1\3\2024
Χιλιάδες πολίτες, 32 χώρες, 5.200 σημεία, 900.000 άνθη και τέσσερα χρόνια: Αυτοί είναι οι αριθμοί γύρω από ένα ιδιαίτερο και χρωματιστό ταξίδι με προορισμό μία… πρίμουλα, ή μάλλον πολλές περισσότερες. Αφού στόχος της πανευρωπαϊκής επιστημονικής μελέτης πολιτών, με επικεφαλής το Πανεπιστήμιο του Τάρτου στην Εσθονία και τη συμμετοχή πολλών ακόμα ιδρυμάτων από την Ευρώπη, ήταν ο εντοπισμός του «λουλουδιού του Δαρβίνου», της Primula veris με το χαρακτηριστικό κίτρινο χρώμα.
Οι τρυφερές κίτρινες πρίμουλες διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στη φαρμακευτική ήδη από την εποχή των Κελτών δρυίδων, που μεταξύ άλλων τις χρησιμοποιούσαν για τη παρασκευή «μαγικών» φίλτρων.
Όσο για τον θεμελιωτή της θεωρίας της εξέλιξης, Κάρολο Δαρβίνο, από τον οποίο παίρνουν το προσωνύμιό τους, οι πρίμουλες κέντρισαν την προσοχή του για το χαρακτηριστικό της ετεροστυλίας το οποίο τις διακρίνει, δηλαδή η ύπαρξη διαφορετικού τύπου ανθέων σε έναν πληθυσμό.
Δεν είναι τυχαίο ότι το 1876 έγραφε ότι σε όλη του την επιστημονική πορεία δεν του έδωσε τόση ικανοποίηση τίποτα όσο η κατανόηση της δομής των ετερόστυλων λουλουδιών, όπως οι πρίμουλες.
Για ποιο λόγο, όμως, χρειάστηκε η διεξαγωγή διεθνούς έρευνας για την αναζήτησή τους; Οι ειδικοί εκτιμούν ότι η πρίμουλα μπορεί να δώσει σημαντικές απαντήσεις σχετικά με την κατάσταση της υγείας του περιβάλλοντος και να λειτουργήσει ως δείκτης για τις μεταβολές που σημειώνονται.
Όπως αναφέρει η έκθεση που δημοσιεύθηκε στο Journal of Ecology, η συρρίκνωση των ενδιαιτημάτων, ο περιορισμός των φυτικών πληθυσμών και η κλιματική αλλαγή προκαλούν ανησυχία στους ειδικούς, καθώς μπορεί να επηρεαστεί η βιοποικιλότητα και να σημειωθούν σοβαρές επιπτώσεις για το είδος.
Η πρίμουλα μπορεί να έχει δύο τύπους ανθέων, τον τύπου S-morph με κοντό στύλο υπέρου και τύπου L-morph με μακρύ στύλο υπέρου. Οι επιστήμονες τονίζουν ότι η αναλογία ανάμεσα στα δύο είδη θα πρέπει να κυμαίνεται σε ίσα επίπεδα ώστε να υπάρχει βιώσιμος φυτικός πληθυσμός. Εντούτοις, αυτό που παρατηρήθηκε σε όλη την Ευρώπη είναι η σημαντική ανισορροπία, με τα άνθη τύπου S-morph να επικρατούν, κατά 9% επιπλέον συγκριτικά με εκείνα του τύπου L-morph. Εικάζεται ότι ανάμεσα στα αίτια συγκαταλέγονται οι συχνότερες βροχοπτώσεις κατά τους θερινούς μήνες, καθώς και η εκμετάλλευση της γης από τον άνθρωπο. Οι αποκλίσεις ήταν εντονότερες σε σημεία με αυξημένη ανθρώπινη παρουσία.
Παλαιότερες μελέτες ανέφεραν πως το δυσανάλογο ποσοστό ανάμεσα σε τύπους λουλουδιών αποτελεί έναν από τους παράγοντες που μπορεί να οδηγήσει στην εξαφάνιση των ειδών.
Σύμφωνα με την επικεφαλής της μελέτης, Τσίπε Ααβίκ, από το Πανεπιστήμιο του Τάρτου, τα ευρήματα είναι εκπληκτικά και προσφέρουν άφθονο υλικό για περαιτέρω έρευνα. Όπως είπε, επιβεβαιώνεται ότι η ανισορροπία παρατηρείται σε όλη την Ευρώπη, επομένως, πρόκειται για ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο.
Εικάζεται ότι αυτή η μεταβολή είναι πιθανό να αποτελεί στάδιο της εξελικτικής πορείας του είδους σε μία προσπάθεια να αντιμετωπίσει τις περιβαλλοντικές μεταβολές.
Όλα αυτά, χάρη στη φιλοσοφία πίσω από την επιστήμη των πολιτών, πρακτική που μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμη για ζητήματα όπως η προστασία του οικοσυστήματος. Αρκεί ένας περίπατος στη φύση από ανθρώπους με γνήσιο ενδιαφέρον για το περιβάλλον, η παρατήρηση των λουλουδιών και η αποστολή των ευρημάτων με φωτογραφίες στην ειδικά σχεδιασμένη διαδικτυακή πλατφόρμα (www.cowslip.science).
Έτσι, λοιπόν, κατά τη διάρκεια της διεθνούς εκστρατείας «Αναζητώντας κίτρινες πρίμουλες» που ξεκίνησε στην Εσθονία το 2019, οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Ταρτού κάλεσαν φυσιολάτρες σε όλη την Ευρώπη να παρατηρήσουν τις πρίμουλες και να μοιραστούν τα δεδομένα που συγκέντρωσαν.
Πηγή: https://www.womenonly.gr
Πηγή φωτογραφίας: https://secure.gravatar.com
