26/11/2023
Στα ραντάρ πανίσχυρων διεθνών κολοσσών ξαναμπαίνει η Ελλάδα, αφού οι περιοχές καταλληλότητας για τα θαλάσσια αιολικά πάρκα που ανακοινώθηκαν πριν από λίγες ημέρες προσθέτουν στον παγκόσμιο χάρτη της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας και τη χώρα μας.
Γάλλοι, Γερμανοί, Βρετανοί και Σκανδιναβοί κάνουν παρέλαση στην Αθήνα τις τελευταίες εβδομάδες, με την πρωτεύουσα να διεκδικεί τον ρόλο ενός hub πλωτής αιολικής ενέργειας που ενεργοποιεί συμμαχίες και οξύνει τον ανταγωνισμό για το μοίρασμα της πίτας των 2 GW έως το 2030, που προβλέπεται να κινητοποιήσουν επενδύσεις άνω των 6 δισ. ευρώ. Στη μακρά λίστα των διεθνών μνηστήρων φιγουράρουν ονόματα όπως η γερμανική RWE, η δανέζικη Copenhagen Offshore Partners (COP), η γαλλική TotalEnergies, η Ocean Wind (joint venture Εngie και EDPR), η βρετανική SSE Renewables, η βρετανο-ολλανδική Shell, η ισπανική Iberdrola, η αυστραλιανή Corio του ομίλου Macquarie, η αμερικανική Αmeresco, η βελγική Parkwind κ.ά. Δίπλα στα διεθνή μεγαθήρια στοιχίζονται και οι ελληνικοί όμιλοι με δυναμική παρουσία στις ΑΠΕ όπως η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ (έχει συνάψει συμφωνία με την Ocean Wind), η Helleniq Energy (με την RWE), η Μυτιληναίος (με τη COP) αλλά και άλλες μεγάλες εταιρείες που κρατούν επτασφράγιστο μυστικό τις συμμαχίες τους για τις θαλάσσιες ανεμογεννήτριες όπως η ΔΕΗ, η Motor Oil (έχει υπογράψει μνημόνιο συνεργασίας με τη Masdar των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων), ο όμιλος Κοπελούζου.
Ποιοι από τους εν δυνάμει επενδυτές θα ανέβουν στο τρένο των υπεράκτιων αιολικών είναι ακόμη πολύ νωρίς να πούμε. Πάντως το νήμα της αδειοδότησης έκοψαν την περασμένη εβδομάδα, η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή και η Θρακική Αιολική, συμφερόντων του κ. Δημήτρη Κοπελούζου, οι οποίες θα αναπτύξουν τα πρώτα πιλοτικά έργα. Οι δύο εταιρείες πήραν τις πρώτες άδειες έρευνας για υπεράκτια αιολικά στη θαλάσσια περιοχή του Εβρου και ΒΑ της Σαμοθράκης, συνολικής ισχύος έως 600 MW.
Οι προβλέψεις μιλούν για δεύτερο γύρο επιχειρηματικών συνεργασιών μεταξύ των πρωταγωνιστών της νέας αγοράς αφενός γιατί η πίτα των θαλάσσιων πάρκων δεν είναι μεγάλη, αφετέρου γιατί τα ρίσκα και η βιωσιμότητα των έργων είναι το μέγα ζητούμενο που θα καθορίσει την επιτυχία των μεγάλων επενδύσεων.
Η πρόσφατη αποχώρηση του δανέζικου κολοσσού Orsted Wind από δύο έργα στο Νιου Τζέρσεϊ στην Αμερική, εξαιτίας της δυσκολίας να υλοποιήσει τα business plans, προκαλεί ισχυρές αναταράξεις στον κλάδο.
Η μετοχή της μεγαλύτερης εταιρείας υπεράκτιας αιολικής ενέργειας που ελέγχει το 16% της παγκόσμιας αγοράς έχασε το 50% της αξίας της από τα τέλη Αυγούστου μέχρι σήμερα, προκαλώντας ισχυρό πλήγμα στο κύρος και την αξιοπιστία της. Στέλνει όμως και ένα σαφές μήνυμα προς τους stakeholders της αγοράς ότι η κατάρρευση των τιμών στα offshore αιολικά, που σε κάποια έργα στις ΗΠΑ έπεσαν ακόμη και κάτω από τα 50 δολάρια η μεγαβατώρα, μπορεί να εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους σε μια περίοδο εκτίναξης του κόστους χρήματος.
Στελέχη ελληνικών εταιρειών αναφέρουν ότι για να αποφευχθούν οι κίνδυνοι αυτοί θα πρέπει οι ταρίφες να μην είναι κλειδωμένες. Να υπάρχει δηλαδή ένας δείκτης αναφοράς (indexed) ώστε να μπορεί να αναπροσαρμόζεται η τιμή που παίρνει ένα έργο σε έναν διαγωνισμό σε σχέση με την τιμή που θα εξασφαλίσει όταν υλοποιηθεί. Αυτό, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη της εφοδιαστικής αλυσίδας (εξοπλισμού, αναβάθμισης λιμένων, συναρμολόγησης κ.ά.), θα επιτρέψει την αξιοποίηση στο μέγιστο των τεχνολογικών προκλήσεων που φέρνει η υπεράκτια αιολική ενέργεια.
Η ομάδα κρούσης των ξένων στην Αθήνα
Η παρουσίαση του εθνικού σχεδίου για τα υπεράκτια αιολικά που έγινε πριν από λίγες ημέρες αναθερμαίνει το ενδιαφέρον των πολυεθνικών κολοσσών παρά τις απουσίες κάποιων πολύ δυνατών παικτών της αγοράς, συμπεριλαμβανομένης της νορβηγικής Equinor. Ωστόσο οι Νορβηγοί διατηρούν το ενδιαφέρουν τους για την Ελλάδα και την ερχόμενη εβδομάδα στελέχη της Norwegian Offshore Wind, που αποτελεί κόμβο ανταλλαγής πληροφοριών και γνώσεων στη βιομηχανία των offshore αιολικών, θα επισκεφτούν την Αθήνα πραγματοποιώντας σειρά επαφών με ελληνικές εταιρείες σε εκδήλωση της ΕΛΕΤΑΕΝ για την ανάπτυξη της εγχώριας εφοδιαστικής αλυσίδας.
Πολλές από τις πολυεθνικές εταιρείες συντονίζουν τις ελληνικές μπίζνες από το εξωτερικό, υπάρχουν όμως και άλλοι που ανοίγουν γραφεία στην Αθήνα και επιλέγουν Έλληνες να τα στελεχώσουν, με στόχο να έχουν τους δικούς τους τοποτηρητές και γνώστες των ιδιαιτεροτήτων της ελληνικής αγοράς και της κουλτούρας.
Κώστας Παπαμαντέλλος (Eπικεφαλής της RWE στην Ελλάδα): Πλάνο για 8 GW έως το 2030 και συνεργασίες στην Ελλάδα
Ο κ. Κώστας Παπαμαντέλλος με 20ετή εμπειρία στη βιομηχανία της ενέργειας είναι ανώτατο στέλεχος της γερμανικής RWE στην Ελλάδα και επικεφαλής του τομέα της ενεργειακής μετάβασης του ομίλου. Γιος του πρώην διοικητή της ΔΕΗ Δημήτρη Παπαμαντέλλου, πριν από τη RWE εργάστηκε στην Boston Consulting και τον όμιλο Βιοχάλκο.
Η RWE Offshore Wind είναι η δεύτερη μεγαλύτερη υπεράκτια εταιρεία στον κόσμο με 3,3 GW, τα οποία θα φτάσουν στα 8 GW έως το 2030. Στην Ελλάδα έχει συνάψει συνεργασία με τη Helleniq Energy στα offshore αιολικά από το καλοκαίρι του 2022, παρά το γεγονός ότι στον τομέα της ηλιακής ενέργειας έχει στρατηγική συμμαχία με τη ΔΕΗ.
Η RWE επενδύει δισεκατομμύρια ευρώ στην ανάπτυξη της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας, έχοντας σύνθετα έργα στην Ευρώπη, στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ασία. Τον προηγούμενο μήνα υπέγραψε συμβόλαιο για την ανάπτυξη θαλάσσιου αιολικού 1,3 GW στη Νέα Υόρκη, που θα τροφοδοτεί με πράσινη ενέργεια 500.000 οικιακούς χρήστες και θα μειώσει κατά 5% τις εκπομπές ρύπων σε όλη την αμερικανική μεγαλούπολη.
Εχουν ήδη ολοκληρωθεί τα υπεράκτια αιολικά πάρκα στο Triton Knoll στη Βρετανία ισχύος 850 MW με 90 ανεμογεννήτριες των 9,5 MW η καθεμία και στο Kaskasi στη Βόρεια Θάλασσα ισχύος 342 MW με 38 τουρμπίνες των 9 MW.
Αποφασιστικά βήματα κάνει και με τους προμηθευτές της και για τη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος. Για τον λόγο αυτό αξιοποιεί τα πρώτα ανακυκλώσιμα πτερύγια στο υπεράκτιο αιολικό πάρκο Kaskasi που επιτρέπουν την επαναχρησιμοποίησή τους και μετά το τέλος ζωής τους.
Στέφανος Λιάλιος (Country Manager Cero Generation): Ο αυστραλιανός γίγαντας της Macquarie και η Ελλάδα
Με διπλό «καπέλο» στον τομέα των ΑΠΕ αναπτύσσεται στην Ελλάδα ο αυστραλιανός γίγαντας της Macquarie.
Το γενικό πρόσταγμα στις ΑΠΕ έχει η Cero Generation, η οποία διαθέτει ένα ισχυρό pipeline έργων συνολικής δυναμικότητας 3,4 GW σε φωτοβολταϊκά και 1,2 GW στον τομέα της αποθήκευσης. Το τιμόνι της εταιρείας στην Ελλάδα (Country Manager) κρατά ο κ. Στέφανος Λιάλιος με θητεία στη Phanes Group στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, με δραστηριότητες στην ηλιακή ενέργεια και τις επενδύσεις, και προηγουμένως στη Lightsource bp κ.α.
Ξεχωριστός επενδυτικός βραχίονας στον τομέα των υπεράκτιων αιολικών πάρκων αποτελεί η Corio Generation, η οποία ανήκει στο χαρτοφυλάκιο της Macquarie Asset Management και λειτουργεί ως ανεξάρτητη εταιρεία στην ανάπτυξη υπεράκτιων αιολικών πάρκων σε παγκόσμιο επίπεδο.
Οι δραστηριότητες στην Ελλάδα συντονίζονται από την εταιρεία στο Λονδίνο, η οποία έχει την ευθύνη για όλα τα διεθνή projects στα υπεράκτια. Η Corio διαθέτει έργα σε διαφορετικά σημεία του πλανήτη, συμπεριλαμβανομένου του βραβευμένου «Attentive Energy One» στη Νέα Υόρκη. Πρόκειται για δύο υπεράκτια αιολικά έργα συνδυασμένης ισχύος 3 GW στην ανατολική ακτή των Ηνωμένων Πολιτειών που θα τροφοδοτήσουν με ενέργεια 2,2 εκατομμύρια σπίτια.
Το «Attentive Energy One» βρίσκεται στα ανοιχτά της Νέας Υόρκης και κατασκευάζεται από τις Corio Generation, Rise Light & Power και TotalEnergies. Η Corio έχει επίσης έργα σε εξέλιξη σε πολλές χώρες της Ευρώπης. Αυτή την περίοδο αξιολογεί ευκαιρίες στη Νότια Ευρώπη, σε χώρες όπως η Πορτογαλία και η Ελλάδα. Η τεχνογνωσία που έχει αναπτύξει στον συγκεκριμένο τομέα και η πρόσβαση σε επενδυτικά κεφάλαια αποτελούν μεγάλο διαβατήριο για τις μπίζνες στα θαλάσσια αιολικά. Σήμερα η εταιρεία κατέχει ένα από τα μεγαλύτερα παγκόσμια χαρτοφυλάκια υπεράκτιων αιολικών πάρκων, με πάνω από 30 GW σε όλη την Ευρώπη, την περιοχή της Ασίας – Ειρηνικού και την Αμερική. Το χαρτοφυλάκιό της καλύπτει τόσο εδραιωμένες όσο και αναδυόμενες αγορές, καθώς και τεχνολογίες πλωτής και σταθερής βάσης. Πριν από λίγες ημέρες η Corio υπέγραψε μνημόνιο συνεργασίας με την ελληνική Globalsat, με σκοπό την αξιολόγηση πιθανών περιοχών για την ανάπτυξη υπεράκτιων αιολικών πάρκων.
Νικόλαος Αλαγιάλογλου (Γενικός διευθυντής της Copenhagen Offshore Partners): Ο γίγαντας των υπεράκτιων που συμμαχεί με τη Μυτιληναίος
Το δικό της γραφείο στην Ελλάδα ενισχύει και η COP, με επικεφαλής τον κ. Νικόλαο Αλαγιάλογλου, εγκαινιάζοντας τα νέα της γραφεία στην Αθήνα στα μέσα της περασμένης εβδομάδας. Η σκανδιναβική εταιρεία μετά τη στρατηγική συνεργασία που έχει συνάψει με τον όμιλο Μυτιληναίου για την ανάπτυξη των offshore αιολικών αποφάσισε να δημιουργήσει στην Αθήνα ένα διεθνές hub, με στόχο την εξεύρεση ταλέντων και προσωπικού, που συνιστά αυτή την περίοδο μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις του κλάδου.
Το ελληνικό υποκατάστημα της εταιρείας έχει εξελιχθεί δυναμικά αφού από τα δύο άτομα με τα οποία αρχικά είχε στελεχωθεί η ομάδα της COP σήμερα απαρτίζεται από 16 άτομα με στόχο τη διεύρυνσή της τα επόμενα χρόνια. Η εταιρεία διαθέτει ένα χαρτοφυλάκιο έργων με πάνω από 50 GW υπεράκτιας αιολικής ισχύος, από τα οποία το 1/3 είναι τεχνολογίας πλωτών θαλάσσιων πάρκων.
Η COP συνεργάζεται αποκλειστικά με την Copenhagen Infrastructure Partners (CIP), που είναι η μεγαλύτερη διαχειρίστρια κεφαλαίων στον κόσμο. Η CIP διαχειρίζεται 11 funds διεθνώς και έχει συγκεντρώσει περί τα 26 δισ. ευρώ για επενδύσεις σε έργα ΑΠΕ και συναφών υποδομών από 150 διεθνείς επενδυτές.
Βασίλης Σπηλιωτόπουλος (Country Manager SSE Renewables): Ενας ενεργειακός κολοσσός με κεφαλαιοποίηση 20 δισ. ευρώ
Ενα αντιαίο χαρτοφυλάκιο χερσαίων, υπεράκτιων αιολικών και υδροηλεκτρικών έργων περίπου 4 GW, με pipeline που φτάνει στα 11 GW, αναπτύσσει διεθνώς ο πανίσχυρος βρετανικός όμιλος. Η SSE Renewables με κεφαλαιοποίηση 20 δισ. ευρώ στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου διοικείται στην Ελλάδα από τον κ. Βασίλη Σπηλιωτόπουλο, ένα από τα πλέον καταξιωμένα στελέχη της αγοράς.
Η εταιρεία διείσδυσε πριν από ενάμιση χρόνο στην αγορά των ΑΠΕ μετά την αποτυχία της Siemens Gamesa στη Νότια Ευρώπη να διαχειριστεί την έκρηξη των τιμών στις πρώτες ύλες και τις δυσκολίες στην εφοδιαστική αλυσίδα. Σωσίβιο για την εταιρεία ήταν η συμφωνία με τους Βρετανούς ύψους σχεδόν 600 εκατ. ευρώ για την πώληση του χαρτοφυλακίου τους συνολικής ισχύος 3,9 GW.
Περίπου τα μισά από αυτά τα έργα βρίσκονται στην Ισπανία και τα υπόλοιπα στη Γαλλία, στην Ιταλία και την Ελλάδα, όπου το χαρτοφυλάκιο της Siemens Gamesa υπολογίζεται σε 600-700 MW. Η SSE κατασκευάζει το μεγαλύτερο αιολικό πάρκο στον κόσμο, το Dogger Βank, δυναμικότητας 3,6 GW, 130 χλμ. από την ακτή του Γιορκσάιρ, και είναι από τους υπολογίσιμους διεθνείς παίκτες της εγχώριας αγοράς των θαλάσσιων αιολικών πάρκων.
Η εταιρεία υλοποιεί ένα αντιαίο επενδυτικό πλάνο που φτάνει στα 12,5 δισ. λίρες έως το 2026. Στόχος της στρατηγικής του ομίλου είναι ο τριπλασιασμός της παραγωγής ΑΠΕ από τα επίπεδα του 2019, σε 30 TWh, έως το 2030.
Μικέλης Χατζηγάκης (Διευθύνων σύμβουλος της Hexicon Power): «Μεγάλη ευκαιρία για τη χώρα τα offshore αιολικά»
Mε Ελληνα μάνατζερ τον κ. Μικέλη Χατζηγάκη μπαίνει στον στίβο των υπεράκτιων αιολικών και η σουδική Hexicon. Η σκανδιναβική εταιρεία που δραστηριοποιείται στον κλάδο των πλωτών υπεράκτιων αιολικών από το 2009 βρίσκεται στη χώρα μας τον τελευταίο χρόνο παρακολουθώντας από κοντά την κυβερνητική πρόοδο στον τομέα των επενδύσεων στις ελληνικές θάλασσες.
Ο κ. Χατζηγάκης είναι γιος του πρώην υπουργού και ιστορικού στελέχους της Ν.Δ. Σωτήρη Χατζηγάκη, ο οποίος πέραν της πολιτικής έχει αναπτύξει πλούσια δραστηριότητα στον χώρο των επιχειρήσεων. Μετά τις σπουδές του στο London School of Economics (LSE), στο Tufts University της Βοστόνης και το Harvard εργάστηκε ως οικονομικός σύμβουλος στην εταιρεία συμβούλων Boston Consulting, εστιάζοντας στον τομέα των τραπεζών. Προτού ενταχθεί στη Hexicon ήταν στην Cobblestone Energy, κορυφαία βρετανική εταιρεία εμπορίας ηλεκτρικής ενέργειας.
Kατά τον κ. Χατζηγάκη, τα υπεράκτια αιολικά είναι έργα υψηλής προστιθέμενης αξίας και μπορούν να δημιουργήσουν εξειδικευμένες και υψηλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας. Ο ίδιος εκτιμά ότι η τεχνολογία αυτή δίνει μια πρωτοφανή ευκαιρία στη χώρα μας να αναπτύξει ένα ολόκληρο εγχώριο οικοσύστημα γύρω από τα υπεράκτια και να οργανώσει μια ελληνική εφοδιαστική αλυσίδα που θα τονώσει την εγχώρια βιομηχανία.
Η εταιρεία είναι σε περισσότερες από 20 χώρες με χαρτοφυλάκιο έργων 20 GW και πάνω από 16 πλωτά αιολικά έργα. Η διαφορά με τoυς υπόλοιπες πολυεθνικούς ομίλους είναι ότι η Hexicon αναλαμβάνει το project management, αναπτύσσει την τεχνολογία και σταδιακά πουλάει τα μερίδιά της στα πλωτά πάρκα που δημιουργεί σε μεγάλες εταιρείες του κλάδου.
Οι Σουηδοί διαθέτουν τη δική τους πατενταρισμένη τεχνολογία υπό την επωνυμία TwinWind, με έμφαση στις δίδυμες ανεμογεννήτριες πάνω σε μια πλατφόρμα οι οποίες μπορούν να παράσχουν περισσότερη ισχύ με μικρότερο κόστος. Η συγκεκριμένη τεχνολογία προσφέρεται για τοποθέτηση σε βαθύτερες θάλασσες, όπως στην περίπτωση της Ελλάδας. To μεγαλύτερο έργο που αναπτύσσει στην παρούσα φάση αφορά πάρκο 1,3 GW στη Νότια Κορέα, σε συνεργασία με τη Shell.
Παναγιώτης Κόντης (Eπικεφαλής ΝΑ Ευρώπης της Αmeresco): Σε συζητήσεις για ευρωπαϊκές συμμαχίες στα υπεράκτια αιολικά
Ο κ. Γιώργος Σακκελάρης, ομογενής επιχειρηματίας από τις ΗΠΑ, και ο στενός του συνεργάτης Παναγιώτης Κόντης βρίσκονται πίσω από τη στρατηγική διεύρυνσης των δραστηριοτήτων της Ameresco στην ελληνική αγορά.
«Δύο γεωγραφικές περιοχές στην Ευρώπη έχουν τόσο καλό αιολικό δυναμικό: η μία είναι ο κόλπος της Μασσαλίας και ο άλλος το Αιγαίο», δηλώνει στο «business stories» ο κ. Κόντης, ο οποίος πρόσφατα χρίστηκε αντιπρόεδρος ΝΑ Ευρώπης για λογαριασμό της αμερικανικής εταιρείας. Οπως ο ίδιος αποκαλύπτει, η Ameresco έχει αποφασίσει να επεκταθεί στον τομέα αυτό στην Ε.Ε. ξεκινώντας από την ελληνική αγορά.
Στο πλαίσιο αυτό, γίνονται συζητήσεις με ευρωπαϊκές εταιρείες για την από κοινού κάθοδο στους διαγωνισμούς για τα υπεράκτια αιολικά, τονίζοντας ότι πρόκειται για έργα μεγάλης κλίμακας που θα κινητοποιήσουν διεθνή μεγαθήρια. Σήμερα η Ameresco αυξάνει τον βηματισμό της στην Ελλάδα στον τομέα των ΑΠΕ. Μέχρι στιγμής έχει υλοποιηθεί το 75% του φωτοβολταϊκού πάρκου ισχύος 100 MW στη Δράμα, το οποίο θα είναι το πρώτο έργο ΑΠΕ στη χώρα μας που θα συνάψει ιδιωτική σύμβαση αγοραπωλησίας πράσινης ενέργειας (PPA) μεγάλης κλίμακας.
Το project «Delfini», όπως ονομάζεται, κατασκευάζουν η Ameresco και η Sunel στην περιοχή της Προσοτσάνης, για λογαριασμό της Cero Generation. Το έργο πρόκειται να ολοκληρωθεί μέχρι τα τέλη του χρόνου και στη συνέχεια να «ηλεκτριστεί», κάτι που προσδιορίζεται εντός του πρώτου διμήνου του 2024. Σύντομα θα ξεκινήσει η εταιρεία και την κατασκευή του φωτοβολταϊκού πάρκου ισχύος 171 MW της ΔΕΗ Ανανεώσιμες στην Κοζάνη, σε συνεργασία με την Intrakat, ενώ βρίσκεται στο τελικό στάδιο να αναλάβει ένα νέο έργο δυναμικότητας άνω των 400 MW.
