5/12/2025
Η ατμοσφαιρική ρύπανση εξακολουθεί να αποτελεί μία από τις πιο θανατηφόρες περιβαλλοντικές απειλές στην Ευρώπη, παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί τα τελευταία χρόνια.
Νέα έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (EEA) διαπιστώνει ότι την περίοδο 2005–2023, οι πρόωροι θάνατοι που αποδίδονται στα αιωρούμενα μικροσωματίδια μειώθηκαν κατά 57%.
Ωστόσο, τα μη ασφαλή επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης προκάλεσαν 182.000 θανάτους μόνο το 2023.
Παράλληλα, το 95% των κατοίκων των ευρωπαϊκών πόλεων εκτίθεται σε επίπεδα ρύπανσης «σημαντικά» υψηλότερα από τα όρια ασφαλείας που θέτει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.
Σύμφωνα με τον EEA, η ατμοσφαιρική ρύπανση παραμένει ο μεγαλύτερος περιβαλλοντικός κίνδυνος για τους Ευρωπαίους, ξεπερνώντας άλλους παράγοντες όπως η ηχορύπανση, η έκθεση σε χημικές ουσίες ή ο κίνδυνος καυσώνων που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή.
Τι είναι τα αιωρούμενα σωματίδια PM2.5;
Τα σωματίδια PM2.5 είναι μικροσκοπικά σωματίδια διαμέτρου 2,5 μικρομέτρων ή μικρότερα, τα οποία, όταν εισπνέονται, μπορούν να προκαλέσουν ή να επιδεινώσουν παθήσεις όπως άσθμα, ισχαιμική καρδιοπάθεια και καρκίνο του πνεύμονα. Νέα δεδομένα δείχνουν ότι τα υψηλά επίπεδα PM2.5 μπορεί να συμβάλλουν και στην εμφάνιση άνοιας.
Τα PM2.5 προέρχονται κυρίως από ανθρωπογενείς πηγές όπως καυσαέρια οχημάτων, καύση στερεών καυσίμων, αρωματικά χώρου και εκπομπές βιομηχανικών διαδικασιών. Μπορεί επίσης να προέρχονται από «φυσικές πηγές», όπως οι δασικές πυρκαγιές — φαινόμενο που ενισχύεται από την κλιματική αλλαγή.
Ποια χώρα της ΕΕ επλήγη περισσότερο;
Σύμφωνα με την αξιολόγηση επιπτώσεων στην υγεία, η Ιταλία υπέστη τη μεγαλύτερη απώλεια ζωών το 2023, με 43.083 θανάτους που αποδόθηκαν σε υψηλές συγκεντρώσεις PM2.5. Αυτό αντιστοιχεί σε 100,6 θανάτους ανά 100.000 κατοίκους και 407.949 χαμένα «έτη ζωής» (YLL).
Ακολουθεί η Πολωνία με 25.268 θανάτους και η Γερμανία με 21.640.
Ωστόσο, οι μεγαλύτερες σχετικές επιπτώσεις (YLL ανά 100.000 κατοίκους άνω των 30 ετών) καταγράφηκαν σε χώρες της νοτιοανατολικής Ευρώπης, όπως η Βόρεια Μακεδονία, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη και η Αλβανία.
Στον αντίποδα, η Ισλανδία δεν είχε ούτε έναν θάνατο από ατμοσφαιρική ρύπανση, ενώ στη Φινλανδία αποδόθηκαν μόλις 34 θάνατοι στη μακροχρόνια έκθεση σε PM2.5.
Οι χαμηλότερες σχετικές επιπτώσεις καταγράφηκαν στη βόρεια και βορειοδυτική Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων της Σουηδίας, της Εσθονίας και της Νορβηγίας.
Τα στοιχεία για την Ελλάδα
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με το report, ο δείκτης των συνολικών φυσικών θανάτων που αποδίδονται στη μακροχρόνια έκθεση σε αιωρούμενα μικροσωματίδια (αριθμός πρόωρων θανάτων ανά 100.000 κατοίκους ηλικίας 30 ετών και άνω) πάνω από το όριο των 5 μg/m³ εκτιμάται ότι μειώθηκε κατά 35,1% την περίοδο 2005–2023, με αποτέλεσμα 10.249 θανάτους που αποδίδονται στη ρύπανση το 2023.
Οι νέοι κανόνες για την ποιότητα του αέρα στην ΕΕ
Η έκθεση του EEA υπογραμμίζει την ανάγκη δραστικής μείωσης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, όπως προβλέπεται στη νέα Οδηγία για την Ποιότητα του Αέρα, που τέθηκε σε ισχύ στις 10 Δεκεμβρίου 2024.
Η νομοθεσία μειώνει το επιτρεπόμενο ετήσιο όριο συγκέντρωσης PM2.5 περισσότερο από το μισό, ευθυγραμμίζοντας τα ευρωπαϊκά όρια του 2030 με τις συστάσεις του ΠΟΥ. Παράλληλα ενισχύει τις υποχρεώσεις παρακολούθησης και μοντελοποίησης της ποιότητας του αέρα και βελτιώνει τα σχέδια δράσης των τοπικών αρχών.
Πηγή: https://www.newmoney.gr
Πηγή φωτογραφίας: https://secure.gravatar.com
