4/7/2025
Ο καρκίνος του πνεύμονα δεν απειλεί μόνο τους καπνιστές. Στην πραγματικότητα, παρατηρείται αύξηση των περιπτώσεων σε άτομα που δεν έχουν καπνίσει ποτέ και η ατμοσφαιρική ρύπανση ίσως είναι η αιτία, σύμφωνα με νέα, ανησυχητική έρευνα.
Ο καρκίνος του πνεύμονα φαίνεται να συνδέεται με την ρύπανση σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό απ’ ό,τι ενδεχομένως πιστεύαμε.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) έχει επανειλημμένως προτρέψει να ληφθούν σε όλες τις χώρες αυστηρότερα μέτρα έτσι ώστε να αντιμετωπιστεί η μάστιγα της ρύπανσης, η οποία εκτιμάται ότι σκοτώνει 7 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως κάθε χρόνο.
Πρόσφατα, μια νέα μελέτη Αμερικανών ερευνητών που παρακολούθησε σχεδόν 1.000 ασθενείς από τέσσερις ηπείρους που δεν είχαν καπνίσει ποτέ, αποκάλυψε ότι τα άτομα που ζούσαν σε περιοχές με αυξημένα επίπεδα ρύπανσης είχαν σημαντικά περισσότερες καρκινογόνες μεταλλάξεις στους όγκους των πνευμόνων τους.
Σωματίδια με διάμετρο μικρότερη από 2,5 μικρόμετρα (PM2.5) — τα οποία θεωρούνται ο πιο επικίνδυνος ατμοσφαιρικός ρύπος — συνδέθηκαν με μεταλλάξεις στο γονίδιο TP53, το οποίο ευθύνεται για την πλειονότητα των περιπτώσεων καρκίνου του πνεύμονα. Αυτά τα σωματίδια είναι υπερβολικά μικρά για να «φιλτραριστούν» από τη μύτη και τους πνεύμονές μας.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι τα άτομα που εκτίθενται σε μεγαλύτερη ατμοσφαιρική ρύπανση είχαν μικρότερα προστατευτικά άκρα DNA (τελομερή), γεγονός που συνδέεται με ταχύτερη γήρανση.
Οι ειδικοί χαρακτήρισαν τα ευρήματα «ανησυχητικά» και τόνισαν ότι δείχνουν πως η ατμοσφαιρική ρύπανση αποτελεί ένα «επείγον και αυξανόμενο παγκόσμιο πρόβλημα».
Οι δηλώσεις των επιστημόνων
Ο καθηγητής Λουντμίλ Αλεξάντροφ, ειδικός στην κυτταρική και μοριακή ιατρική στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο και συν-συγγραφέας της μελέτης, δήλωσε:
«Βλέπουμε αυτή την ανησυχητική τάση: όλο και περισσότεροι μη καπνιστές νοσούν από καρκίνο του πνεύμονα, αλλά δεν ήταν κατανοητό το γιατί. Η έρευνά μας δείχνει ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση συνδέεται έντονα με τους ίδιους τύπους μεταλλάξεων στο DNA που συνήθως σχετίζουμε με το κάπνισμα.»
Η Δρ Μαρία Τερέζα Λάντι, επιδημιολόγος καρκίνου στο Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των ΗΠΑ (NIH) στο Μέριλαντ, πρόσθεσε:
«Οι περισσότερες προηγούμενες μελέτες για τον καρκίνο του πνεύμονα δεν διαχώριζαν τα δεδομένα των καπνιστών από εκείνα των μη καπνιστών, κάτι που περιόριζε την κατανόηση των πιθανών αιτίων στους δεύτερους. Σχεδιάσαμε μια μελέτη που συλλέγει δεδομένα από μη καπνιστές σε όλο τον κόσμο και χρησιμοποιεί τη γονιδιωματική για να εντοπίσει ποιοι περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορεί να προκαλούν αυτούς τους καρκίνους.»
Καρκίνος του πνεύμονα και ρύπανση- Αναλυτικά τα ευρήματα
Παρόλο που το κάπνισμα παραμένει ο μεγαλύτερος παράγοντας κινδύνου για τον καρκίνο του πνεύμονα, εκτιμάται ότι σχεδόν 6.000 άνθρωποι που δεν έχουν καπνίσει ποτέ πεθαίνουν από τη νόσο κάθε χρόνο. Ενώ τα ποσοστά καπνίσματος μειώνονται, ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι τα περιστατικά καρκίνου του πνεύμονα σε μη καπνιστές αυξάνονται με ανησυχητικό ρυθμό, με τον αριθμό να διπλασιάζεται μεταξύ 2008 και 2014.
Στη νέα μελέτη, οι επιστήμονες ανέλυσαν ολόκληρο το γενετικό υλικό όγκων των πνευμόνων που αφαιρέθηκαν από 871 άτομα που δεν είχαν καπνίσει ποτέ σε Ευρώπη, Βόρεια Αμερική, Αφρική και Ασία.
Διαπίστωσαν ότι όσο υψηλότερα ήταν τα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης σε μια περιοχή, τόσο περισσότερες μεταλλάξεις που προκαλούν ή ευνοούν τον καρκίνο υπήρχαν στους όγκους των ανθρώπων. Τα σωματίδια PM2.5 συνδέθηκαν ιδιαίτερα με μεταλλάξεις σε γονίδια όπως το TP53, το οποίο στο παρελθόν έχει επίσης συσχετιστεί με το κάπνισμα, ακόμη και αφού λήφθηκαν υπόψη παράγοντες που θα μπορούσαν να αλλοιώσουν τα αποτελέσματα, όπως το φύλο και η ηλικία. Πολλές μελέτες υποδεικνύουν ότι τα σωματίδια PM2.5 μπορούν να εισχωρήσουν στην κυκλοφορία του αίματος, όπου προκαλούν και άλλες σοβαρές ασθένειες, όπως καρδιακές παθήσεις.
Οι ερευνητές δήλωσαν ότι τα άτομα που εκτίθενται σε μεγαλύτερα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης είχαν επίσης πιο κοντά τελομερή. Τα τελομερή είναι προστατευτικά άκρα του DNA που βρίσκονται στα άκρα των χρωμοσωμάτων και τείνουν να γίνονται πιο μικρά με την ηλικία, επομένως η πρόωρη μείωση του μήκους τους θεωρείται ένδειξη ταχείας γήρανσης.
Μιλώντας στο περιοδικό Nature, οι ερευνητές ανέφεραν ότι τα αυξανόμενα επίπεδα PM2.5 «θα μπορούσαν να προκαλούν επιπλέον βλάβες στο DNA σε ανθρώπους που ζουν σε περιοχές με αυξημένη ρύπανση». Οι ίδιοι ανέφεραν επίσης ότι τα πνευμονικά κύτταρα ενδέχεται να υποβάλλονται σε περισσότερες κυτταρικές διαιρέσεις σε μολυσμένα περιβάλλοντα.
Η εν λόγω μελέτη προστίθεται σε έναν αυξανόμενο όγκο αποδείξεων που δείχνουν ότι τα σωματίδια PM2.5 αποτελούν σημαντικό παράγοντα κινδύνου για τον καρκίνο του πνεύμονα.
Πηγή: https://www.vita.gr