1/4/2024
Δέσμια της ταχύτητας με την οποία έβαλλε στην αγορά τις τεχνολογίες της αιολικής και ηλιακής ενέργειας, ανεβαίνοντας με γοργό ρυθμό τα σκαλοπάτια της ενεργειακής μετάβασης εμφανίζεται η Ελλάδα.
Ήδη, η διείσδυση των ΑΠΕ έχει φτάσει το 50% με την χώρα μας να εμφανίζεται μπροστά ακόμη και από ώριμες αγορές όπως η Ισπανία, η Ιταλία και η Γερμανία.
Όμως η ταχύτητα αυτή έχει αυξήσει και τις προκλήσεις αλλά και τις στρεβλώσεις που καλείται να αντιμετωπίσει, βάζοντας στην πρώτη γραμμή άμυνας των διαχειριστών (ΑΔΜΗΕ-ΔΕΔΔΗΕ) για λόγους ευστάθειας του συστήματος, τις περικοπές ενέργειας.
Ο διευθύνων σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ κ. Μάνος Μανουσάκης, δήλωσε προ ημερών ότι η Ελλάδα είναι πρωταθλητής στην Ευρώπη στην ενσωμάτωση των ΑΠΕ, όμως αυτή η επιτυχία την φέρνει 3 με 4 χρόνια νωρίτερα από τους στόχους του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ).
Η εικόνα αυτή διαμορφώνει μια πραγματικότητα που καθιστά μονόδρομο τις περικοπές ενέργειας, οι οποίες όσο περνά ο καιρός θα εντείνονται δοκιμάζοντας τα επενδυτικά σχέδια αλλά και τις χρηματοδοτήσεις των έργων.
«Το πρόβλημα είναι η προβλεψιμότητα, να μπορεί δηλαδή να υπολογιστεί με ακρίβεια το ανώτατο όριο περικοπών, στο οποίο θα υπόκειται ένα έργο ώστε να καταρτιστεί το business plan», λένε οι εταιρείες.
Οι μηδενικές τιμές στην χονδρεμπορική αγορά (ως αποτέλεσμα της υψηλής παραγωγής ΑΠΕ, της χαμηλής ζήτησης για ρεύμα και των περιορισμένων εξαγωγών) ήρθαν για να μείνουν και όπως αναφέρουν παράγοντες του χρηματοπιστωτικού τομέα αυτό είναι ένα στοιχείο που επηρεάζει τα επενδυτικά σχέδια του κλάδου.
Οι παραγωγοί με όρους σύνδεσης θα κληθούν να πάρουν ορισμένες δύσκολες αποφάσεις το επόμενο διάστημα. Είτε να επενδύσουν πρόσθετα κεφάλαια για έργα αποθήκευσης για να μετριάσουν τις περικοπές είτε να αποδεχτούν την κατάσταση ως έχει και να συνεχίσουν να βρίσκονται υπό την ομηρεία των περικοπών.
Το φρακάρισμα των δικτύων
Σήμερα, η χωρητικότητα των δικτύων ΔΕΔΔΗΕ και ΑΔΜΗΕ είναι της τάξεως των 19 GW. Σε λειτουργία είναι 13 GW επομένως απομένουν 6 GW για να ηλεκτριστούν και να μπουν στο σύστημα χωρίς σοβαρά εμπόδια συμφόρησης. Σε ότι αφορά την συνολική εικόνα, τα εγκατεστημένα έργα και τα έργα με όρους σύνδεσης ανέρχονται σε 28 GW που μαζί με τα υπεράκτια αιολικά που είναι 2 GW, φτάνουν τα 30 GW.
Τα ερωτήματα
Ένα θέμα που βάζουν το τελευταίο διάστημα στην συζήτηση οι εκπρόσωποι των ΑΠΕ είναι η ανάγκη για ένα μηχανισμό αποζημιώσεων των παραγωγών για την ενέργεια που δεν αξιοποιείται και χάνεται.
Ο ΑΔΜΗΕ, δηλώνει σε όλους τους τόνους ότι δεν σκοπεύει να αναλάβει αυτό το ρίσκο, εκτιμώντας ότι υπάρχει ο κίνδυνος να πτωχεύσει εάν η κατάσταση στην αγορά παραμείνει ανεξέλεγκτη και δεν υιοθετηθεί ένα ρυθμιστικό πλαίσιο, με βάση και την σχετική κοινοτική οδηγία.
Οι διαχειριστές ζητούν από την πολιτεία να θέσει τους κανόνες σχετικά με το ποιος θα αποζημιώνει τους παραγωγούς και από που θα προέρχονται οι πόροι των αποζημιώσεων και τονίζουν ότι σήμερα υπάρχουν πολλές αβεβαιότητες. Στο ΔΕΔΔΗΕ, είναι διασυνδεδεμένα 7,5 GW ΑΠΕ και στο ΑΔΜΗΕ 5,5 GW, όμως μέχρι στιγμής δυνατότητα περικοπών μπορεί να εξασφαλιστεί μόνο στο 1,5 GW.
Γίνεται προσπάθεια για περικοπές με μεγαλύτερη ισχύ, τόνισε την περασμένη εβδομάδα στο ενεργειακό συνέδριο του energyprerss, η κ. Βάσω Νταλή, Γενική Διευθύντρια Ανάπτυξης και Διαχείρισης Δικτύου. Μέχρι σήμερα, η πλειοψηφία των έργων που περικόπτεται ανήκει στην κατηγορία της υψηλής τάσης γεγονός που προκαλεί εύλογες αντιδράσεις στον κλάδο.
Γιατί έχουμε περικοπές
Οι περικοπές στις ΑΠΕ συνιστούν ένα απ’ τα πιο περίπλοκα ζητήματα που αντιμετωπίζουν αυτή την περίοδο διαχειριστές και επενδυτές. Σύμφωνα με τον κ. Σταύρο Παπαθανασίου καθηγητή ΕΜΠ και Συντονιστή της Επιτροπής που έχει συσταθεί στο ΥΠΕΝ για να διαχειριστεί τα «αγκάθια» των περικοπών, ο ρόλος της πολιτείας είναι να περιορίσει το φαινόμενο για λόγους αποδοτικότητας των έργων αλλά και να τις καταστήσει προβλέψιμες -στο βαθμό που αυτό είναι εφικτό για λόγους επενδυτικής ασφάλειας.
Στο πρόσφατο συνέδριο Power&Gas, στελέχη της αγοράς εκτίμησαν ότι το επόμενο διάστημα θα υπάρξει κύμα μαζικής αποχώρησης εταιρειών από την ελληνική αγορά, επειδή οι συνθήκες όπως διαμορφώνονται καθιστούν μη βιώσιμα και μη χρηματοδοτήσιμα τα έργα.
Από το Νοέμβριο του 2023 έχει συσταθεί στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Επιτροπή με αντικείμενο την ακτινογραφία των περικοπών (που οφείλονται, με ποιο τρόπο μπορούν να αντιμετωπιστούν, πως υπολογίζονται, πώς κατανέμονται ανά τεχνολογία κ.α). Η επιτροπή αυτή θα εξετάσει επίσης εάν μπορούν να περιοριστούν, αξιοποιώντας την τεχνολογία της αποθήκευσης και πως αυτή θα βοηθήσει στην καλύτερη διαχείριση του ηλεκτρικού χώρου.
Η υφυπουργός Ενέργειας κ. Αλεξάνδρα Σδούκου έχει εκτιμήσει ότι μια πρώτη εικόνα συμπερασμάτων για το που βαδίζει η αγορά θα έχουμε μέσα στον Απρίλιο.
«Στις περικοπές ουσιαστικά μιλάμε πρωτίστως για χαμένες μεγαβατώρες όμως οι λόγοι που συμβαίνουν μπορεί να είναι αρκετά διαφορετικοί» ανέφερε ο κ. Παπαθανασίου και μίλησε για δύο κυρίως κατηγορίες. Οι πρώτες είναι αυτές που συμβαίνουν σε επίπεδο αγορών και οφείλονται σε ανεπάρκεια ζήτησης. Οι περικοπές αυτές είναι ήδη πολύ σημαντικές και θα είναι κυρίαρχες όσο αυξάνεται η διείσδυση των ΑΠΕ και εκδηλώνονται κατά κύριο λόγο στην ημερήσια αγορά και δευτερευόντως στην αγορά εξισορρόπησης.
Ο δεύτερος λόγος περικοπών είναι ο κορεσμός των τοπικών δικτύων. Ακόμα κι αν υπάρχει επαρκής ζήτηση για να απορροφήσει την διαθέσιμη παραγωγή, η παραγωγή αυτή μπορεί να μην μπορεί να διακινηθεί στο δίκτυο λόγω κορεσμού και λόγω υπέρβασης ικανότητας των τοπικών δικτύων ή άλλων τεχνικών παραγόντων. Και στις δύο περιπτώσεις η αντιμετώπιση του προβλήματος περνάει από την αποθήκευση καθώς εκτιμάται ότι θα συμβάλλει στην καλύτερη απορρόφηση της ενέργειας από ΑΠΕ.
Ο ρόλος της αποθήκευσης
Το ΕΣΕΚ μέχρι το 2030 προβλέπει ότι τα έργα αποθήκευσης θα φτάσουν τα 3,1 GW. Όμως υπάρχουν απόψεις που εκτιμούν ότι ο αριθμός είναι μικρός για να αντιμετωπιστεί το γαϊτανάκι των περικοπών. Σύμφωνα με τον κ. Παντελή Μπίσκα, Καθηγητή ΑΠΘ, τις τελευταίες εβδομάδες του Μαρτίου έγιναν περικοπές που έφτασαν σε ένα Σαββατοκύριακο τα 2,5 GW πανελλαδικά ενώ ακολούθησαν περικοπές 1.200-1.300 μεγαβάτ και καθημερινές. Με ορατότητα το 2030, ανέφερε ότι τα μοντέλα δείχνουν ότι με βάση και όλες τις σχεδιαζόμενες διασυνδέσεις, οι περικοπές θα φτάνουν τα 3,8 GW και αν προστεθεί και το καλώδιο της Αιγύπτου, έως τα 6,8 γιγαβάτ. Ο μόνος τρόπος να αντιμετωπιστούν οι περικοπές είναι η ανάπτυξη των διασυνδέσεων και της αποθήκευσης.
Κατά τον κ. Μπίσκα, για κάθε 500 MW νέων μπαταριών αποφεύγονται 310.000-590.000 μεγαβατώρες σε περικοπές και για κάθε 500 μεγαβάτ νέων διασυνδέσεων αποφεύγονται 308.000 μεγαβατώρες περικοπών.
Η συνολική ζημιά από την μη ύπαρξη επαρκούς αποθήκευσης εκτιμάται σε 218-253 εκατ. ευρώ ετησίως. Ερώτημα για τις μπαταρίες είναι και το IRR των έργων, το οποίο υπολογίζεται κοντά στο 7%.
Πηγή: https://www.newmoney.gr
Πηγή φωτογραφίας: https://secure.gravatar.com
