3/6/2025
Σε εμφιαλωμένο νερό, στα φακελάκια τσαγιού, ακόμα και στην Ανταρκτική και τα σύννεφα… τα μικροπλαστικά και τα νανοπλαστικά βρίσκονται πλέον παντού.
Το ιδιαίτερα μικρό μέγεθος και βάρος τους ευνοεί τη μεταφορά τους με αποτέλεσμα να «ταξιδεύουν» με ευκολία σε αέρα, νερό και έδαφος, όπου παραμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα, ακόμα και σε απομακρυσμένες και «άσπιλες» περιοχές όπως η νοτιότερη ήπειρος της Γης, ενώ μπορούν να εισέλθουν στην τροφική αλυσίδα.
Από παλαιότερες μελέτες προκύπτει ότι ο άνθρωπος προσλαμβάνει δεκάδες χιλιάδες μικροπλαστικά και νανοπλαστικά σωματίδια κάθε χρόνο από την κατανάλωση τροφίμων και ποτών, καθώς και από την επαφή της τροφής με τις πλαστικές συσκευασίες.
Εκτιμάται, δε, ότι 40.000 έως 50.000 μικροπλαστικά σωματίδια καταναλώνονται ετησίως κάθε χρόνο, ενώ επιστήμονες υπολογίζουν ότι η έκθεση μπορεί να αγγίζει ακόμα και τα 10 εκατ. σωματίδια ετησίως.
Επιστήμονες συνδέουν την κατανάλωσή τους με φλεγμονές, καρδιαγγειακές παθήσεις, διαταραχές στο ενδοκρινικό σύστημα, γαστρεντερολογικά προβλήματα και στο ανοσοποιητικό.
Σαν να μην έφταναν όλα τα παραπάνω, νέα έρευνα συσχετίζει την έκθεση στα μικροπλαστικά που περιέχονται σε τρόφιμα και ποτά, με δύο ακόμα προβλήματα υγείας.
Ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Ντέιβις (UC Davis) παρατήρησε τις επιπτώσεις της κατανάλωσης νανοπλαστικών πολυστυρενίου, το οποίο χρησιμοποιείται μεταξύ άλλων σε συσκευασίες τροφίμων, σε ποντίκια εργαστηρίου και διαπίστωσαν ότι μπορούν να επηρεάσουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και να βλάψουν το ήπαρ.
Χώρισαν σε δύο ομάδες τα τρωκτικά και για επτά εβδομάδες χορήγησαν στη μία συμβατική τροφή και στη δεύτερη μαζί με την τροφή συνδύασαν και μία δόση νανοσωματιδίων 60 mg ανά κιλό σωματικού βάρους, όσο περίπου εκτιμάται ότι εκτίθεται σε πραγματικές συνθήκες ο άνθρωπος.
Τα ποντίκια που κατανάλωσαν τα νανοπλαστικά, σε σύγκριση με την πρώτη ομάδα, εκδήλωσαν δυσανεξία στη γλυκόζη και αυξημένη αμινοτρανσφεράση της αλανίνης (ALT) που αποκαλύπτει ηπατική βλάβη. Επιπλέον, παρατήρησαν μεγαλύτερη τάση διαπερατότητας του εντέρου και υψηλά επίπεδα ενδοτοξίνης, τα οποία αμφότερα προδίδουν δυσλειτουργία του ήπατος.
«Τα ευρήματα αυτά καταδεικνύουν ότι τα νανοπλαστικά επιδρούν στην ηπατική λειτουργία, στην αυξημένη διαπερατότητα του εντέρου και μεταβάλλουν τον έλεγχο της γλυκόζης. Συνεχίζουμε να μελετάμε τις επιπτώσεις στη νεφρική λειτουργία», αναφέρει η σχετική έκθεση.
«Με την αυξανόμενη ανησυχία σχετικά με την έκθεση σε μικροπλαστικά και νανοπλαστικά, θέλαμε να αξιολογήσουμε τον αντίκτυπο αυτής της έκθεσης στην υγεία», ανέφερε η επικεφαλής συντάκτρια Έιμι Πάρκχερστ, υποψήφια διδάκτορας στο UC Davis, η οποία παρουσίασε τα ευρήματα στην ετήσια συνάντηση της Αμερικανικής Εταιρείας Διατροφής (ASN) NUTRITION 2025.
Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι τα ευρήματα αφορούν ποντίκια και όχι ανθρώπους, ωστόσο εμπνέει ανησυχία το πώς τα μικροπλαστικά μπορούν να επηρεάσουν την υγεία των ζώων και εγείρουν ερωτήματα σχετικά με την αρνητική επίδρασή τους στους ανθρώπους.
Για αυτό το λόγο η Πάρκχερστ τόνισε ότι απαιτείται περισσότερη έρευνα σχετικά με την έκθεση του ανθρώπινου οργανισμού σε αυτά και να διαπιστωθεί ποιοι είναι οι πιθανοί κίνδυνοι.
Μπορούμε να αποφύγουμε να τρώμε μικροπλαστικά;
Η Τρέισι Γούντραφ, καθηγήτρια Μαιευτικής, Γυναικολογίας και Αναπαραγωγικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο, έπειτα από μελέτη δεκαετιών γύρω από τις τοξικές ουσίες που συναντούμε στην καθημερινότητά μας, προτείνει απλές λύσεις για περιορισμένη έκθεση στα μικροπλαστικά.
Ανάμεσα σε αυτές εφιστά την προσοχή στο ζέσταμα του φαγητού σε πλαστικό δοχείο στο φούρνο μικροκυμάτων, καθώς όπως αναφέρει σε δημοσίευση του αμερικανικού πανεπιστημίου, η θερμότητα προκαλεί απελευθέρωση ουσιών, όπως το BPA, από το πλαστικό και προτείνει τη χρήση κεραμικών ή γυάλινων δοχείων.
Όσο για την κατανάλωση νερού, αποφεύγει την αγορά πλαστικών μπουκαλιών με εμφιαλωμένο νερό και επιλέγει να χρησιμοποιεί γυάλινο που μπορεί να επαναχρησιμοποιηθεί.
Αγοράζει βιολογικά προϊόντα για να μειώσει την έκθεση σε φυτοφάρμακα, δεν καταναλώνει πολύ κόκκινο κρέας και προτιμά δημητριακά, φρούτα, λαχανικά, καθώς όπως εξηγεί, πολλές τοξικές χημικές ουσίες τείνουν να συσσωρεύονται στα ζώα που βρίσκονται υψηλότερα στην τροφική αλυσίδα.
