Το Internet του μέλλοντος έρχεται από τη λάμπα: Μετάδοση δεδομένων και ενέργειας μέσω φωτισμού LED

6/12/2025

Σε μια εποχή όπου η τεχνολογία επεκτείνεται σε κάθε γωνιά της καθημερινότητας, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Ό ουλου στη Φινλανδία προσεγγίζουν τον φωτισμό με έναν εντελώς νέο τρόπο. Αντί να αντιμετωπίζουν τις λάμπες LED μόνο ως πηγές φωτός, μελετούν πώς αυτές μπορούν να λειτουργήσουν ταυτόχρονα ως ασφαλείς, ενεργειακά αποδοτικές «κεραίες» μετάδοσης δεδομένων αλλά και πηγή τροφοδοσίας για έξυπνες συσκευές. Η ομάδα, θεωρώντας ότι το ορατό φως αποτελεί έναν ανεκμετάλλευτο «πόρο», αναπτύσσει τεχνολογίες που μετατρέπουν τις κοινές λυχνίες σε πολυλειτουργικά συστήματα ψηφιακής επικοινωνίας.

Ο σύγχρονος κόσμος στηρίζεται σε αδιάλειπτο τεχνητό φωτισμό – από τα σπίτια και τα γραφεία έως τα νοσοκομεία και τις βιομηχανικές μονάδες. Η ευρεία διάδοση των λευκών LED, που έως το 2035 αναμένεται να καλύπτουν το 95% του εσωτερικού φωτισμού, δημιουργεί μια τεράστια υποδομή έτοιμη να αξιοποιηθεί για πολύ περισσότερα από μια απλή φωταγώγηση.

Στο πλαίσιο του ερευνητικού έργου SUPERIOT, υπό την καθοδήγηση του καθηγητή Μάρκου Κατς, ειδικού στις τεχνολογίες 6G, μελετάται πώς ο φωτισμός μπορεί να ενσωματώσει πρόσθετες λειτουργίες και να μετατραπεί σε κομβικό τμήμα των μελλοντικών δικτύων επικοινωνίας.

Η μετάδοση δεδομένων μέσω φωτός επιτρέπει ταχύτητα, ασφάλεια και ελευθερία από παρεμβολές – ένα τριπλό πλεονέκτημα σε περιβάλλοντα όπου η χρήση ραδιοκυμάτων είναι προβληματική ή περιορισμένη. Επιπλέον, αξιοποιεί ενέργεια που ήδη καταναλώνεται για φωτισμό, βελτιώνοντας σημαντικά τη συνολική ενεργειακή απόδοση. Όπως επισημαίνει ο καθηγητής Κατς, η φιλοσοφία της μεθόδου είναι βαθιά συνδεδεμένη με τη βιωσιμότητα: αξιοποίηση υπαρχουσών υποδομών με όσο το δυνατόν λιγότερους πρόσθετους πόρους.

Στην επικοινωνία μέσω ορατού φωτός, η πληροφορία μεταφέρεται μέσω εξαιρετικά γρήγορων διακυμάνσεων της έντασης LED – ένα είδος «ψηφιακού Μορς». Το ανθρώπινο μάτι δεν αντιλαμβάνεται το τρεμόπαιγμα, όμως ο δέκτης το μεταφράζει σε ακολουθίες 0 και 1.

Οι εφαρμογές στο σπίτι είναι εντυπωσιακές: ένα απλό φωτιστικό γραφείου θα μπορούσε να λειτουργεί ταυτόχρονα ως πομπός Li-Fi (Light Fidelity), μεταδίδοντας δεδομένα σε υπολογιστές και κινητά χωρίς ηλεκτρομαγνητικές παρεμβολές.

Η επικοινωνία προς την αντίθετη κατεύθυνση μπορεί να αξιοποιεί υπέρυθρο φως, επιτρέποντας την αποστολή e-mail ή δεδομένων χωρίς ορατά σήματα. Η ομάδα του Κατς στοχεύει κυρίως σε χώρους όπου τα ραδιοκύματα είναι προβληματικά ή επικίνδυνα: νοσοκομεία, εργοστάσια, αεροσκάφη.