
Εμπιστεύονται τον γιατρό και στο τέλος μόνο κάποιοι καταλήγουν και αφήνουν τη θεραπεία ή όταν τους πεις ότι «δεν μπορώ να σου κάνω άλλη θεραπεία παρά μόνο υποστηρικτικά» αν και εγώ προσωπικά δεν το λέω ποτέ αυτό παρά μόνο σε κάποιο συγγενή, τότε, όταν το αντιληφθεί αυτό ο ασθενής καταλήγει να παίρνει συστηματικά «εναλλακτικά φάρμακα». Στο φινάλε μπορεί να μην έχει να χάσει και τίποτα.
Αυτό όμως που πρέπει να ξέρει ο κόσμος είναι ότι σε αρκετές περιπτώσεις όλα αυτά τα συμπληρώματα διατροφής και οι βιταμίνες μπορεί και να υπονομεύουν το αποτέλεσμα της θεραπείας.
- Έχετε ένα μήνυμα για τους ασθενείς και τις οικογένειές τους αλλά και στους πολίτες γενικότερα;
Στην εποχή μας, στην εποχή της Ιατρικής Ακριβείας και της Ογκολογίας Ακριβείας, υπάρχει ένα τεράστιο οπλοστάσιο που στοχεύει με ολοένα μεγαλύτερη εκλεκτικότητα τα καρκινικά κύτταρα παράλληλα με την κλασική χημειοθεραπεία -με τα προβλήματά της αλλά και τα τεράστια πλεονεκτήματά της.
Ο κόσμος πρέπει να εμπιστεύεται την επίσημη Ογκολογία η οποία έχει να δώσει και να βοηθήσει τη συντριπτική πλειονότητα των ασθενών.
Καμία θεραπεία δεν μπορεί να κάνει τους πάντες και για πάντα καλά αλλά υπάρχει αυτό που συμβαίνει και σήμερα σε μεγάλο ποσοστό των νεοπλασματικών ασθενειών που, είτε γίνονται καλά σε ένα σημαντικό ποσοστό είτε γίνονται χρόνια νοσήματα και ο άνθρωπος ζει σχεδόν μια φυσιολογική ζωή.
Το να καταφεύγει κανείς σε αγύρτες είναι κατά της ποιότητας ζωής αλλά και της «τσέπης» του. Να μην αφήνει κανείς την απελπισία να τον οδηγεί. Ακόμα και μέσα στην απελπισία πρέπει να φυτρώνει η ελπίδα. Ποτέ δεν τελειώνει η προσπάθεια για ζωή.
Ωστόσο, η υπόθεση «παραπληροφόρηση» στην εποχή του διαδικτύου θεωρώ πως είναι χαμένη. Δεν μπορούμε να εκλογικεύσουμε την παραπλάνηση σε ένα πλανητικό πεδίο δαιμονιώδους ροής πληροφοριών.
