14/7/2023
Στην Ελλάδα αυτές τις μέρες ταλαιπωρούμαστε με τον καύσωνα «Κλέων», ενώ σε πολλές ακόμη ευρωπαϊκές χώρες αναμένονται θερμοκρασίες ακόμη και πάνω από τους 47 βαθμούς Κελσίου.
Αυτές οι ακραίες καιρικές συνθήκες πολλαπλασιάζονται τα τελευταία χρόνια, με δραματικές συνέπειες και αυτό συνδέεται άμεσα με την κλιματική αλλαγή.
Όπως αναφέρει σε σχετικό άρθρο του το Yale Climate Connections η υπερβολική ζέστη μπορεί να μην προκαλεί τον ίδιο ενστικτώδη φόβο με έναν ανεμοστρόβιλο, αλλά προκαλεί σχεδόν διπλάσιους θανάτους στις ΗΠΑ κάθε χρόνο – περισσότερους από οποιονδήποτε άλλο καιρικό φαινόμενο. Καθώς το κλίμα συνεχίζει να θερμαίνεται, ο αριθμός αυτός θα μπορούσε να εκτοξευθεί στις ΗΠΑ και σε όλο τον κόσμο.
Ποια όμως είναι η σχέση μεταξύ της κλιματικής αλλαγής και των κυμάτων καύσωνα;
Η Αμερικανική Μετεωρολογική Εταιρεία ορίζει ένα κύμα καύσωνα ως «μια περίοδο ασυνήθιστα ζεστού και συνήθως υγρού καιρού». Μια σειρά από αξιοσημείωτα κύματα καύσωνα έχουν συμβεί κατά τη διάρκεια των τελευταίων δύο δεκαετιών.
Για παράδειγμα, το ευρωπαϊκό κύμα καύσωνα του 2003 εκτιμάται ότι προκάλεσε 70.000 θανάτους και οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη που προκαλείται από τον άνθρωπο τουλάχιστον διπλασίασε τον κίνδυνο ενός κύματος καύσωνα αυτού του μεγέθους.
Το 2010, 56.000 άνθρωποι πέθαναν σε ένα κύμα καύσωνα στη Ρωσία. Μια μελέτη του 2011 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπάρχει 80% πιθανότητα το κύμα καύσωνα να μην είχε συμβεί χωρίς την υπερθέρμανση του πλανήτη.
Ένα κύμα καύσωνα – με το παρατσούκλι «Lucifer» – συνέβη στη νότια Ευρώπη το 2017. Σε μια μελέτη που διεξήχθη από το World Weather Attribution, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το φαινόμενο είναι 10 φορές πιο πιθανό από ό, τι θα ήταν στις αρχές του 1900.
Οι επιστήμονες μελέτησαν επίσης ένα καλοκαιρινό γεγονός του 2018 που εξάπλωσε υψηλότατη θερμότητα από την Ιαπωνία στον Καναδά, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι το μέγεθος του γεγονότος ήταν άνευ προηγουμένου κάτι που δεν θα ήταν δυνατό χωρίς την κλιματική αλλαγή.
Το ζοφερό μέλλον
Όπως όλα δείχνουν, το παρελθόν είναι απλώς ένας ασήμαντος πρόδρομος ενός πολύ θερμότερου μέλλοντος. Σε μια μελέτη του 2019, ερευνητές του Πανεπιστημίου του Πρίνστον διαπίστωσαν ότι καθώς αυξάνονται οι παγκόσμιες θερμοκρασίες, τα κύματα καύσωνα θα γίνουν πιο συχνά και ο χρόνος μεταξύ τους μικρότερος.
Μια έρευνα για τα μελλοντικά περιφερειακά κύματα καύσωνα διαπιστώνει ότι ο αριθμός των ημερών καύσωνα μπορεί να αυξηθεί κατά 4 έως 34 ημέρες ανά εποχή για κάθε έναν βαθμό Κελσίου υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Χαρακτηριστική είναι και η εκτίμηση του ειδικού επιστήμονα James Hansen που προειδοποίησε ότι «οι τροπικές περιοχές και η Μέση Ανατολή το καλοκαίρι κινδυνεύουν να γίνουν πρακτικά ακατοίκητες μέχρι το τέλος του αιώνα, εάν συνεχιστούν οι συνήθεις εκπομπές ορυκτών καυσίμων».
Ποιες είναι οι συνέπειες
Μια μεγάλη αύξηση της θερμοκρασίας έχει πολλές συνέπειες, όπως:
-Τα έντονα θαλάσσια κύματα καύσωνα μπορεί να εξαλείψουν την πλειονότητα των παγκόσμιων κοραλλιογενών υφάλων μέχρι τα μέσα του αιώνα, μαζί με τα ευάλωτα πλάσματα που βασίζονται σε αυτούς και τα οφέλη για τους ανθρώπους.
-Οι θερμότερες μέρες εξατμίζουν περισσότερη υγρασία από το έδαφος, «στεγνώνοντας» τη βλάστηση και προκαλώντας απώλειες στη γεωργία, αλλά και πιο έντονες και μεγαλύτερης διάρκειας πυρκαγιές.
-Οι χώροι εργασίας μπορεί να γίνουν λιγότερο ασφαλείς και παραγωγικοί, καθώς η αύξηση της θερμότητας και της υγρασίας ωθεί στα όρια της ανθρώπινης ανοχής. Επίσης οι εργαζόμενοι σε εξωτερικούς χώρους διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο ασθενειών και θανάτων που σχετίζονται με τη θερμοκρασία.
-Το βασικότερο, ότι θα συμβούν περισσότερες ασθένειες και θάνατοι που σχετίζονται με την υψηλή θερμοκρασία. Μια μελέτη ήδη από το 2017 αναφέρει ότι «είναι η συνεχής φύση των κυμάτων καύσωνα που επιβάλλουν πιο καταστροφικές επιπτώσεις από τις ακραίες θερμοκρασίες σε μία μόνο ημέρα. Τα υπερβολικά ποσοστά ανθρώπινης θνησιμότητας συνδέονται σαφώς με παρατεταμένες ακραίες θερμοκρασίες».
Χρειάζεται άμεση δράση
Απέναντι σε όλα αυτά υπάρχουν αρκετά που μπορούν ακόμα να γίνουν τώρα ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι επιπτώσεις. Χρειάζεται άμεση και συλλογική κινητοποίηση. Οι κοινωνίες μπορούν επενδύσουν σε επιθετικά βήματα για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα και άλλων αερίων που παγιδεύουν τη θερμότητα.
Στις ΗΠΑ η Επιτροπή Εθνικής Αξιολόγησης του Κλίματος εκτιμά ότι οι μισοί από τους εκεί προβλεπόμενους θανάτους μπορούν να αποφευχθούν εάν η παγκόσμια κοινότητα αναλάβει ταχεία δράση για το κλίμα. Επειδή ωστόσο μέρος της προβλεπόμενης ανόδου της θερμοκρασίας είναι ήδη αναπόφευκτο, θα πρέπει επίσης να προσαρμοστούμε σε έναν πιο ζεστό κόσμο, για παράδειγμα φυτεύοντας δέντρα σκιάς και διασφαλίζοντας ότι οι άνθρωποι έχουν πρόσβαση σε κέντρα ψύξης.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι καλπάζουσα κλιματική αλλαγή φέρνει συχνότερους και πιο βασανιστικούς καύσωνες. Έτσι δεν υπάρχει ούτε λεπτό για χάσιμο προκειμένου να μπει ένα φρένο…
