17/3/2022
Εξετάζοντας το πρόβλημα του κατακερματισμού του σπερματικού DNA.
Όλο και πιο συχνά τα τελευταία χρόνια συναντάμε νέα ζευγάρια που ζουν με το άγχος και τη στεναχώρια της ανεξήγητης υπογονιμότητας αλλά και των επαναλαμβανόμενων αποβολών. Αυτή η αδυναμία επίτευξης εγκυμοσύνης συχνά οδηγεί πολλά ζευγάρια στην απογοήτευση και την αποθάρρυνση λόγω της ανεξήγητης υπογονιμότητας.
Ανεξήγητη υπογονιμότητα χαρακτηρίζεται η κατάσταση αυτή κατά την οποία το ζευγάρι δεν μπορεί να συλλάβει παρά το γεγονός ότι όλες οι εξετάσεις τους δείχνουν φυσιολογικές.
Πότε όμως μπορούμε να πούμε ότι ευθύνεται ο άντρας;
Μια σειρά από ανδρολογικές εξετάσεις και εργαστηριακές αναλύσεις μπορούν να διερευνήσουν πλήρως και να εντοπίσουν αν η υπογονιμότητα σε ένα ζευγάρι είναι γένους… αρσενικού. Ωστόσο κάποια προβλήματα που οφείλονται στον αντρικό παράγοντα χρειάζονται εξειδικευμένες εξετάσεις ανδρολογίας για να διαγνωστούν.
Μία από αυτές τις «αντρικές» αιτίες αδυναμίας επίτευξης εγκυμοσύνης είναι ο κατακερματισμός του DNA του σπέρματος. Πιο συγκεκριμένα, όταν μιλάμε για κατακερματισμό του DNA του σπέρματος και απόπτωση, μιλάμε, για αυτοκαταστροφή των κυττάρων. Υψηλά ποσοστά σπερματοζωαρίων με κατακερματισμένο DNA, είναι συχνά, το αίτιο της αντρικής υπογονιμότητας, που δεν μπορεί να ανιχνευθεί με τις συμβατικές εξετάσεις. Το ποσοστό της αντρικής υπογονιμότητας, η οποία οφείλεται σε DNA απόπτωση σπέρματος, δεν είναι μικρό, αγγίζει το 15%. Το αντρικό αυτό πρόβλημα διαγιγνώσκεται με μια ειδική εξέταση σπέρματος η οποία δεν περιλαμβάνεται στις εξετάσεις ρουτίνας και γίνεται μόνο όταν ο ιατρός το θεωρήσει απαραίτητο.
Έλεγχος κατακερματισμού DNA
Η πιο σημαντική εξέταση λοιπόν για τη λειτουργικότητα του σπέρματος είναι η μέτρηση του κατακερματισμού του σπερματικού DNA και συστήνεται συνήθως όταν έχουμε περιστατικά επαναλαμβανόμενων αποτυχημένων προσπαθειών εξωσωματικής, πρόωρων τοκετών και αποβολών. H συγκεκριμένη εξέταση αποτελεί δείκτη ακεραιότητας του μορίου του DNA, υψηλές τιμές του οποίου συνδέονται με χαμηλά ποσοστά επίτευξης εγκυμοσύνης, κακής ποιότητας έμβρυα, αναστολή της ανάπτυξής τους, υψηλά ποσοστά αποβολών και υψηλά ποσοστά εμφάνισης συγγενών ανωμαλιών στους απογόνους.
Ποια είναι η διαγνωστική πληροφορία που λαμβάνουμε;
Η εξέταση αυτή αξιολογεί την παρουσία κατατμήσεων στο DNA με την πλέον ενδεδειγμένη μέθοδο SCD, η οποία είναι απλή, γρήγορη και αξιόπιστη δίνοντας άμεσο αποτέλεσμα για την ακεραιότητα της δομής του DNA. Αυτό μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα καθώς η γενετική ακεραιότητα του σπερματοζωαρίου είναι απαραίτητη για τη φυσιολογική ανάπτυξη του εμβρύου. Υψηλό επίπεδο κατακερματισμού του DNA στα κύτταρα του σπέρματος μπορεί να διαπιστωθεί ακόμη και σε περιπτώσεις που όλες οι υπόλοιπες σπερματολογικές παράμετροι κυμαίνονται σε φυσιολογικά επίπεδα.
Υψηλά ποσοστά κατακερματισμού σπερματικού DNA και παλίνδρομες κυήσεις
Όταν τα σπερματοζωάρια δεν είναι γενετικά ακέραια, λόγω του κατακερματισμού του DNA τους, (DNA fragmentation) τότε τα έμβρυα που μπορεί να προκύψουν, είναι πολύ πιθανό να μην έχουν φυσιολογική ανάπτυξη και η εγκυμοσύνη να μην προχωρήσει, να είναι παλίνδρομη.
Ποια είναι η θεραπευτική προσέγγιση για το πρόβλημα της αυξημένης απόπτωσης;
Η θεραπευτική προσσέγγιση σε αυτό το πρόβλημα, μοιράζεται σε δύο κατευθύνσεις.
Η πρώτη έχει να κάνει με την αλλαγή του τρόπου ζωής με την υιοθέτηση υγιών συνηθειών αλλά και μιας διατροφής σχεδιασμένης ώστε να προστατεύει τον άντρα από το οξειδωτικό στρες. Ευεργετική μπορεί να αποδειχθεί η λήψη συγκεκριμένων βιταμινών από τον άντρα, όπως C, E, και ιχνοστοιχείων όπως το σελήνιο και ο ψευδάργυρος.
Η δεύτερη προσέγγιση μας είναι η εξωσωματική γονιμοποίηση με τη χρήση της τεχνικής του PICSI που είναι μια καινοτόμος μέθοδος και αποτελεί εξέλιξη της τεχνικής της μικρογονιμοποίησης (ICSI). Συνίσταται σε ζευγάρια όταν διαπιστώνονται υψηλά ποσοστά ανδρικής υπογονιμότητας και χρειάζεται να εφαρμοστεί η μικρογονιμοποίηση (ICSI), αλλά κι όταν υπάρχει επιπλέον διάγνωση υψηλού ποσοστού κατακερματισμού του σπερματικού DNA.
Όλες οι νεότερες επιστημονικές εξελίξεις που αφορούν στην υπογονιμότητα που οφείλεται στον ανδρικό παράγοντα αναμένεται να συζητηθούν στο 3ο Επιστημονικό Συμπόσιο Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής με τίτλο: «Υπογονιμότητα γένους…αρσενικού» το οποίο θα πραγματοποιηθεί από τις 18-20 Μαρτίου 2022, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
Παναγιώτης Ψαθάς MD, PhD – Μαιευτήρας – Χειρουργός Γυναικολόγος – Μέλος της ιατρικής ομάδας δημιουργίας και διαχείρισης της Μονάδας Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής Institute of Life – ΙΑΣΩ https://ppsathas.com
