5/3/2025
Η ενδομητρίωση επηρεάζει εκατομμύρια γυναίκες παγκοσμίως, προκαλώντας πόνο, στρες και δυσκολίες στην καθημερινότητά τους. Η θεραπεία της ενδομητρίωσης εξαρτάται πάντα από το στάδιο της νόσου, την ηλικία της ασθενούς, τα ενδεχόμενα σχέδιά της για εγκυμοσύνη, καθώς και τη διάρκεια των συμπτωμάτων.
Στο παρακάτω άρθρο θα εξετάσουμε τις διαθέσιμες θεραπευτικές επιλογές για την ενδομητρίωση, όπως η φαρμακευτική αγωγή και η χειρουργική θεραπεία, ενώ θα αναλύσουμε και τη σημασία της πρόληψης μέσω αλλαγών στον τρόπο ζωής. Επιπλέον, θα εξετάσουμε τις διάφορες ψυχολογικές και κοινωνικές επιπτώσεις της ενδομητρίωσης, όπως και τις στρατηγικές που μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση της διαχείρισης των συμπτωμάτων και στην ενίσχυση της ποιότητας ζωής των ασθενών.
Κύριε Σκλαβούνε, ποιες είναι οι διαθέσιμες θεραπείες για την ενδομητρίωση; Υπάρχει πρόληψη για την ενδομητρίωση;
Η θεραπεία της ενδομητρίωσης μπορεί να είναι είτε φαρμακευτική είτε χειρουργική ή να περιλαμβάνει συνδυασμό και των δύο. Το είδος της θεραπείας που θα επιλεγεί εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως η ηλικία της ασθενούς, η επιθυμία της για εγκυμοσύνη, η ένταση και η διάρκεια των συμπτωμάτων, το στάδιο της νόσου, καθώς και το αν αποτελεί πρωτοπαθή νόσο ή υποτροπή.
Γενικά, υπάρχουν δύο κύριες θεραπευτικές επιλογές: η χειρουργική και η φαρμακευτική θεραπεία.
Η φαρμακευτική (ορμονική) θεραπεία αφορά στη χορήγηση φαρμάκων, τα οποία προκαλούν αμηνόρροια και καταστολή της σύνθεσης των οιστρογόνων, οδηγώντας έτσι τις ενδομητριωσικές εστίες σε ατροφία. Αυτή η θεραπεία ενδείκνυται κυρίως σε ασθενείς χωρίς εκτεταμένες συμφύσεις και κάποιο πρόβλημα γονιμότητας, αλλά και για την ανακούφιση των συμπτωμάτων, με κύριο αυτό του πόνου. Οι ουσίες που περιλαμβάνονται στη φαρμακευτική θεραπεία είναι αρκετές, όπως τα προγεσταγόνα, η γκεστρινόνη, η νταναζόλη, η μιφεπριστόνη, οι GnRH–αγωνιστές. Μετά από συνεχή χορήγηση για 6-12 μήνες, τα αντισυλληπτικά δισκία μπορεί να έχουν αποτέλεσμα στην αντιμετώπιση της ενδομητρίωσης και στην ανακούφιση των συμπτωμάτων, όπως το πυελικό άλγος και η δυσμηνόρροια, σε ποσοστά που κυμαίνονται μεταξύ 60 και 95%.
H χειρουργική θεραπεία περιλαμβάνει ως επί το πλείστον μεθόδους ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής. Σε αυτές περιλαμβάνονται η λαπαροσκόπηση κι η ρομποτική χειρουργική.
Η λαπαροσκόπηση πραγματοποιείται υπό γενική αναισθησία. Είναι συνήθως ελάχιστα επεμβατική, δηλαδή όσο το δυνατόν πιο ήπια, και αφήνει μόνο πολύ μικρές εξωτερικές ουλές. Κατά τη διάρκεια της επέμβασης, η κοιλιακή κοιλότητα διογκώνεται με δύο έως τρία λίτρα διοξειδίου του άνθρακα. Αυτό διευρύνει το πεδίο εξέτασης και βελτιώνει την ορατότητα. Ταυτόχρονα, δημιουργείται έτσι περισσότερος χώρος μεταξύ των οργάνων για τη θεραπεία. Για τη διάγνωση της ενδομητρίωσης, κατά τη διάρκεια της επέμβασης λαμβάνεται δείγμα ιστού, το οποίο στη συνέχεια αναλύεται στο εργαστήριο.
Μέσω της χειρουργικής επέμβασης γίνεται η αφαίρεση όλων των εστιών ενδομητρίωσης από την κοιλιά της ασθενούς. Κατά τη διάρκεια της επέμβασης, ο Γυναικολόγος ερευνά την κοιλιακή κοιλότητα για εστίες ενδομητρίωσης. Αυτές στη συνέχεια είτε καταστρέφονται με ρεύμα υψηλής συχνότητας, θερμότητα ή λέιζερ είτε αφαιρούνται. Η λαπαροσκόπηση διαρκεί συνήθως περίπου 30 λεπτά. Η διάρκεια της νοσηλείας εξαρτάται επίσης από τον τύπο και την πορεία της επέμβασης. Στην περίπτωση μικρών επεμβάσεων, ο ασθενής μπορεί συνήθως να εξέλθει από το νοσοκομείο την ίδια ημέρα.
Σε πιο προχωρημένες καταστάσεις ενδομητρίωσης μπορεί να επιλεγεί επίσης η αφαίρεση της ενδομητρίωσης μέσω ρομποτικής χειρουργικής. Σε ένα ρομποτικό χειρουργικό σύστημα, οι ρομποτικοί βραχίονες καθοδηγούν τα εργαλεία στην κοιλιακή κοιλότητα, τα οποία ελέγχονται από τον ειδικό στη ρομποτική χειρουργική Γυναικολόγο. Αυτός κάθεται σε μια κονσόλα και βλέπει τη χειρουργική περιοχή σε μια οθόνη σε τρισδιάστατη ανάλυση που μεγεθύνεται πολλές φορές. Αυτή η χειρουργική μέθοδος είναι ιδιαίτερα κατάλληλη για προχωρημένα ευρήματα με συμφύσεις ή/και βαθιά εντερική διήθηση ή διήθηση της ουροδόχου κύστης. Οι χειρουργικές επεμβάσεις με τη βοήθεια ρομπότ πραγματοποιούνται ήδη σε ορισμένα κέντρα ενδομητρίωσης στη χώρα μας.
Στον τομέα της πρόληψης της ενδομητρίωσης πρέπει να αναφέρουμε ότι δεν είναι προς το παρόν δυνατή. Ωστόσο, διάφορες έρευνες έχουν δείξει ότι υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες του τρόπου ζωής που μπορεί να επηρεάσουν τον κίνδυνο εμφάνισης της πάθησης.
Για την πρόληψη της ενδομητρίωσης, πρέπει να δοθεί μεγάλη σημασία στη μείωση των επιμέρους παραγόντων κινδύνου:
Διατροφή
- Υψηλή κατανάλωση λίπους: Τα κορεσμένα λιπαρά οξέα και ιδίως τα trans λιπαρά είναι ύποπτα ότι ευνοούν την ανάπτυξη φλεγμονής και ορμονικών διαταραχών.
- Χαμηλή πρόσληψη ωμέγα-3 λιπαρών οξέων: τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα έχουν αντιφλεγμονώδη δράση και μπορούν ενδεχομένως να μειώσουν τον κίνδυνο ενδομητρίωσης.
- Κόκκινο κρέας: η υψηλή πρόσληψη κόκκινου κρέατος συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο ενδομητρίωσης.
Άλλες συνήθειες τρόπου ζωής
- Καπνός (κάπνισμα): μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδα των οιστρογόνων και έτσι δυνητικά να προωθήσει την παθογένεια της ενδομητρίωσης.
- Αλκοόλ: μελέτες δείχνουν πιθανή συσχέτιση μεταξύ της κατανάλωσης αλκοόλ και του αυξημένου κινδύνου ενδομητρίωσης λόγω της επίδρασής του στο μεταβολισμό των οιστρογόνων.
Ψυχοκοινωνικοί παράγοντες
- Στρες: το χρόνιο στρες μπορεί να αποδυναμώσει το ανοσοποιητικό σύστημα και να αυξήσει τις φλεγμονώδεις διεργασίες που σχετίζονται με την ενδομητρίωση.
Ποιες είναι, τέλος, οι επιπτώσεις της ενδομητρίωσης στην καθημερινή ζωή και ποια είναι η καταλληλότερη διαχείριση;
Μια μελέτη ήδη από το 2011 έδειξε ότι το 48% των ατόμων με ενδομητρίωση υποφέρουν από ήπια συμπτώματα κατάθλιψης και το 62% από ήπια συμπτώματα άγχους. Σύμφωνα με τη μελέτη, το 16,7% πάσχει από μέτρια έως σοβαρή κατάθλιψη και το 31,4% από μέτρια έως σοβαρή αγχώδη διαταραχή. Εκτός από τις αγχώδεις διαταραχές και την κατάθλιψη, η ενδομητρίωση αυξάνει επίσης τον κίνδυνο άλλων ασθενειών που σχετίζονται με το άγχος, της ΔΕΠΥ, καθώς και του εθισμού στο αλκοόλ και τα ναρκωτικά. Τα αποτελέσματα αυτά δείχνουν τη σημασία της ψυχολογικής υποστήριξης για τις πάσχουσες από ενδομητρίωση.
Ο ψυχοκοινωνικός αντίκτυπος στη ζωή των πασχόντων είναι επίσης τεράστιος: το 16% των πασχόντων από ενδομητρίωση αναφέρουν απουσίες από την εκπαίδευση, το 51% αναφέρουν προβλήματα στην εργασία (το 24% των οποίων οφείλονται σε απουσίες λόγω ενδομητρίωσης). Το 50% ανέφερε προβλήματα στη σχέση τους. Η μελέτη αυτή έδειξε επίσης οτι το 10% χώρισε από τον σύντροφό του ως αποτέλεσμα των επιπτώσεων από την ύπαρξη της ενδομητρίωσης.
Προκειμένου να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής, παρά την ύπαρξη της ενδομητρίωσης, είναι σημαντικό να ενσωματωθούν διάφορες στρατηγικές στην καθημερινή ζωή μιας πάσχουσας γυναίκας. Ένα πρώτο βήμα μπορεί να είναι να αναγνωρίσει κανείς τις δικές του επιλογές για να επηρεάσει τα συμπτώματα, οι οποίες μπορούν να βελτιωθούν περαιτέρω κατά την αντιμετώπιση της ασθένειας.
Οι ακόλουθες στρατηγικές μπορεί να είναι χρήσιμες για την αντιμετώπιση του πόνου καθώς και του ψυχολογικού στρες:
- Ενσωμάτωση των ασκήσεων ηρεμίας/διαλογισμού στην καθημερινή ζωή
Η εκμάθηση τεχνικών χαλάρωσης μπορεί να βοηθήσει να ηρεμήσει το σώμα και να μειώσει την αίσθηση του πόνου. Ο χρόνιος πόνος μπορεί να προκαλέσει αλλαγές στον μυϊκό τόνο και έτσι να οδηγήσει σε ένταση, κακή στάση του σώματος και ανισορροπίες. Οι τεχνικές χαλάρωσης μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της μυϊκής έντασης και στην ανακούφιση του πόνου. Η χαλάρωση μπορεί να επιτευχθεί, για παράδειγμα, μέσω της γιόγκα, του διαλογισμού, της προοδευτικής μυϊκής χαλάρωσης, ή του Τάι Τσι.
- Διατήρηση ή αύξηση των κοινωνικών επαφών
Η διατήρηση κοινωνικών επαφών μπορεί να προσφέρει συναισθηματική υποστήριξη και να βοηθήσει τις ασθενείς να νιώσουν κατανόηση κι υποστήριξη.
- Κατευθύνοντας την αντίληψη της πραγματικότητας μακριά από τον πόνο
Με το να κατευθύνουν οι πάσχουσες από ενδομητρίωση την αντίληψή τους μακριά από τον πόνο μπορεί να είναι χρήσιμο για να μην επικεντρώνονται αποκλειστικά στα συμπτώματα της νόσου.
- Αθλητικές δραστηριότητες
Με την άσκηση απελευθερώνονται αντιφλεγμονώδεις ουσίες στο σώμα, οι οποίες με τη σειρά τους μπορούν να ανακουφίσουν τον πόνο. Η ελαφριά άσκηση μπορεί επίσης να χαλαρώσει τις κράμπες και έτσι να μειώσει τον πόνο, ειδικά κατά τη διάρκεια της περιόδου μιας γυναίκας.
- Ψυχοθεραπεία
Διάφορες μορφές ψυχοθεραπείας έχουν χρησιμοποιηθεί από καιρό για τη θεραπεία ασθενών με χρόνιο πόνο. Αν και είναι συχνά δύσκολο να μετρηθεί η ακριβής επίδρασή τους στον πόνο, εντούτοις έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά στην πράξη. Υπάρχουν πολλές διαφορετικές μορφές ψυχοθεραπείας που μπορούν να βοηθήσουν στον χρόνιο πόνο, όπως η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία, η θεραπεία βιοανάδρασης, η θεραπεία χαλάρωσης ή η υπνοθεραπεία. Επιπλέον, ο χρόνιος πόνος, που μερικές φορές προκαλείται από ενδομητρίωση, έχει συχνά σοβαρό ψυχολογικό αντίκτυπο. Μπορούν να οδηγήσουν σε κατάθλιψη ή καταθλιπτικές διαθέσεις ή ακόμα και σε κρίσεις άγχους και απομόνωση. Η ψυχοθεραπεία μπορεί να είναι ιδιαίτερα σημαντική σε αυτές τις περιπτώσεις
Ευχαριστούμε θερμά τον Δρ. Παναγιώτη Σκλαβούνο, Μαιευτήρα-Γυναικολόγο, Γυναικολόγο-Ογκολόγο για τις επιστημονικές πληροφορίες.
Πηγή: https://www.newsbeast.gr
Πηγή φωτογραφίας: https://secure.gravatar.com
