Κοινωνικό τιμολόγιο ρεύματος: Οι νέοι δικαιούχοι και ο αυστηρός έλεγχος

4/12/2025

Υπάρχουν λογαριασμοί που ξεπερνούν το βάρος της κατανάλωσης: κουβαλούν την αγωνία μιας ολόκληρης καθημερινότητας.

Το Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο — το γνωστό ΚΟΤ — ανανεώνεται, με στόχο να ξεχωρίσει τους πραγματικά ευάλωτους από όσους καλύπτονταν μέχρι σήμερα χωρίς να πληρούν αυστηρά κριτήρια.

Η κυβέρνηση ανοίγει ξανά τον φάκελο του φθηνού ρεύματος για τα νοικοκυριά με λίγα μέσα, αλλά αυτή τη φορά υπόσχεται αυστηρότερο έλεγχο και επικαιροποίηση των δεδομένων ώστε να σταματήσει η στρέβλωση και η αδικία σε βάρος όσων έχουν πραγματική ανάγκη.

Ποιοι δικαιούνται το ΚΟΤ

Το τιμολόγιο απευθύνεται σε νοικοκυριά με περιορισμένο εισόδημα, ανέργους, οικογένειες με πολλά παιδιά, δικαιούχους κοινωνικών επιδομάτων ή άτομα που αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας. Προϋπόθεση είναι να πρόκειται για κύρια κατοικία και να πληρούνται συγκεκριμένα οικονομικά και περιουσιακά όρια. Στόχος είναι η ελάφρυνση στον λογαριασμό ηλεκτρικού ρεύματος, με εξοικονόμηση που σε ορισμένες περιπτώσεις φθάνει σε μεγάλο ποσοστό της τελικής τιμής.
Ωστόσο, η σημερινή πραγματικότητα μοιάζει πολύ διαφορετική από το περιβάλλον στο οποίο σχεδιάστηκαν τα προηγούμενα κριτήρια. Η αύξηση στο κόστος ζωής, η μεταβολή στα εισοδήματα και οι διαφοροποιήσεις στην ενεργειακή κατανάλωση έχουν φέρει το πλαίσιο εκτός εποχής — και αυτό είναι που οδηγεί στην αναθεώρηση.

Τα κριτήρια στο μικροσκόπιο

Η αναθεώρηση των όρων ένταξης στο ΚΟΤ περιλαμβάνει έλεγχο του πραγματικού εισοδήματος, της ακίνητης περιουσίας και του τύπου κατανάλωσης. Δεν αποκλείεται να υπάρξει σύνδεση με στοιχεία που ήδη χρησιμοποιούνται σε άλλα επιδόματα, όπως το επίδομα θέρμανσης, ώστε να ενταχθούν νοικοκυριά που βρίσκονται σε δυσμενή θέση αλλά μέχρι σήμερα έμεναν εκτός κοινωνικού τιμολογίου.
Παράλληλα, εξετάζεται να προσαρμοστούν τα όρια κατανάλωσης — δηλαδή το πότε ένα νοικοκυριό θεωρείται ενεργειακά ευάλωτο. Τα προηγούμενα όρια κρίνονται ανεπαρκή και αποκομμένα από τις πραγματικές ανάγκες μιας οικογένειας, ειδικά σε περιπτώσεις που υπάρχουν παιδιά, άτομα με αναπηρία ή ανάγκη για θέρμανση σε δύσκολες συνθήκες.

Η γραφειοκρατία που πρέπει να τελειώσει

Ένα ακόμη μεγάλο εμπόδιο είναι η διαδικασία υποβολής και η διαχείριση των αιτήσεων. Πολλοί δικαιούχοι έχουν χάσει την έκπτωση λόγω τυπικών λαθών ή καθυστερήσεων στην επικαιροποίηση στοιχείων. Για τον λόγο αυτό προωθούνται πιο απλές διαδικασίες, ψηφιακή διασταύρωση δεδομένων και περιορισμός εγγράφων, ώστε το ΚΟΤ να μην μετατραπεί σε χρονοβόρα υπόθεση που αποθαρρύνει όσους το έχουν ανάγκη.
Η επιθυμία είναι ξεκάθαρη: το κοινωνικό τιμολόγιο να γίνει στοχευμένο και δίκαιο, να μην καλύπτει νοικοκυριά που δεν δικαιούνται την έκπτωση και να προστατεύει αυτούς που βρίσκονται πράγματι σε οικονομική πίεση.

Το στοίχημα της επόμενης φάσης

Η αναθεώρηση του ΚΟΤ είναι περισσότερο από μια τεχνική διαδικασία. Είναι ένδειξη ότι η ενεργειακή φτώχεια δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με επίκαιρες λύσεις σε παρωχημένα πλαίσια. Αν το νέο σύστημα εφαρμοστεί σωστά, μπορεί να αποτελέσει ασπίδα προστασίας για χιλιάδες πολίτες που παρακολουθούν το κόστος του ρεύματος να γίνεται μόνιμη απειλή. Αν όχι, η κοινωνική πολιτική θα περιοριστεί σε εξαγγελίες χωρίς αντίκρισμα.

Το ερώτημα είναι απλό, αλλά κρίσιμο: πόσο γρήγορα μπορεί η πολιτεία να «συντονιστεί» με την πραγματικότητα των νοικοκυριών; Γιατί αν η ενέργεια παραμείνει προνόμιο και όχι βασική ανάγκη, τότε το κοινωνικό τιμολόγιο κινδυνεύει να χάσει τον λόγο ύπαρξής του.