9/2/2022
Μια συχνή διάγνωση σε παιδιά είναι η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής με/χωρίς Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ). Τα κυριότερα συμπτώματα που παρουσιάζονται είναι ελλείμματα στη λειτουργία της προσοχής (εστίαση, διατήρηση), υπερκινητικότητα και παρορμητικότητα.
Επιπλέον, συνοδά συμπτώματα είναι η επιθετική συμπεριφορά, ελλείμματα στη μνήμη, ανυπακοή, μειωμένη αυτοαντίληψη, μη ολοκλήρωση καθηκόντων, μειωμένη σχολική επίδοση κ.ά.
Η εμφάνιση της ΔΕΠ-Υ διεθνώς κυμαίνεται από 2 έως 18% στον μαθητικό πληθυσμό και είναι συχνότερη στα αγόρια. Η διάγνωση γίνεται από παιδοψυχίατρο, σύμφωνα με τα αντίστοιχα διαγνωστικά κριτήρια και με ερωτηματολόγια που συμπληρώνονται από γονείς και εκπαιδευτικούς. Επίσης, η διάγνωση διακρίνει τρεις τύπους της διαταραχής:απρόσεκτος, υπερκινητικός και συνδυασμένος.
Οι μορφές διακρίνονται σε ήπια, μέτρια ή σοβαρή, ανάλογα με την ένταση των συμπτωμάτων.
Αντιμετώπιση συμπτωμάτων ΔΕΠ-Υ
Η αντιμετώπιση των συμπτωμάτων είναι σημαντική, γιατί υπάρχουν συναισθηματικές επιπτώσεις στους μαθητές (άγχος, κατάθλιψη, λύπη), τα συμπτώματα επιμένουν στην εφηβεία (30-50%), αλλά και στην ενήλικη ζωή (3-16%).
Θεραπευτικές παρεμβάσεις που προτείνονται είναι: η φαρμακοθεραπεία, οι θεραπείες συμπεριφοράς, η οικογενειακή θεραπεία, η συμβουλευτική, η ειδική αγωγή, η ψυχοεκπαίδευση, οι παρεμβάσεις στο σχολικό πλαίσιο, η ανάπτυξη οργανωτικών δεξιοτήτων, η νευροανάδραση, η ενσυνειδητότητα, η γυμναστική, η δίαιτα κ.ά.
Ειδικότερα, στην φαρμακοθεραπεία, συνταγογραφούν συχνότερα, ψυχοδιεγερτικά φάρμακα (85% σε παιδιά και εφήβους, στις ΗΠΑ), αλλά και νοραδρενεργικούς αναστολείς, τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά και άλφα αδρενεργικούς αγωνιστές. Η φαρμακευτική αγωγή δίνεται σε ορισμένες περιπτώσεις σοβαρής μορφής και συνήθως όταν υπάρχει συννοσηρότητα, ενώ ακολουθούνται οδηγίες για την ασφαλή λήψη. Είναι αποτελεσματική θεραπεία ως προς την βελτίωση της σχολικής επίδοσης, αλλά δεν έχει μακροπρόθεσμα αποτελέσματα.
Οι θεραπείες συμπεριφοράς, η συμβουλευτική, η ψυχοεκπαίδευση, η ειδική αγωγή και η γνωσιακή θεραπεία προτείνουν πρωτόκολλα παρέμβασης, που όλα μαζί επιφέρουν θετικά και μακροπρόθεσμα αποτελέσματα στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων. Για παράδειγμα, ενισχύουν τον αυτοέλεγχο, την αυτοεκτίμηση, τις κοινωνικές και οργανωτικές δεξιότητες, τον σχεδιασμό, και την διαχείριση του χρόνου. Ακόμα, ειδικά προγράμματα εκπαιδεύουν την προσοχή, βελτιώνουν τις δεξιότητες επικοινωνίας των γονιών με τα παιδιά και επιτυγχάνεται καλύτερη διαχείριση της συμπεριφοράς του παιδιού στο σπίτι και στο σχολικό πλαίσιο.
Επιπρόσθετα, εφαρμόζονται θεραπείες που σχετίζονται με την άθληση, όπως αερόβιες ασκήσεις (ποδήλατο, τρέξιμο, φυσική εντατική άσκηση με διαλείμματα, ΗΙΙΤ), αλλά και μη αερόβιες, όπως Yoga και Tai chi. Οι ασκήσεις βελτιώνουν την αναστολή και μειώνουν την υπερκινητικότητα.
Άλλα θεραπευτικά πρωτόκολλα προτείνουν την μεσογειακή διατροφή, τις τροφές που περιέχουν Ω3 λιπαρά ή την μείωση της ζάχαρης και πολύ περισσότερο την αποφυγή χρωστικών ουσιών από την τροφή.
Αποτελεσματική παρέμβαση είναι και η νευροανάδραση
Πρόκειται για μια παρέμβαση που συνδυάζει τον συμπεριφορισμό με την τεχνολογία και την ηλεκτροεγκεφαλική μας λειτουργία. Ουσιαστικά εκπαιδεύει το άτομο να αυτορρυθμίζει την εγκεφαλική λειτουργία βελτιώνοντας την προσοχή. Ακόμα, υπάρχουν ειδικά βιντεοπαιχνίδια για την ενίσχυση της αναστολής και της προσοχής (π.χ The Harvest Challenge). Παιχνίδια που αφορούν σε ΤΠΕ που εκπαιδεύουν στη μνήμη ή την συναισθηματική νοημοσύνη βελτιώνουν τις αντίστοιχες γνωστικές δεξιότητες και μειώνουν τα συμπτώματα. Τέλος, μια επίσης αποτελεσματική θεραπεία στην πρώιμη παρέμβαση είναι τα προγράμματα ενσυνειδητότητας (Mindfulness) για παιδιά και γονείς.
Η ποικιλία των παρεμβάσεων στην αντιμετώπιση της ΔΕΠ-Υ μας επιτρέπει να διαλέξουμε τη βέλτιστη για κάθε μοναδικό άτομο με αυτή την ιδιαιτερότητα.
Καψή Σεβαστή
Ψυχολόγος MSc ΤΠΕ-Ειδική αγωγή- Ένταξη
sevastikapsi@gmail.com
Πηγή: https://www.onmed.gr
Πηγή φωτογραφίας: https://secure.gravatar.com
