5/8/2025
Περισσότεροι από 400 εκατομμύρια μετρικοί τόνοι πλαστικού παράγονται ετησίως, ενώ μόνο ένα μικρό ποσοστό ανακυκλώνεται. Το υπόλοιπο καταλήγει σε χωματερές ή διαρρέει στο φυσικό περιβάλλον, επηρεάζοντας τα πάντα – από την ανθρώπινη υγεία έως το κλίμα.
Το τεράστιο πρόβλημα της ρύπανσης των πλαστικών θα βρεθεί και πάλι στο προσκήνιο κατά τη σύνοδο που ξεκίνησε σήμερα στη Γενεύη, υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών.
Συνολικά εκπρόσωποι από 170 χώρες θα μαζευτούν στην ελβετική πόλη ελπίζοντας να πάνε τις προσπάθειες για την επίτευξη μιας παγκόσμιας συμφωνίας έστω ένα βήμα πιο μπροστά μετά το άδοξο τέλος του 5ου γύρου των συνομιλιών που έλαβαν χώρα στη Νότια Κορέα, τον περασμένο Δεκέμβριο.
Αν και οι προσδοκίες είναι αρκετά χαμηλές δεδομένης και της αλλαγής της περιβαλλοντολογικής στάσης των ΗΠΑ υπό την προεδρία Τραμπ, το πρόβλημα είναι τεράστιο, απειλώντας ευθέως την ανθρώπινη υγεία, με αποτέλεσμα να παραμένει σημαντική η επίτευξη συμφωνίας.
Μια ομάδα 27 ειδικών στον τομέα της Υγείας, σε νέο δημοσίευμα τους στην επιθεώρηση The Lancet, προειδοποίησαν πως τα υλικά των πλαστικών προκαλούν εκτεταμένες ασθένειες «σε κάθε στάδιο του κύκλου ζωής των πλαστικών και σε κάθε στάδιο της ανθρώπινης ζωής». Ιδιαίτερα ευάλωτα, μάλιστα, είναι τα βρέφη και τα μικρά παιδιά.
Στάθηκαν, επίσης, στο υπέρογκο οικονομικό κόστος που προκύπτει, υπολογίζοντας πως σε ετήσια βάση ξεπερνά τα 1,5 τρισ. δολάρια!
Οι περιβαλλοντολογικές οργανώσεις ελπίζουν πως αυτό θα περιορίσει την παραγωγή πλαστικού και θα βελτιώσει τη διαχείριση των απορριμμάτων. Ωστόσο, σε προηγούμενες συναντήσεις δεν κατέστη εφικτό να επιτευχθεί συμφωνία.
Απαιτούνται βαθιές διαρθρωτικές αλλαγές, υποστηρίζουν οι ειδικοί, αλλά και οι προσπάθειες των καταναλωτών μπορούν να συμβάλουν. Πολλοί ήδη χρησιμοποιούν επαναχρησιμοποιούμενες τσάντες, μπουκάλια και καλαμάκια, ενώ υπάρχουν και άλλοι τρόποι για να μειώσουμε το πλαστικό στην καθημερινότητά μας, από την κουζίνα μέχρι το μπάνιο.
Πράσινα πάρτι
Η Ρεμπέκα Πρινς-Ρουίζ, ιδρύτρια της καμπάνιας Plastic Free July, ζει στην Αυστραλία και για 15η χρονιά προσπαθεί να ζήσει χωρίς πλαστικό. Φέτος ετοίμασε ένα κιτ πάρτι με 15 επαναχρησιμοποιούμενα ποτήρια, πιάτα και διακοσμητικά, που δανείζει στους γείτονές της.
Για τα δώρα, προτείνει υφασμάτινες συσκευασίες αντί για χαρτί περιτυλίγματος, ή δώρα εμπειρίας και κουπόνια. Επίσης, ζητά από τους καλεσμένους να μην φέρνουν δώρα και αποφεύγει το γκλίτερ, που αποτελείται κυρίως από πλαστικό PET, επιβλαβές για τα ύδατα.
Η οργάνωση The Party Kit Network παρέχει οδηγίες για τη δημιουργία τέτοιων κιτ, καθώς και έναν παγκόσμιο κατάλογο με σημεία δανεισμού σε ΗΠΑ, Αυστραλία και Ηνωμένο Βασίλειο.
Πιο πράσινα προϊόντα υγιεινής
300.000 πάνες μιας χρήσης καταλήγουν κάθε λεπτό σε χωματερές, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ. Περιέχουν πλαστικά πολυμερή όπως πολυπροπυλένιο και πολυαιθυλένιο και χρειάζονται έως 400 χρόνια για να αποσυντεθούν.
Ο καθηγητής του UCL, Μαρκ Μιοντόβνικ, εξηγεί ότι οι πάνες περιέχουν 40% πλαστικό και συχνά καίγονται ή καταλήγουν σε ποτάμια και θάλασσες. Κάποιες εταιρείες προσφέρουν οικολογικότερες πάνες, ενώ οι πλενόμενες έχουν και αυτές περιβαλλοντικό κόστος λόγω του νερού και ενέργειας που απαιτούνται.
Ο Μιοντόβνικ προτείνει πρώιμη εκπαίδευση για χρήση τουαλέτας, καθώς στις ανεπτυγμένες χώρες αυτή καθυστερεί. Παράλληλα, πολλά μωρομάντηλα περιέχουν επίσης πλαστικό.
Ταμπόν και σερβιέτες έχουν παρόμοιο πρόβλημα. Η Πρινς-Ρουίζ χρησιμοποιεί επαναχρησιμοποιούμενα προϊόντα περιόδου, όπως εσώρουχα περιόδου, κυπελάκια και εφαρμοστές.
Δημιουργικότητα στην κουζίνα
Το 40% των πλαστικών απορριμμάτων προέρχεται από συσκευασίες. Η Πρινς-Ρουίζ φτιάχνει σνακ στο σπίτι – για παράδειγμα, κόβει μπαγκέτα, βάζει λάδι και την ψήνει. Παρασκευάζει σπιτική γκρανόλα και ζωμό από κόκαλα και λαχανικά, αποθηκεύοντάς τα στην κατάψυξη.
Αγοράζει όσπρια χύμα, που μαγειρεύει η ίδια. Πολλές κονσέρβες περιέχουν επίστρωση πλαστικού, κάτι που αποφεύγει.
Ωστόσο, δεν έχει βρει εναλλακτική για τις τορτίγιες, καθώς τα παιδιά της δεν τρώνε τις σπιτικές και δεν υπάρχει κοντινή πηγή.
Η Μπχάβνα Μίντχα από το RMIT University προτείνει να παίρνουμε σπιτικό φαγητό στη δουλειά ή στο σχολείο, αντί για επεξεργασμένα προϊόντα. Σημειώνει ότι οι πολιτισμικές αλλαγές είναι πιο σημαντικές από την ευθύνη του καταναλωτή.
Η Πρινς-Ρουίζ καταλήγει: «Δεν χρειάζεται να είμαστε τέλειοι. Αρκεί να κάνουμε όλοι μικρές αλλαγές που αθροιστικά ασκούν πίεση σε κυβερνήσεις και εταιρείες».