20/10/2025
Μπορεί να έχει μπει για τα καλά ο Οκτώβριος, αλλά τα κουνούπια επιμένουν να κάνουν αισθητή την παρουσία τους. Με το εκνευριστικό βουητό τους και τα ακόμα πιο ενοχλητικά τσιμπήματά τους, συνεχίζουν να μας ταλαιπωρούν.
Πολλές μελέτες έχουν προσπαθήσει να απαντήσουν στο ερώτημα: Γιατί κάποια άτομα προσελκύουν περισσότερο τα κουνούπια από άλλα;
Τελευταία έρευνα από το Πανεπιστήμιο Ράνταμπαντ της Ολλανδίας αποκαλύπτει ότι τα κουνούπια όχι μόνο τσιμπούν, αλλά γνωρίζουν και πολλά… μυστικά μας.
Στη μελέτη Mosquito Magnet που διεξήχθη κατά τη διάρκεια του ετήσιου τριήμερου φεστιβάλ μουσικής Lowlands, λίγα χιλιόμετρα έξω από το Άμστερνταμ, οι ερευνητές κάλεσαν περίπου 500 εθελοντές να… δανείσουν τα μπράτσα τους στην επιστήμη.
Πριν «θυσιαστούν», απάντησαν σε ερωτήσεις σχετικά με τις συνήθειές και την υγιεινή τους – αν είχαν κάνει ντους – την κατανάλωση αλκοόλ και ειδικά μπύρας, τη χρήση αντηλιακού ή αρώματος, καθώς και τη σεξουαλική δραστηριότητα το προηγούμενο βράδυ.
Στη συνέχεια τοποθέτησαν τα χέρια τους σε ειδικά διαμορφωμένα δοχεία, τα μισά εκ των οποίων περιείχαν ζαχαρόνερο και τα άλλα μισά ήταν κενά. Το κάθε δοχείο ήταν σχεδιασμένο ώστε να επιτρέπει στο κουνούπι να μυρίσει το δέρμα, αλλά όχι να το τσιμπήσει. Η αντίδραση των εντόμων (Aedes aegypti – κουνούπι τίγρης), ο αριθμός που πλησίασε τους εθελοντές και η διάρκεια παραμονής τους στο δέρμα καταγράφηκαν με κάμερα και τα ευρήματα, σε συνδυασμό με τις απαντήσεις στο ερωτηματολόγιο, δημοσιεύθηκαν στο bioRxiv.
«Στα θηλυκά κουνούπια δόθηκε η επιλογή μεταξύ ζάχαρης και του βραχίονα των συμμετεχόντων. Τα κουνούπια μπορούσαν μόνο να μυρίσουν, όχι να δαγκώσουν, το χέρι των συμμετεχόντων. Η έλξη ποσοτικοποιήθηκε μέσω απεικόνισης βίντεο, μετρώντας πόσα προσγειώθηκαν στα χέρια σε σχέση με το σύνολο της προσγείωσης. Η έλξη προς τα κουνούπια συσχετίστηκε με τις απαντήσεις στο ερωτηματολόγιο και τα προφίλ μικροχλωρίδας του δέρματος που συλλέχθηκαν από δείγματα δέρματος», αναφέρει η έκθεση.
Τα ευρήματα εντυπωσίασαν τους ειδικούς. Όσοι είχαν δηλώσει ότι είχαν πιει μπύρα εμφάνιζαν αυξημένη πιθανότητα να προσελκύσουν κουνούπια, σε ποσοστό περίπου 35% μεγαλύτερο σε σύγκριση με όσους δεν είχαν καταναλώσει αλκοόλ. Αν και η μελέτη δεν απέδειξε άμεση αιτιότητα, η συσχέτιση ήταν στατιστικά σημαντική.
Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Η μπύρα μπορεί να αλλάξει τη σύσταση του ιδρώτα, να αυξήσει τη θερμοκρασία του σώματος ή να επηρεάσει τη μυρωδιά του δέρματος, επιβεβαιώνοντας αποτελέσματα παλαιότερων μελετών που συνέδεσαν την κατανάλωση της με το τσίμπημα κουνουπιών.
Εντούτοις, δεν λειτουργεί μόνο η μπύρα σαν μαγνήτης για τα κουνούπια. Σημαντικοί παράγοντες αποδεικνύονται η προσωπική υγιεινή, καθώς όσοι συμμετέχοντες είχαν κάνει πρόσφατα ντους προσέλκυσαν λιγότερα κουνούπια. Παράλληλα η χρήση αντηλιακού είχε ανάλογα αποτελέσματα, αν και ο περιορισμός στον αριθμό των κουνουπιών δεν ήταν τόσο σημαντικός.
Επιπλέον, παρατηρήθηκε ότι όσοι είχαν σεξουαλική επαφή το προηγούμενο βράδυ του πειράματος, προσέλκυσαν περισσότερα κουνούπια. Βέβαια, οι επιστήμονες τονίζουν ότι για να επιβεβαιωθεί αυτή η θεωρία απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση.
Επισημαίνουν, δε, ότι η έκθεση δεν έχει ακόμη περάσει από τη διαδικασία της επιστημονικής αξιολόγησης, ενώ βασίζεται σε προσωπικές αναφορές και πραγματοποιήθηκε με μόνο ένα είδος κουνουπιού (Aedes aegypti).
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, τα ευρήματα μπορούν να αποδειχθούν βοηθητικά στη μελέτη της συμπεριφοράς των κουνουπιών.
Προς το παρόν και μέχρι να αξιολογηθούν τα αποτελέσματα της μελέτης, αρκούν μικρές αλλαγές στην καθημερινότητα για να αποφευχθούν ανεπιθύμητα τσιμπήματα, τουλάχιστον κατά τη διάρκεια φεστιβάλ ή παραμονής σε υπαίθριους χώρους: Λιγότερη κατανάλωση μπίρας, έμφαση στην υγιεινή, χρήση εντομοαπωθητικού. Όσο για την αποχή από τη σεξουαλική δραστηριότητα, την παραμονή μίας συναυλίας, μένει να φανεί αν αξίζει τη θυσία…
