6/11/2025
Δεκάδες ηγέτες κρατών συγκεντρώνονται σήμερα στη Μπελέμ της Βραζιλίας, ενόψει της ετήσιας Διάσκεψης του ΟΗΕ για το Κλίμα (COP30), η οποία ξεκινά την επόμενη εβδομάδα, σε μια προσπάθεια αναζωογόνησης της παγκόσμιας συνεργασίας για το περιβάλλον που απειλείται από διχασμούς, γεωπολιτικές εντάσεις και την απουσία των ΗΠΑ.
Περίπου 50 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων αποδέχθηκαν την πρόσκληση του Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα να επισκεφθούν την πόλη του Αμαζονίου, λίγες ημέρες πριν από την έναρξη της COP30 (10–21 Νοεμβρίου). Ωστόσο, από τη λίστα απουσιάζουν οι ηγέτες Κίνας, ΗΠΑ, Ινδίας και Ρωσίας, τεσσάρων εκ των πέντε μεγαλύτερων ρυπαντών παγκοσμίως. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ αποφάσισε να μην εκπροσωπηθεί, προκαλώντας αντιδράσεις αλλά και ανακούφιση σε όσους φοβούνταν ότι θα παρεμπόδιζε τις συνομιλίες.
Η επιλογή της Μπελέμ –μιας πόλης 1,4 εκατ. κατοίκων στην πολιτεία Παρά– προκάλεσε συζητήσεις λόγω των περιορισμένων υποδομών της. Η Βραζιλία αναγκάστηκε να εξασφαλίσει χρηματοδότηση ώστε να φιλοξενήσει εκπροσώπους φτωχότερων χωρών σε ναυλωμένα κρουαζιερόπλοια, ενώ οι αρχές επένδυσαν σε εκτεταμένες ανακαινίσεις και έργα προετοιμασίας για τη μεγαλύτερη διεθνή διοργάνωση που έχει φιλοξενήσει ποτέ η περιοχή.
«Αρκετά με τα λόγια»
Στόχος της βραζιλιάνικης προεδρίας είναι η αναβίωση της διεθνούς συνεργασίας δέκα χρόνια μετά τη Συμφωνία του Παρισιού, τη στιγμή που ο ΟΗΕ αναγνωρίζει ότι η άνοδος της θερμοκρασίας θα ξεπεράσει το όριο του 1,5°C σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή.
Η Βραζιλία δεν επιδιώκει νέες φιλόδοξες αποφάσεις, αλλά θέλει η COP30 να εξασφαλίσει συγκεκριμένες δεσμεύσεις για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τήρηση προηγούμενων συμφωνιών.
«Ήρθε η ώρα να εφαρμόσουμε όσα έχουμε συμφωνήσει», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Λούλα.
Η κυβέρνηση της Βραζιλίας θα παρουσιάσει Ταμείο Προστασίας των Δασών (TFFF) και στόχο για τετραπλασιασμό της παραγωγής βιώσιμων καυσίμων, ενώ πολλές χώρες αναμένεται να επεκτείνουν τις δεσμεύσεις τους στη μείωση των εκπομπών μεθανίου, ενός από τα πιο επιβαρυντικά αέρια του θερμοκηπίου.
Την ίδια ώρα, ο Μάικλ Μπλούμπεργκ ανακοίνωσε επένδυση 100 εκατ. δολαρίων για τη δημιουργία παγκόσμιου δικτύου δορυφόρων που θα παρακολουθούν σε πραγματικό χρόνο τις εκπομπές μεθανίου.
Χωρίς τις ΗΠΑ – Νέες ισορροπίες
Η COP30 θα συγκεντρώσει αντιπροσωπείες από 170 χώρες, αλλά η απουσία των ΗΠΑ, του δεύτερου μεγαλύτερου ρυπαντή, αλλάζει τις ισορροπίες. «Χωρίς τις Ηνωμένες Πολιτείες, μπορεί να υπάρξει πραγματικός πολυμερής διάλογος», σχολίασε ο Πέδρο Αμπραμόβαι, αντιπρόεδρος των Ιδρυμάτων Ανοικτής Κοινωνίας.
Ο Λούλα αναμένεται να έχει διμερείς συναντήσεις με τους Κιρ Στάρμερ και Εμανουέλ Μακρόν, ενώ ήδη είχε συνομιλίες με κινέζους και ευρωπαίους αξιωματούχους, δείχνοντας την πρόθεση της Βραζιλίας να αναλάβει ενεργό διπλωματικό ρόλο.
Όχι φιλανθρωπία, αλλά αναγκαιότητα
Αναπτυσσόμενες χώρες ζητούν εκ νέου συζήτηση για τη χρηματοδότηση της κλιματικής μετάβασης, υποστηρίζοντας ότι η υποστήριξη από τις ανεπτυγμένες οικονομίες δεν είναι «φιλανθρωπία αλλά υποχρέωση».
Η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα Μικρά Νησιωτικά Κράτη (SIDS) επικεντρώνονται στην περαιτέρω μείωση των εκπομπών και στην απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα. «Πολλές από τις χώρες μας δεν θα μπορέσουν να επιβιώσουν αν η θερμοκρασία αυξηθεί πάνω από τους 2°C», προειδοποίησε η Ιλάνα Σέιντ, εκπρόσωπος του Παλάου και πρόεδρος των SIDS.
Η φετινή σύνοδος στη Μπελέμ αναμένεται να αποτελέσει κρίσιμη καμπή για την παγκόσμια κλιματική πολιτική, σε μια στιγμή που το περιβάλλον χρειάζεται λιγότερα λόγια και περισσότερη δράση.
