7/6/2025
Μια νέα και εκτενής επιστημονική μελέτη έρχεται να ενισχύσει τις ήδη διαμορφωμένες απόψεις σχετικά με τον ρόλο των υδατανθράκων (και συγκεκριμένα των σύνθετων και υψηλής ποιότητας μορφών τους) στην προώθηση της υγιούς γήρανσης και της μακροζωίας, ιδιαίτερα στις γυναίκες.
Η έρευνα, που δημοσιεύθηκε στις 16 Μαΐου στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό JAMA Network Open, βασίστηκε σε δεδομένα από περισσότερες από 47.000 γυναίκες ηλικίας 70 έως 93 ετών και ανέλυσε πώς οι διατροφικές επιλογές κατά τη μέση ηλικία επηρεάζουν τη συνολική ποιότητα της ζωής δεκαετίες αργότερα.
Τα ευρήματα: Σύνθετοι υδατάνθρακες, φυτικές ίνες και πιθανότητες για υγιή γήρανση
Η μελέτη, που διεξήχθη από επιστήμονες του Jean Mayer USDA Human Nutrition Research Center on Aging (HNRCA) στο Πανεπιστήμιο Tufts και τη Σχολή Δημόσιας Υγείας T.H. Chan του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, κατέληξε σε συμπεράσματα που τονίζουν τον θεμελιώδη ρόλο της ποιότητας των υδατανθράκων στην υγεία.
Συγκεκριμένα, γυναίκες που κατανάλωναν υψηλότερες ποσότητες σύνθετων υδατανθράκων και φυτικών ινών κατά τη μέση ηλικία είχαν από 6% έως 37% μεγαλύτερες πιθανότητες να γερνούν υγιώς, δηλαδή χωρίς σοβαρές χρόνιες ασθένειες, με καλή σωματική, ψυχική και γνωστική υγεία.
Αντιθέτως, η αυξημένη κατανάλωση επεξεργασμένων υδατανθράκων και αμυλούχων λαχανικών συσχετίστηκε με 13% μικρότερες πιθανότητες για υγιή γήρανση.
Η «υγιής γήρανση» στην παρούσα μελέτη ορίστηκε ως η απουσία 11 χρόνιων παθήσεων, η καλή γνωστική και σωματική λειτουργικότητα και η διατήρηση της ψυχικής υγείας.
Μακροχρόνια παρακολούθηση και μεθοδολογία
Το ερευνητικό δείγμα προήλθε από τη Μελέτη Υγείας των Νοσηλευτών (Nurses’ Health Study), τη μεγαλύτερη σε διάρκεια μελέτη για παράγοντες κινδύνου χρόνιων ασθενειών στις γυναίκες. Η διατροφική συμπεριφορά των συμμετεχουσών καταγράφηκε μέσω ερωτηματολογίων συχνότητας τροφίμων κάθε τέσσερα χρόνια, σε χρονική περίοδο που εκτείνεται από το 1984 έως το 2016.
Οι ερευνητές υπολόγισαν όχι μόνο τη συνολική πρόσληψη υδατανθράκων, αλλά και τον γλυκαιμικό δείκτη (ΓΔ) και το γλυκαιμικό φορτίο (ΓΦ) της διατροφής. Έγινε διάκριση μεταξύ:
- Υδατανθράκων υψηλής ποιότητας (π.χ. δημητριακά ολικής αλέσεως, φρούτα, λαχανικά, όσπρια),
- Επεξεργασμένων υδατανθράκων (π.χ. ζάχαρη, λευκό αλεύρι),
- Και αμυλούχων λαχανικών (π.χ. πατάτες).
Από τις 47.000 γυναίκες, 3.706 πληρούσαν τα αυστηρά κριτήρια της υγιούς γήρανσης.
Οι δηλώσεις των ειδικών: Η ποιότητα των υδατανθράκων έχει σημασία
Ο Dr. Andres Ardisson Korat, επιστήμονας του HNRCA και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, τόνισε: «Όλοι έχουμε ακούσει ότι οι διαφορετικοί υδατάνθρακες επιδρούν διαφορετικά στο βάρος ή τα επίπεδα ενέργειας, αλλά αυτή η μελέτη μάς επιτρέπει να κατανοήσουμε τον ρόλο τους τρεις δεκαετίες μετά την κατανάλωσή τους. Τα ευρήματά μας δείχνουν ξεκάθαρα πως η ποιότητα των υδατανθράκων είναι κρίσιμη για την υγιή γήρανση».
Ο καθηγητής Qi Sun, από τη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Χάρβαρντ και ανώτερος συγγραφέας της μελέτης, πρόσθεσε: «Τα αποτελέσματα είναι συνεπή με προηγούμενες έρευνες που συσχετίζουν την κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, δημητριακών ολικής αλέσεως και οσπρίων με χαμηλότερους κινδύνους χρόνιων παθήσεων και τώρα βλέπουμε την επίδραση και στη γνωστική και σωματική λειτουργία».
Ειδικοί εκτός μελέτης: Η έρευνα επιβεβαιώνει διατροφικές συστάσεις
Ο Dr. Mir Ali, βαριατρικός χειρουργός και διευθυντής στο MemorialCare Surgical Weight Loss Center στην Καλιφόρνια, επιβεβαίωσε πως τα αποτελέσματα είναι «απόλυτα ευθυγραμμισμένα» με τις τρέχουσες διατροφικές οδηγίες: «Οι σύνθετοι υδατάνθρακες έχουν χαμηλό ΓΔ και ΓΦ και προάγουν θετικά αποτελέσματα στην υγεία. Αντιθέτως, τα απλά σάκχαρα οδηγούν σε αιχμές ινσουλίνης, αυξημένο κίνδυνο ινσουλινοαντίστασης, χρόνιας φλεγμονής και μεταβολικού συνδρόμου».
Η Dr. Sheryl Ross, γυναικολόγος στο Providence Saint John’s Health Center, επισήμανε: «Δεν προκαλεί έκπληξη το ότι οι υδατάνθρακες υψηλής ποιότητας συνδέονται με υγιέστερη και μακρύτερη ζωή. Η λεπτομέρεια στη διατροφή αποκτά ιδιαίτερη σημασία στην υποστήριξη της μακροζωίας».
Γιατί είναι ωφέλιμοι οι σύνθετοι υδατάνθρακες;
Οι σύνθετοι υδατάνθρακες είναι πλούσιοι σε φυτικές ίνες, προάγουν τον κορεσμό, ρυθμίζουν το σάκχαρο στο αίμα και παρέχουν βασικά μικροθρεπτικά συστατικά όπως:
- Βιταμίνες του συμπλέγματος Β (Β6, θειαμίνη, φυλλικό οξύ)
- Κάλιο (ρυθμίζει την πίεση και τα επίπεδα γλυκόζης)
- Μαγνήσιο
- Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα
- Αντιοξειδωτικά φυτοθρεπτικά συστατικά (καροτενοειδή, φλαβονοειδή)
Η διαιτολόγος Michelle Routhenstein σημείωσε ότι η κατανάλωση σύνθετων υδατανθράκων ενισχύει επίσης την παραγωγή βουτυρικού οξέος στο έντερο, ένα λιπαρό οξύ βραχείας αλυσίδας που βελτιώνει την εντερική υγεία και προστατεύει την καρδιαγγειακή λειτουργία.
Σημαντικές πηγές υδατανθράκων υψηλής ποιότητας
Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι καλύτερες πηγές είναι:
- Μη αμυλούχα λαχανικά: μπρόκολο, σπανάκι, λαχανίδα
- Φρούτα: μήλα, μούρα, πορτοκάλια
- Όσπρια: φακές, ρεβίθια, μαύρα φασόλια
- Δημητριακά ολικής αλέσεως: βρώμη, καστανό ρύζι, κινόα, ψωμί ολικής