8/4/2024
Χωρίς τις διατάξεις για τη δόμηση στα εκτός σχεδίου οικόπεδα που μπλοκάρουν οι δικαστικές αποφάσεις του ΣτΕ, βγήκε μέσα στο Σαββατοκύριακο σε δημόσια διαβούλευση έως τις 15 Απριλίου το περιβαλλοντικό-ενεργειακό νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, στο οποίο περιλαμβάνονται όλες οι ρυθμίσεις για την καταπολέμηση της αυθαίρετης δόμησης αλλά και τα μέτρα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής αλλά και της διαχείρισης και προστασίας των δασών.
Αρχής γενομένης από τα αυθαίρετα, το σχέδιο νόμου, ορίζει τον οδικό χάρτη των κατεδαφίσεων, δίνοντας απόλυτη προτεραιότητα στο σύνολο των νέων αυθαίρετων κατασκευών που ανεγέρθηκαν μετά την 1η Ιανουαρίου 2024, σε όσα κατασκευάστηκαν μετά την 28η Ιουλίου 2011 αλλά και όσα επιχείρησαν να νομιμοποιηθούν με ψευδείς δηλώσεις.
Ο νόμος προβλέπει αντίστοιχα ότι θα κατεδαφίζεται αριθμός αυθαιρέτων κατ’ ελάχιστον ίσος με τον αριθμό των οριστικών πρωτοκόλλων κατεδάφισης του 2022, κατά 50% με κριτήρια χρονικής προτεραιότητας και κατά 50% με κριτήρια περιβαλλοντικά και χωροταξικά, τα οποία θα εξειδικεύονται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Κατά παρέκκλιση των ανωτέρω, δύναται να προτεραιοποιούνται και περιπτώσεις αυθαίρετων κατασκευών, οι οποίες κρίνεται ότι συνεπάγονται σημαντική περιβαλλοντική όχληση. Στον προϋπολογισμό του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών εγγράφεται υποχρεωτικώς το απαραίτητο κονδύλι για τις κατεδαφίσεις όλων των αυθαιρέτων κατασκευών των δύο προηγούμενων ετών, από το τρέχον έτος κατ’ ελάχιστον.
Ηλεκτρονική πλατφόρμα
Σε πρώτη φάση, δημιουργείται μια νέα ηλεκτρονική πλατφόρμα για τον εντοπισμό αυθαιρέτων που θα λειτουργήσει το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ), η οποία θα αξιοποιεί την χρήση δορυφορικών εικόνων και μη επανδρωμένων σκαφών (drones).
Πρόκειται για ένα υποσύστημα περιοδικής χαρτογράφησης και εντοπισμού κάθε νέου κτίσματος εντός και εκτός σχεδίου πόλεως, με σκοπό την προστασία του περιβάλλοντος, τον αποτελεσματικότερο έλεγχο και την καταστολή των αυθαιρέτων.
Τα ηνία των ελέγχων αναλαμβάνει το ΥΠΕΝ μέσω των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος, οι οποίοι θα συγκροτούν και τα ειδικά κλιμάκια ελέγχου και αυτοψίας, αποτελούμενα από τουλάχιστον δύο άτομα, ενώ οι έλεγχοι θα μπορούν να διεξάγονται και από ιδιώτες ελεγκτές δόμησης του ειδικού μητρώου που τηρείται στο ΥΠΕΝ. Το έργο των κατεδαφίσεων περνά στα υπουργεία Περιβάλλοντος ή Υποδομών μέσω σύναψης προγραμματικών συμβάσεων.
Στη νέα ψηφιακή πλατφόρμα θα καταχωρίζονται πολεοδομικές παρανομίες, οι οποίες θα προκύπτουν έπειτα από καταγγελίες πολιτών. Η υποβολή καταγγελίας για αυθαίρετα στο ηλεκτρονικό σύστημα θα γίνεται με την καταβολή παραβόλου 200 ευρώ (από 300 ευρώ που προέβλεπε το draft του πολυνομοσχεδίου). Το ποσό θα επιστρέφεται στον καταγγέλλοντα εάν το «κάρφωμα» επαληθευθεί από τους ελεγκτές δόμησης. Αντίστοιχα, τα έσοδα που θα εισπράττονται θα διατίθενται για την καταβολή των αποζημιώσεων και για τα έξοδα των ελεγκτών δόμησης που θα διεξάγουν τους ελέγχους.
Οι καταγγελίες θα υποβάλλονται ηλεκτρονικά από τον ενδιαφερόμενο, τον πληρεξούσιο δικηγόρο του ή από εξουσιοδοτούμενο μηχανικό κάνοντας χρήση ενός σχετικού τυποποιημένου εντύπου καταγγελίας.
Σε περίπτωση απόρριψης της καταγγελίας, αρχειοθέτησής της, ή παραίτησης του ενδιαφερομένου, το παράβολο θα καταπίπτει υπέρ του Πράσινου Ταμείου.
Δικαίωμα προσφυγής
Κατά της έκθεσης αυτοψίας, ο ενδιαφερόμενος θα μπορεί να ασκήσει προσφυγή στο Κεντρικό Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων Β’ εντός δέκα ημερών από την τοιχοκόλληση της έκθεσης αυτοψίας στο ακίνητο. Δυνατότητα προσφυγής δεν θα δίνεται εάν κατά τον έλεγχο διαπιστωθεί ότι εκτελούνται οικοδομικές εργασίες και δεν υπάρχει έγκυρη πινακίδα του έργου, εάν πρόκειται για αυθαίρετα σε δάση, σε δημόσια κτήματα, στον αιγιαλό, στη ζώνη παραλίας, σε Α ζώνη αρχαιολογικού χώρου, σε ιστορικό τόπο, παραδοσιακό οικισμό κλπ. Η προσφυγή θα πρέπει να συνοδεύεται από αποδεικτικό καταβολής υπέρ του «Πράσινου Ταμείου» παραβόλου ήτοι 200 ευρώ για παραβάσεις επιφάνειας έως και 30 τ.μ., 500 ευρώ για παραβάσεις επιφάνειας έως και 80 τ.μ. και 1.000 ευρώ για παραβάσεις επιφάνειας άνω των 80 τ.μ.,
Η απόφαση επί της προσφυγής θα εκδίδεται μέσα σε έναν μήνα από την υποβολή της. Το παράβολο θα επιστρέφεται στον προσφεύγοντα σε περίπτωση που η προσφυγή γίνει δεκτή, εν όλω ή εν μέρει. Σε περίπτωση απόρριψης της προσφυγής ή παρέλευσης άπρακτης της προθεσμίας για την άσκησή της, η έκθεση αυτοψίας θα καθίσταται οριστική. Η οριστική έκθεση αυτοψίας επέχει θέση πράξης διαπίστωσης παραβάσεων, βάσει της οποίας τα αυθαίρετα κτίσματα ή κατασκευές καθίστανται άμεσα κατεδαφιστέα και επισύρουν κυρώσεις.
Οι κατεδαφίσεις
Ο παραβάτης του νόμου από τη στιγμή που θα γίνει η αυτοψία θα έχει περιθώριο 10 ημερών για να αποδείξει τη νομιμότητα της κατασκευής. Διαφορετικά η αρμόδια υπηρεσία του υπουργείο Περιβάλλοντος ή του Υποδομών θα πρέπει να την κατεδαφίσει σε έναν μήνα. Θα δίνεται ωστόσο δυνατότητα προσφυγής κατά του πρωτοκόλλου κατεδάφισης στο εφετείο, που θα πρέπει να εξετάσει την υπόθεση και να εκδώσει απόφαση εντός δυόμισι μηνών. Εκτός από την κατεδάφιση θα επιβάλλονται επίσης πρόστιμα ανέγερσης και μη έγκαιρης κατεδάφισης, ποινικές κυρώσεις, αναστολή της άδειας λειτουργίας της οικονομικής δραστηριότητας και διακοπή ρευματοδότησης.
Πάντως, σε περίπτωση οικειοθελούς κατεδάφισης θα διαγράφεται το 50% του προστίμου ανέγερσης ενώ θα παύει και η ποινική δίωξη. Σε περίπτωση που ο ιδιοκτήτης προβεί στην κατεδάφιση των αυθαιρέτων κατασκευών μετά την παρέλευση της προθεσμίας τα πρόστιμα ανέγερσης θα μειώνονται ανάλογα με το πότε θα γίνει η κατεδάφιση. Η απομείωση των προστίμων δεν θα εφαρμόζεται στις περιπτώσεις αυθαιρέτων σε δάση, δασικές και αναδασωτέες εκτάσεις, στον αιγιαλό, την παραλία κλπ., σε προστατευόμενες περιοχές Natura και σε περιπτώσεις εργασιών που εκτελούνται επ’ αυτοφώρω.
Εάν ο ιδιοκτήτης, προβεί στη νομιμοποίηση των αυθαίρετων κατασκευών, θα επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με το 50% του προστίμου ανέγερσης, καθώς και πρόστιμο μη συμμόρφωσης με την υποχρέωση κατεδάφισης, από τη διαπίστωση του αυθαιρέτου έως την ημερομηνία έκδοσης της οικοδομικής άδειας. Σε κτίρια που διαθέτουν οικοδομική άδεια, λειτουργούν βιομηχανικές και βιοτεχνικές χρήσεις και έχει συντελεστεί υπέρβαση καθ` ύψος έως δύο μέτρα, θα επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με το 30% του προστίμου ανέγερσης και μη συμμόρφωσης με την υποχρέωση κατεδάφισης.
Εάν τη διαδικασία κατεδάφισης αναλάβει το Ελληνικό Δημόσιο και διαπιστωθεί άρνηση των εργολάβων να εκτελέσουν συμβάσεις κατεδάφισης θα μπορεί, ο Γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, με απόφασή του, να επιβάλλει πρόστιμο από 6.000 ευρώ έως 10.000 ευρώ, ανάλογα με το βάρος της παράβασης, βάσει της οποίας επιβάλλεται η κατεδάφιση.
Οι προωθούμενες ρυθμίσεις προβλέπουν ότι θα κατεδαφίζεται κατ’ απόλυτη προτεραιότητα το σύνολο των νέων χωρίς άδεια αυθαιρέτων κατασκευών που κατασκευάστηκαν μετά την 1η Ιανουαρίου 2024. Πρωτόκολλα κατεδάφισης που θα έχουν εκδοθεί έως την έναρξη ισχύος των προωθούμενων ρυθμίσεων θα εκτελούνται με βάση τη χρονική σειρά εγκατάστασης της αυθαιρεσίας, έως και τις 31-12-2024.
Τα πρόστιμα
Τα πρόστιμα ανέγερσης θα υπολογίζονται βάσει της αξίας του αυθαιρέτου επί το συντελεστή περιβαλλοντικής επιβάρυνσης. Η αξία του αυθαιρέτου θα υπολογίζεται ως το γινόμενο της επιφάνειάς του, πολλαπλασιαζόμενης επί την τιμή ζώνης της περιοχής του ακινήτου ενώ ο συντελεστής περιβαλλοντικής επιβάρυνσης θα ορίζεται σε 1,2 για σοβαρές αυθαιρεσίες (εντός περιοχών Natura, δασών, ρεμάτων, αιγιαλού κ.ά.) και σε 1 για τις υπόλοιπες περιπτώσεις αυθαιρέτων. Το ελάχιστο ύψος του προστίμου ανέγερσης ξεκινά από 250 έως 1.500 ευρώ ανάλογα με την περίπτωση.
Από την τοιχοκόλληση της έκθεσης αυτοψίας έως την κατεδάφιση ή τη νομιμοποίηση των αυθαιρέτων, εφόσον προβλέπεται, θα μπορεί να επιβάλλεται για κάθε έτος μη αποκατάστασης της αυθαιρεσίας, πρόστιμο μη έγκαιρης κατεδάφισης, το οποίο θα ισούται με το 50% του προστίμου ανέγερσης. Τα πρόστιμα ανέγερσης των αυθαιρέτων θα καταβάλλονται σε 30 ισόποσες μηνιαίες δόσεις και τα πρόστιμα μη έγκαιρης κατεδάφισης σε 12 μηνιαίες δόσεις.
Αν το οφειλόμενο πρόστιμο εξοφληθεί ολόκληρο εντός του πρώτου μήνα από τη βεβαίωση του προστίμου στην αρμόδια οικονομική υπηρεσία, θα παρέχεται έκπτωση 30%. Τα επιβαλλόμενα πρόστιμα, θα αποδίδονται κατά 75% στο «Πράσινο Ταμείο» για δράσεις ελέγχου και καταστολής της αυθαίρετης δόμησης, καθώς και περιβαλλοντικού ισοζυγίου και κατά 25% στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών για την διενέργεια των κατεδαφίσεων.
Διακοπή ρευματοδότησης
Οι ιδιοκτήτες, οι εντολείς κατασκευής, εγκατάστασης αυθαιρέτων κατασκευών ή αλλαγών χρήσεως και οι εργολάβοι θα τιμωρούνται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον δύο ετών και με χρηματική ποινή από 12.600 ευρώ έως και 54.000 ευρώ. Με την ίδια ποινή θα τιμωρούνται και οι μηχανικοί που εκπόνησαν τις μελέτες ή έχουν την επίβλεψη του έργου.
Αν πρόκειται για αυθαίρετο χώρο, ο οποίος χρησιμοποιείται για την άσκηση οικονομικής δραστηριότητας θα επιβάλλεται προσωρινή αφαίρεση της άδειας ή της έγκρισης λειτουργίας και θα σφραγίζεται ο χώρος και ο εξοπλισμός. Ταυτόχρονα με τις κυρώσεις θα μπορεί να επιβάλλεται και διακοπή ρευματοδότησης κατόπιν σχετικού αιτήματος της Γενικής Διεύθυνσης Σώματος Επιθεωρητών και Ελεγκτών προς τον ΔΕΔΔΗΕ .
Οργανισμός Διαχείρισης Υδάτων Θεσσαλίας
Με το σχέδιο νόμου, θεσμοθετείται το καταστατικό της εταιρείας με την επωνυμία ΟΔΥΘ ΑΕ (Οργανισμός Διαχείρισης Υδάτων Θεσσαλίας), με σκοπό την εκπόνηση στρατηγικής για την προστασία και διαχείριση των υδάτων του Υδατικού Διαμερίσματος Θεσσαλίας. Επιπλέον αρμοδιότητες είναι η εποπτεία και επίβλεψη των στρατηγικών σχεδίων και γενικά η επίβλεψη και δραστηριοποίηση γύρω από ζητήματα που αφορούν στη χρήση ύδατος στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλίας. Στο πλαίσιο αυτά, προβλέπεται η δυνατότητα του οργανισμού να συνάπτει προγραμματικές συμβάσεις με φορείς του δημοσίου τομέα και τους ΟΤΑ.
Τα εγγειοβελτιωτικά έργα, τα έργα των δικτύων άρδευσης, οι συναφείς τεχνικές μελέτες και η παροχή συναφών υπηρεσιών, που έχουν δημοπρατηθεί ή συμβασιοποιηθεί πριν από την έναρξη ισχύος του παρόντος και υπάγονται στην αρμοδιότητα είτε της Περιφέρειας Θεσσαλίας είτε της Γενικής Γραμματείας Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, ολοκληρώνονται από την αρμόδια Υπηρεσία της Περιφέρειας Θεσσαλίας ή από τις αρμόδιες Υπηρεσίες και τα Τεχνικά Συμβούλια του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, αντιστοίχως.
Ρυθμίσεις για ΕΥΔΑΠ-ΕΥΑΘ
Με άλλη διάταξη, τροποποιείται το ισχύον θεσμικό πλαίσιο για τη συντήρηση και λειτουργία του Εξωτερικού Υδροδοτικού Συστήματος της περιοχής Πρωτευούσης, ώστε μελέτες και έργα αναβάθμισης να μπορούν να ανατεθούν στην ΕΥΔΑΠ, ενώ παράλληλα αποσαφηνίζεται το καθεστώς το οποίο θα διέπει τις συγκεκριμένες προβλέψεις. Επιπλέον ανατίθεται η ευθύνη του δικτύου ομβρίων υδάτων στην ΕΥΔΑΠ και στην ΕΥΑΘ για την καλύτερη αντιμετώπιση των ζητημάτων της διαχείρισης του δικτύου, όπως η επέκταση και η συντήρησή του.
Παράλληλα τροποποιείται το νομοθετικό πλαίσιο (ν. 2744/1999) για την επέκταση των σκοπών της ΕΥΔΑΠ ώστε να προβαίνει στη χρήση του συστήματος ύδρευσης και αποχέτευσης με σκοπό την παροχή ενίσχυσης στα έργα παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ και να διευκολύνεται η παραγωγή ύδατος προς επαναχρησιμοποίηση. Και οι δύο επεκτάσεις των σκοπών στοχεύουν στην αντιμετώπιση των σύγχρονων ενεργειακών ζητημάτων, καθώς και ζητημάτων που σχετίζονται με τη διαχείριση των υδατικών πόρων. Επιπρόσθετα, προβλέπεται ειδικότερη δυνατότητα επέκτασης των σκοπών της ΕΥΔΑΠ, ώστε να καλύπτονται και ζητήματα επεξεργασίας λυμάτων.
Διαχείριση δασών
Ορίζεται επίσης ο τρόπος σύστασης, λειτουργίας και διοίκησης των Υβριδικών Συνεργατικών Σχημάτων (Υ.Σ.Σχη), καθορίζονται οι Δασικοί Συνεταιρισμοί Εργασίας (ΔΑΣΕ) και τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα που θα μπορούν να συμμετέχουν σε αυτούς. Περαιτέρω, προβλέπεται η σύσταση Ειδικού Μητρώου στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την εγγραφή των Υ.Σ.Σχη.
Στόχος είναι να ξεκινήσει η ενεργητική διαχείριση των ελληνικών δασών και προπαντός εκείνων των δασικών οικοσυστημάτων στη νότια Ελλάδα, περιοχή περισσότερο ευάλωτη στην κλιματική κρίση, που είναι εδώ και πολλές δεκαετίες χωρίς καμία διαχείριση. Και αυτό, ώστε να αρχίσουν να απομακρύνονται οι τεράστιες ποσότητες εύφλεκτης υπερβάλλουσας βιομάζας που έχει συσσωρευτεί σε αυτά, με ταυτόχρονη ανάπτυξη της οικονομίας του δάσους.
Για το σκοπό αυτό, σύμφωνα με το ΥΠΕΝ καθιερώνεται η επιδότηση της απομάκρυνσης της βιομάζας, με ταυτόχρονη θεσμοθέτηση Υβριδικών Σχημάτων συνεργασίας δασικών συνεταιρισμών και ιδιωτικών επιχειρήσεων που μεταποιούν βιομάζα (για παραγωγή προϊόντων ξύλου, πέλετ, ενέργειας κ.λπ.), που υπό την επίβλεψη της δασικής υπηρεσίας θα αναλάβουν να εφαρμόσουν σύγχρονες, διαχειριστικές μελέτες που καθιστούν τα δάση παραγωγικά προφυλάσσοντάς τα ταυτόχρονα -κατά το δυνατόν- από τις καταστροφικές επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης.
Προβλέπεται επίσης, η δυνατότητα άμεσης μαζικής κινητοποίησης δασεργατών και των μηχανημάτων τους, σε οποιοδήποτε σημείο της χώρας, με τη δημιουργία συστήματος ενεργοποίησης των Δασικών Συνεταιρισμών Εργασίας σε περίπτωση μεγάλων δασικών πυρκαγιών (megafires), για τη δημιουργία μεγάλων αντιπυρικών ζωνών, που ενισχύουν, καταλυτικά, το έργο της πυροσβεστικής, όταν οι πυρκαγιές αποκτούν ανεξέλεγκτες διαστάσεις και έχουν μεγάλα μέτωπα και πολυήμερη διάρκεια.
Πηγή: https://www.newmoney.gr
Πηγή φωτογραφίας: https://secure.gravatar.com
