26/8/2025
Σοβαρές είναι οι επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα και την ισορροπία του οικοσυστήματος από τη δυσκολία δασών σε Αμαζόνιο και Άνδεις να προσαρμοστούν στην κλιματική αλλαγή, όπως προκύπτει από μελέτη του Πανεπιστημίου Γουέικ Φόρεστ στη Νότια Καλιφόρνια.
Σύμφωνα με την έκθεση που δημοσιεύθηκε στο Proceedings of the National Academy of Sciences, κοινότητες δέντρων δεν καταφέρνουν να ανταποκριθούν αρκετά γρήγορα στην αυξανόμενη θερμοκρασία.
Κάποιες από αυτές σε περιοχές μεσαίου υψομέτρου δείχνουν ενδείξεις προσαρμογής, ωστόσο τεράστιες περιοχές του Αμαζονίου και των Άνδεων παραμένουν στάσιμες, με τους ειδικούς να εκφράζουν ανησυχία για την ανθεκτικότητά τους και τις συνέπειες στη ρύθμιση του κλίματος και την επικονίαση.
«Αυτά τα δάση απλώς δεν συμβαδίζουν με την κλιματική αλλαγή», δήλωσε ο επικεφαλής της έρευνας Γουίλιαμ Φαρφάν-Ρίος και πρόσθεσε ότι με αυτόν τον τρόπο απειλείται η ακεραιότητα και η λειτουργία των πιο ποικιλόμορφων δασών στη Γη.
Οι ερευνητές μελέτησαν δεδομένα από 66.000 δέντρα 2.500 διαφορετικών ειδών σε 66 περιοχές σε Περού και Βολιβία σε διάστημα 40 ετών.
Τα ευρήματα τους εξέπληξαν, καθώς πίστευαν ότι τα είδη θα είχαν προσαρμοστεί στη θερμοκρασία, ωστόσο εντόπισαν ελάχιστα έως μηδενικά στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι οι κοινότητες δέντρων θερμαίνονται παράλληλα με το κλίμα.
Η ανάλυση δείχνει ότι ο ρυθμός με τον οποίο τα δάση που είναι προσαρμοσμένα στη θερμότητα αντικαθιστούν εκείνα που είναι προσαρμοσμένα στην ψύξη είναι πολύ πιο αργός από τον ρυθμό θέρμανσης.
Αυτή την αναντιστοιχία χαρακτήρισαν «κλιματικό χρέος», δηλαδή η αλλαγή που θα έπρεπε να είχε συμβεί για να συμβαδίσει με την άνοδο των θερμοκρασιών, αλλά δεν έχει προκύψει.
Αν το φαινόμενο εξακολουθήσει, οι επιστήμονες εκτιμούν ότι τα δάση θα φτάσουν σε ένα σημείο από το οποίο ενδέχεται να μην ανακάμψουν, με τον μεγαλύτερο κίνδυνο να αντιμετωπίζουν δέντρα που ζουν ήδη στα θερμικά τους όρια.
«Πρέπει να είσαι εκεί για μεγάλα χρονικά διαστήματα για να καταλάβεις πώς αλλάζουν αυτά τα δάση», δήλωσε ο Μάιλς Σίλμαν από το Γουέικ Φόρεστ και πρόσθεσε ότι τα δάση μεταβάλλονται, αλλά όχι με τρόπους που τα καθιστούν ανθεκτικά στην κλιματική αλλαγή.
Όπως εξήγησε ο ειδικός, οι κοινότητες των δέντρων μπορούν να προσαρμοστούν για χιλιάδες χρόνια, αλλά μεμονωμένα δέντρα πεθαίνουν γρήγορα και τα νέα αναπτύσσονται αργά. Επιπλέον, πολύτιμη είναι η συμβολή των ζώων που διασπείρουν σπόρους και που επικονιάζουν καθώς βοηθούν στην επέκτασή τους. Ωστόσο, η απώλεια οικοτόπων συρρικνώνει τους πληθυσμούς τους.
Τα στοιχεία αυτά έρχονται να προστεθούν σε μία σειρά εκθέσεων που αποδεικνύουν ότι τα είδη στις τροπικές περιοχές είναι λιγότερο ικανά να ανταποκριθούν στην κλιματική αλλαγή από ό,τι εκείνα στις εύκρατες ζώνες.
Σύμφωνα με το Πανεπιστήμιο Γουέικ Φόρεστ, σε αντίθεση με τα εύκρατα δάση, τα τροπικά είδη συχνά έχουν περιορισμένη αντοχή στις υψηλές θερμοκρασίες και λίγα σημεία μετανάστευσης, ιδίως στις πεδινές περιοχές όπου δεν υπάρχουν είδη προσαρμοσμένα στις θερμότερες περιοχές για να μετακινηθούν.
